به گزارش خبرنگار مهر به نقل از ایکاردا؛ اکثر مردم افغانستان در مناطق روستایی دور افتاده زندگی می‌کنند و اقتصاد آنان به کشاورزی و دام متکی بوده ولی با این حال تأمین معیشت جمعیت روستایی به علت استفاده ناپایدار از مناطق کوهستانی به خطر افتاده که این امر سبب فوران رواناب فصلی شده وکاهش نفوذ آب به دل خاک شده است.
همچنین باروری خاک از دست رفته و به دلیل تغییرات آب و هوایی، سیل و خشکسالی نیز در این مناطق افزایش یافته است، این در حالی است که تأمین آب برای کشاورزی مهم‌ترین عامل مؤثر در تأمین امنیت غذایی و افزایش درآمد فقرا است.
بانک جهانی نیز در گزارشی اعلام کرد افغانستان با مشکلات عدیده ای از جمله منابع محدود جنگل‌ها در مواجهه با تقاضای بازارهای صادراتی پرسود برای چوب، طوفان‌های شدید و خشکسالی به دلیل کاهش جمعیت دام روبرو sشده است.
به علاوه کاهش پوشش گیاهی در دامنه تپه‌ها این کشور منجر به سیل، فرسایش گسترده خاک و کاهش نگهداری آب در سفره‌های زیرزمینی شده‌است.
فجایع طبیعی، به ویژه سیل و خشکسالی، معاش روستایی را تهدید می‌کنند و تلاش‌های توسعه را به خطر می‌اندازند، همچنین شیوه‌های کشاورزی نامناسب و اثرات تغییر آب و هوایی و تأثیر منفی بر کاهش تولیدات کشاورزی نیز بر این امر می‌افزاید بنابراین هدف از اجرای برنامه‌های آبخیزداری در افغانستان بهبود معیشت جوامع روستایی و کاهش ناامنی غذایی با کاهش خطرات بلایای طبیعی و بهبود انعطاف‌پذیری آن‌ها است.
مسئولان افغانی امیدوارند بتوانند با اجرای عملیات گسترده آبخیزداری و آبخوانداری نتایج زیر حاصل شود:
- کاهش آسیب‌پذیری و حفاظت از دارایی‌های معیشتی روستاییان در مقابل سیلاب‌ها و خشکسالی از طریق توانمند سازی و احیای حوزه‌های آبخیز و استفاده پایدار از مناطق کوهستانی.
- افزایش تولید کشاورزی و درآمد از طریق فعالیت‌های کشاورزی و غیر کشاورزی.
فعالیت‌های اصلی ذیل این برنامه به شرح زیر می‌باشند:
- توسعه مدلی برای توان‌بخشی حوضه‌های آبخیز به عنوان اقدام پیشگیرانه: پیاده‌سازی زیست فناوری
- اقداماتی در ترکیب با ظرفیت‌سازی کمیته‌های محلی برای مدیریت مشارکتی منابع خاک و منابع آبی
- توسعه اقتصادی برای ساخت برگشت پذیری: معرفی روش‌های اصلاح بذور و تکنیک‌های تولید برای تقویت، تنوع بخشی و بهبود روش‌های کشاورزی برای افزایش امنیت غذا و تولید محصولات کشاورزی
نمونه‌ای از سیستم‌ها و فناوری مورد استفاده در اجرای عملیات آبخیزداری افغانستان:
- پیاده‌سازی روش‌های مدیریت استفاده از زمین پایدار ( SLMP ) با استفاده از مصالح ساختمان‌های محلی ( سنگ‌ها ، خاک ، چوب ) و اقدامات مهندسی زیستی برای کاهش رواناب‌ها و فرسایش خاک و افزایش نفوذ آب به دل خاک و همچنین کاهش سیل و خشکسالی.
- طبقه بندی و مستند سازی اقدامات برای انتقال و تکرار تجربیات اجرای عملیات آبخیزداری.
- - تأسیس نانوایی‌ها محلی برای کاهش مصرف چوب آتش محلی و کاهش فشارها بر مناطق کوهستانی.
- تأسیس سیستم‌های هشدار زودهنگام سیل محلی: تأمین تجهیزات کلیدی (بلندگو، کمک‌های اولیه کمک‌های اولیه)، آموزش کمیته‌های آمادگی.
- تعریف مشارکتی از وظایف و منابع برای نیروهای وظیفه محلی.
- نقشه‌برداری مشارکتی و نقشه‌برداری خطر: ارزیابی ریسک‌های بلایای طبیعی، تغییر آب و هوا، استفاده بیش از حد از زمین‌های کشاورزی و شناسایی گروه‌های آسیب‌پذیر و دارایی‌ها به منظور افزایش آگاهی و اولویت‌بندی مناطق مداخله.
گفتنی است علاوه بر این برنامه، پروژه‌ای دیگری در شمال این کشور برای افزایش ظرفیت آبخوان‌ها به منظور تأمین منابع آبی و بهبود معیشت کشاورزان از طریق توسعه گسترده مدیریت آبخیزداری در افغانستان با کمک و نظارت وزارت کشاورزی ، آبیاری و دام ( MAIL ) در حال انجام است .
این پروژه تحقیقاتی، تطبیقی روی جنبه‌های اجتماعی و حفاظت از حوزه‌های آبخیز در مناطق دیم به منظور برای نشان دادن نحوه استفاده کارآمد از منابع طبیعی در حال انجام است. همچنین نحوه آبخیزداری و آبخوانداری و تکنیک‌های برداشت آب همراه با بهره وری در مصرف آب به کشاورزان خرده پا آموزش داده می‌شود.
