مجید شاکری کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به سوالی در خصوص مزیتهای اقتصادی کریدور جنوب-غرب و مقایسه آن با کریدور شمال-جنوب گفت: پاسخ کلی این است که ما باید به هر دوی این کریدورها را توجه کنیم اما در جزئیات تفاوتهایی وجود دارد.
وی افزود: نقطه اول این است که ما درک کنیم، کریدور صرفا به معنای مسیر انتقال نیست. وقتی در ایران از کریدور صحبت میکنیم، تصور عموم چیزی مانند جاده، خط آهن و نهایتا خط انتقال انرژی است در حالی که کریدور به این معنا نیست بلکه این موارد تنها سطحی از آن را پوشش میدهد.
شاکری با بیان اینکه یک کریدور سه سطح مختلف دارد، گفت: یک سطح بحث جاده و مستحدثات است که به آن اشاره شد. سطح دیگر مربوط به جمعیتی است که در طول کریدور مستقر هستند و در آن نقش آفرینی میکنند و سطح دیگر ارزش افزودهای است که در طول کریدور ایجاد میشود.
تراکم جعیتی کم و ظرفیت پایین ایجاد ارزش افزوده؛ دو مشکل اساسی کریدور شمال-جنوب
وی ادامه داد: ممکن است یک مسیر به عنوان راه، کوتاهتر باشد اما به این دلیل که دو جز دیگر(تراکم جمعیت و ارزش افزوده مناسب) را ندارد، گزینه مناسبی برای کریدور نیست. با در نظر گرفتن این تعریف باید توجه داشته باشیم که وقتی از کریدور هند-اوراسیا و مسیر هند، آسیای میانه و روسیه صحبت میکنیم، چند مشکل در این فاصله وجود دارد.
این کارشناس اقتصادی گفت: اولین مشکل، تراکم جمعیتی پایین در این مسیر است و مشکل دیگری حجم پایین مبادلات بین مبدا و مقصد این کریدور است. در واقع تجارت بین هند و روسیه عدد بسیار پایینی است. رقم مبادلات بین این کشورها در دو سال گذشته حدود 8.5 میلیارد دلار بوده است که اصلا برای ایجاد ارزش افزوده در طول کریدور مناسب نیست.
وی تاکید کرد: ممکن است بتوانیم راه حلهایی را روی میز بگذاریم که بر مبنای آن خودمان عامل افزایش مبادلات مبدا و مقصد در درون این کریدور شویم اما به صورت پیشینی این گزینه مناسب نیست. نکته دیگر جنس فعالیتی است که در کریدور طرح میکنیم. به طور مثال کریدوری که در جنوب ایران است، خود را بر انتقالات مربوط به حمل و نقل ترکیبی به علاوه خدمات در حوزه IT و الماس تعریف کرده است یا کریدور لاجورد خود را مبتنی بر تولیدات کارخانهای تعریف کرده است.
شاکری با بیان اینکه سوال این است که ماچه تعریفی از کریدور هند-اوراسیا داریم، گفت: اگر تعریف ما از جنس کریدور کارخانهای یا انتقال انرژی است، حرکت به سمت شرق روسیه که در آن تراکم صنایع کمتر از غرب آن است کار درستی است یا خیر. اگر به این شکل نگاه کنیم باید ببینیم که آیا کریدور هند، بندرعباس، قفقاز و روسیه برای ما مناسبتر از کریدور شرقی نیست؟ این مسئله نیز سوال دیگری است که باید به آن توجه کرد.
کریدور جنوب به غرب چه مزیتهایی دارد؟/کریدورها یکدیگر را نقض نمیکنند بلکه مکمل هستند
وی اظهار کرد: همه این نکات که به آنها اشاره شد، در مورد کریدور جنوب به غرب مزیت دارد، به این معنا که تراکم جمعیتی در این کریدور بیشتر است، ضمن اینکه سوالات در مورد اینکه چه زنجیره ارزش افزودهای میتوان برای آن تعریف کرد، شفافتر است. احتمالا در این کریدور باید بر موضوعاتی مانند انتقال انرژی، توسعه شهری و تولیدات کارخانههای تمرکز کنیم.
این کارشناس اقتصادی گفت: با توجه به دلایلی که ذکر شد، تصور پیشینی در مورد کریدور جنوب به غرب، بهتر از تصور پیشینی کریدور جنوب به شمال از مسیر چابهار است. این موضوع به این معنا نیست که هر کدام از این کریدورها دیگری را رد میکند، بلکه هر کدام از این موارد متوازن کننده یکدیگر هستند و در ترکیب با یکدیگر میتوانند تعاریف جدیدی ایجاد کنند.
وی افزود: در درجه اول و پیش از صحبت در مورد کریدور، باید ببینیم تعریف خودمان از توسعه چیست، پاسخ به این سوال است که مشخص میکند کدام کریدور بر مبنای سه سطحی که مشخص کردیم، برای ما اولویت دارد. همه کریدورها در اولویت نیستند. اساسا داشتن برنامه توسعه به این معنا است که کدام کارهای خوب را نمیخواهیم انجام دهیم چرا که همه اقدامات را نمیتوان به صورت همزمان انجام داد. با این وجود و با یک طراحی مناسب هر یک از کریدورها در طول زمان میتوانند مکملی برای یکدیگر باشند و به هم کمک کنند.
نقش محوری انرژی در تعیین اولویت توسعه کوریدورها/عدم امکان صادرات انرژی از طریق کریدور شمال-جنوب
وی در پاسخ به سوالی در مورد ظرفیتهای ایجاد شده در خصوص کریدور شمال-جنوب گفت: اگر کریدور را صرفا در سطح راه ببینیم، میتوانیم بگوییم که چون مسیر کریدور جنوب به شمال تقریبا آماده است از اهمیت بیشتری برخوردار است اما سوالاتی نظیر نوع کالاها و جمعیتی که کالا در طول آن جابهجا میشود، باقی مانده است.
شاکری در این خصوص گفت: تصورات از کریدور صرفا انتقال کالا است نه چیزی بیشتر از آن، در حالی که باید ببینیم آیا ایران میتواند به کریدوری تکیه کند که انتقال انرژی بخشی از آن نباشد؟ انتقال انرژی در یک کریدور از این نظر برای ایران مهم است که اساسا روش دسترسی به ارز جهانروا برای کشور ایران، صادرات انرژی است اما اساسا صادرات انرژی ایران در کلیدور شمال-جنوب مفهومی ندارد.
وی در ادامه گفت: بحث صاردات انرژی همان چیزی است که به کشور ما این امکان را میدهد که در طول یک کریدور سرمایهگذاری ایجاد کند، افزایش سرمایه ثابت بدهد یا رشد بهروری ایجاد کند. این نکته بسیار مهمی است. اگر تعریف ما از کریدور صرفا یک قطاری است که بار حمل میکند، به تعریف خوبی دست پیدا نکردیم چرا که کریدور صرفا با کوتاه کردن زمان انتقال به دست نمیآید،
به طور مثال کوتاه ترین مسیر چین به غرب از مسیر ایران عبور میکند و به مدیترانه میرسد اما چرا این مسیر نسبت به کریدور شمالی که چین از طریق روسیه دارد، پیشرفت کمتری داشته است؟ علت این موضوع این است که سطوح دیگر کریدور در آن معنادارتر است.
شاکری با بیان اینکه در این کریدور انرژی از یک سو وارد چین میشود و از سمت دیگر کالای کارخانهای به روسیه حرکت میکند، گفت: در طول مسیر نیز زنجیره ارزش طی میشود و در نهایت این کریدور به اروپا ختم میشود. ما نیز باید تلاش کنیم تا ادبیات کریدور کشور را از یک مسیر به سطح بالاتری ارتقا دهیم.
انتهای پیام/
