عصر ایران – کیفیت نامناسب هوا مشکلی است که 90 درصد جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می دهد و سالانه موجب مرگ هفت میلیون نفر می شود. با در نظر گرفتن این موضوع، فرانسیسکو لارا محصولی به نام "ریورسو" (Reverso) را معرفی کرده که قابلیت نصب روی سقف وسایل حمل و نقل عمومی و نیمه عمومی در شهرها را دارد و برای فیلتر کردن ذرات معلق در هوا (مه‌دود) استفاده شود.
ریورسو به دنبال ایجاد تاثیر مثبت بر سلامت همه ساکنان شهر، و بهبود کیفیت زندگی آنها است. این طرح در نمایشگاه جهانی گراد 2021 ارائه شد که در آن 464 دانشگاه از 70 کشور شرکت داشتند. ریورسو از بین 2600 پروژه ارسال شده برای تاثیرات اجتماعی و زیست محیطی، در فهرست 150 فینالیست قرار گرفت. این رقابت افزایش آگاهی درباره این قبیل ایده های نوآورانه و کمک به خالقان آنها برای دریافت بودجه را هدف قرار داده است.
حدود 55 درصد از ذرات مضری که حین رانندگی تولید می شوند، از فرسودگی مکانیکی وسیله نقلیه (تایرها، اصطکاک آسفالت، و استفاده از ترمز) سرچشمه می گیرند. ریورسو رفع این مشکل را هدف قرار داده که با رانندگی الکتریکی یا احتراقی حل نمی شود. به گفته فرانسیسکو لارا، هدف ریورسو دستیابی به تعادل صفر یا منفی ذرات منتشر شده از وسایل نقلیه حین رانندگی است که به معنای پاکسازی به همان اندازه یا بیشتر از آلودگی تولید شده است.
ریورسو ماژولی است که هوای بالای خود را جمع آوری کرده و آن را از آلودگی پاک می کند. این سامانه از جریان هوای تولید شده توسط خودرو حین حرکت، ادغام شدن با آیرودینامیک خودرو و هدایت دوباره هوا به داخل بهره می برد. در داخل، می توان نخستین فیلتر را یافت که ذرات پی‌ام 10 را به دام می اندازد، و پالایش ذرات پی‌ام 2.5 به دو فیلتر دیگر واگذار می شود. اگر فقط از فیلترهای ذرات کوچک استفاده شود، آنها با ذرات بزرگ‌تر پر شده و سریع‌تر کارایی خود را از دست می دهند.
برای ساخت ریورسو، مطالعه کامل "اثر ونتوری" یکی از کارهایی بوده که فرانسیسکو لارا انجام داده است. اثر ونتوری یک پدیده فیزیکی است که در آن یک سیال با عبور از یک مسیر تنگ و افزایش فشار، سرعت خود را افزایش می دهد.
به عنوان توضیحی ساده می توان یک قیف را مد نظر قرار داد. اگر هوا با سرعت 40 کیلومتر بر ساعت از قسمت عریض قیف وارد شود، می تواند سرعت خود را در قسمت باریک دو برابر کند.
ریورسو با استفاده از اثر ونتوری معکوس طراحی شده است، به طوری که هوا از قسمت باریک‌تر جلو وارد شده و به سمت مرکز، جایی که بخشی پهن‌تر وجود دارد و هوا فشار کمتری دارد، حرکت کرده و سرعت کاهش می یابد. به گفته فرانسیسکو لارا، کارشناسانی که با آنها مشورت داشته به این نکته اشاره داشتند که هرچه هوا با سرعت کمتری عبور کند، فیلترها کارایی بیشتری دارند.
طراحی ریورسو به برق و اتصال خاصی به وسیله نقلیه نیازی ندارد. یکی از مواردی که در طراحی ریورسو مورد توجه لارا قرار داشت این بود که ساخت آن خیلی گران تمام نشده و استفاده از آن راحت و ساده باشد. نصب ریورسو روی سقف خودرو برای آغاز به کار و گردش و پاکسازی هوا کافی است.
ریورسو از یک سامانه فیلتر با قابلیت استفاده مجدد سود می برد که می تواند فعالیت 15 هزار کیلومتری تا زمانی که پر شود را تحمل کند. ساخته شده از کتان، فیلترهای ریورسو قابل جدا شدن، شستشو و استفاده دوباره هستند. فیلتر مورد استفاده در ریورسو از پارچه amplitex هستند. این ماده ویژگی های فیبر کربن را دارا است، اما 33 درصد ارزان‌تر است.
یک خودرو مجهز به دستگاه ریورسو با پنج ساعت رانندگی در روز با سرعت متوسط 30 کیلومتر در ساعت در هفت روز هفته می تواند سالانه تا 7300000 متر مکعب (273 کیلوگرم ذرات) از هوای یک شهر را پاکسازی کند که معادل با 34 درصد بیشتر از حجم ورزشگاه سانتیاگو برنابئو در شهر مادرید، اسپانیا است.
لارا نصب ریورسو روی وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسی ها، تاکسی های آنلاین یا ناوگان خودروهای کرایه ای را پیشنهاد می کند تا کنترل تعمیر و نگهداری فیلترها پس از 15 هزار کیلومتر سفر آسان‌تر باشد. اما این سامانه را می توان در هر خودرو سواری بکار گرفت زیرا به پیوند و اتصال خاصی نیاز ندارد.
