نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در ۳۳ سالگی خود تبدیل به بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی ایران شده است؛ رویدادی که گردش مالی قابل‌توجهی برای صنعت نشر به همراه دارد. در عین حال نمایشگاه مخالفانی نیز دارد. برخی از کارشناسان حوزه نشر از جمله فعالان ویترین کتاب در ایران معتقدند نمایشگاه دلیل اصلی شکل نگرفتن سیستم توزیع قدرتمند در ایران است. غلبه بُعد فروشگاهی بر بُعد نمایشگاهی در دوره‌‌‌های مختلف این رویداد فرهنگی، دغدغه‌‌‌ای است که در سال‌های گذشته همواره فعالان این عرصه نسبت به آن ابراز نگرانی کرده‌‌‌اند. در سال‌های اخیر و به طور مشخص قبل از تجربه برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی در دوران پیش از کرونا، حذف بُعد فروشگاهی نمایشگاه رویدادی غیرممکن به نظر می‌‌‌رسید و اساسا با وجود احساس ضرورت نسبت به آن، کمتر کسی موافق حرکت به آن سمت و سو بود. اما حالا در دوران کرونا و با کسب تجربه دو دوره برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی، به نظر می‌رسد دستیابی به این امر چندان دور از انتظار نباشد؛ همان‌طور که وزارت ارشاد نیز در حال بررسی چنین طرحی است. سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به احتمال بسیار زیاد اردیبهشت ماه در مصلی برگزار می‌شود، با این حال هنوز چارچوب مشخصی برای این برگزاری اعلام نشده است. یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در این زمینه گفت: گفت‌‌‌وگوها و مقدمات برگزاری نمایشگاه کتاب تهران انجام شده است، اما ما اعلام فراخوان را به تاخیر انداختیم تا بتوانیم با شرایط روشن‌‌‌تری حرکت کنیم. برگزاری نمایشگاه کتاب تهران از نظر ما موردی ندارد، ولی باید شرایط کشور و وضعیت کرونایی نیز مشخص شود. آن چیزی که قطعی است این است که امکان حضور گسترده مراجعان به نمایشگاه همچون سال‌های گذشته وجود ندارد. احمدوند تصریح کرد: باید به‌گونه‌‌‌ای عمل کنیم که ازدحام و شلوغی جمعیت در نمایشگاه کتاب وجود نداشته باشد. همچنین عرض راهروها باید دو برابر شود و تعداد غرفه‌‌‌ها نیز کمتر می‌شود. احتمالا تغییر بزرگ این دوره نمایشگاه نسبت به سال‌های گذشته این است که امکان فروش صرفا از طریق سایت خواهد بود و نمایشگاه محل نمایشگاه است نه فروشگاه. رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در پاسخ به اینکه در واقعیت رویای خارج شدن از بُعد فروشگاهی نمایشگاه کتاب تا چه اندازه قابل تحقق است، گفت: در جلسات مختلف این موضوع در حال بررسی است. نمایشگاهی شدن تغییر بزرگی است که امیدوارم امسال اتفاق بیفتد. اما برای فروش ناشران هم از سایت فروش اینترنتی بهره خواهیم برد. امیدواریم یارانه بیشتری نسبت به نمایشگاه گذشته وارد شود و فروش بهتری هم داشته باشیم.
