عدد پی نسبت محیط دایره به قطر آن است؛ اندازه دایره هرچقدر که باشد عدد پی تقریباً برابر با ۳.۱۴ است و به این معنا که محیط دایره همیشه ۳.۱۴ برابر قطر آن است.
شورای اجرایی سازمان یونسکو در دویست و پنجمین اجلاس خود، با توجه به نقش ریاضیات در پیشبرد سایر علوم به ویژه در فهم مسائل بزرگ اجتماعی، زیست محیطی و معضلات مربوط به آنها مانند آثار تغییرات آب و هوایی، مبارزه با نابودی تنوع زیستی، پیش بینی و برآورد نیازهای رشد جمعیت از جمله غذا و کمک به یافتن راهکارهای علمی، چهاردهمین روز از سومین ماه سال میلادی یعنی ماه مارس را به‌عنوان روز بین‌المللی ریاضیات نام‌گذاری کرد. روز پی ۱۴ مارس (در نگارش آمریکایی ۳.۱۴) است و از آن‌جا که سه رقم نخستِ پی را دربردارد، این نام را گرفته است.
جعفر زعفرانی، استاد بازنشسته دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایسنا، عدد پی را یکی از اعداد ثابت ریاضی که بسط اعشاری بی‌نهایت است، دانست و اظهار کرد: این عدد از ایران باستان شناخته شده بوده و در محاسبات استفاده می‌شده است. دانشمندان ایرانی با این عدد آشنا بوده‌اند غیاث‌الدین جمشید کاشانی تا ۹ رقم اعشار آن را محاسبه کرده بود.
وی با بیان اینکه عدد پی را نمی‌توان به‌صورت دو عدد طبیعی نوشت، گفت: در حال حاضر با استفاده از کامپیوتر تا بیش از یک میلیون بسط اعشاری آن را محاسبه کرده‌اند.
این استاد گروه ریاضی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه رشته‌های علوم پایه که ریاضی نیز از این دست رشته‌ها است، نیازمند صرف سال‌ها تحقیق هستند، گفت: بسیاری از مسئولان تصور می‌کنند که تحقیقات ریاضی باید جوابگوی فوری احتیاجات کشور باشد، در حالیکه رشته‌های علوم پایه اینگونه نیستند و باید با این رشته‌ها با صبر و حوصله برخورد شود، چراکه تحقیقات در این رشته‌ها ممکن است سال‌ها به طول انجامد و کوتاه مدت نیستند.
زعفرانی گفت: ریاضی‌دان‌ها تحقیقات در مدل‌های ریاضی را در سال‌های گذشته آغاز کرده‌اند و پس از سال‌ها تحقیق به نتیجه می‌رسند. در واقع رشته‌های علوم پایه اینگونه نیستند که به‌صورت فوری احتیاجات کشور را برطرف سازند.
وی بر لزوم رسیدگی به رشته‌های ریاضیات محض و پایه تأکید کرد و در پاسخ به این پرسش که برای بالابردن علاقه ریاضی در بین دانش آموزان چه می‌توان کرد، گفت: متاسفانه آینده شغلی رشته ریاضی در کشور شرایط خوبی ندارد و بسیاری از افرادی که در المپیادهای این رشته موفق به کسب رتبه شده‌اند، عازم خارج از کشور می‌شوند و این موضوع نیاز به رسیدگی دارد.
چرا ریاضیات مهم است؟
رئیس سابق انجمن ریاضی ایران اضافه کرد: متاسفانه نتوانسته‌ایم در کشور ازاین ظرفیت استفاده کنیم. تامین آینده شغلی یک ریاضی دان مهم است و باید به آن توجه شود. از سویی دیگر در روش کنکور که به صورت تستی است، باید تجدیدنظر شود.
زعفرانی توضیح داد: متاسفانه بسیاری از افراد، ریاضی را تنها در حل چند مسئله خلاصه می‌کنند که این تفکر باید اصلاح شود. این تفکر ارزش ریاضی و علاقه دانش آموزان به این رشته را کاهش می‌دهد.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا ریاضیات مهم است؟ گفت: ریاضی در فطرت انسان ریشه دارد و با فطرت انسان آشنا است. ریاضی حتی در ساده‌ترین امور زندگی نقش دارد، برای مثال شما حتی در هنگام عبور از خیابان نیز از ریاضی استفاده میکنید.
چهره ماندگار استان با اشاره به سال ۲۰۲۲ که به نام علوم پایه نام‌گذاری شده است، گفت: رشته‌های علوم پایه، بنیان و اساس علوم دیگر هستند و باید به آنها بیشتر توجه شود.
زعفرانی معتقد است که برای بهبود وضعیت ریاضی در کشور، در وهله نخست، کتاب‌های درسی این رشته باید تجدید نظر کلی شوند و باید به گونه‌ای باشد که در عین آموزش ریاضی، کاربردهای آن را نیز ارائه دهد و دانش‌آموزان را به این رشته علاقه‌مند سازد.
وی توضیح داد: در کتاب‌های درسی کشورهای پیشرفته، مفاهیم تئوری ریاضی با مفاهیم عملی در کنار هم آموزش داده می‌شود و ما نیز در کشور باید به این سمت برویم. موضوع دیگر توجه به این نکته است که در دانشگاه نباید دانش‌آموزان را صرفاً به سمت رشته‌هایی خاص هدایت کرد و از رشته‌های پایه مانند ریاضی غافل شد.
این استاد دانشگاه اصفهان با اشاره به پایین آمدن نمره ریاضی در کشور، گفت: این معضل باید برطرف شود و رفع آن نیازمند سرمایه‌گذاری است. بهتر است دانشگاه فرهنگیان در سطح کارشناسی با همکاری دانشگاه‌های درجه اول کشور، دوره یک یا دوساله آموزش دبیری داشته باشد و در این صورت می‌تواند آموزگارانی بهتر تربیت کند.
علی رجالی، عضو هیئت علمی گروه ریاضی دانشگاه صنعتی اصفهان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، محاسبه عدد را پی یکی از مسائل بسیار مهم دنیای ریاضیات دانست و اظهار کرد: عدد پی از زمان ارشمیدس وجود داشته است و غیاث‌الدین جمشید کاشانی بدون استفاده از ماشین حساب و کامپیوتر تلاش کرد این عدد را به طور دقیق محاسبه کند.
وی به ضرورت آشنا کردن جوانان با دنیای ریاضی تأکید کرد و گفت: اگرچه در حال حاضر در قرن اطلاعات به سر می‌بریم و الگوریتم را برای بسیاری از فعالیت‌ها به کار می‌بریم و در زندگی روزمره با آن سروکار داریم، اما ریشه در تمدنی دارد که مرهون پیشرفت ریاضیات است.
این استاد دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه متأسفانه ریاضیات در کشور و در خیلی از نقاط دنیا ارزش خود را از دست داده و با مشکل روبرو است، خاطرنشان کرد: در قدیم ریاضیات از اهمیت بالایی برخوردار بود و کسانی که موفق به حل مسئله می‌شدند، با شعف فراوان از آن سخن می‌گفتند، اما متاسفانه در حال حاضر به دلیل اینکه توانایی حل مسئله را نداریم و بیشتر به دنبال تست کنکور هستیم، این لذت مغفول مانده است.
اگر در علوم پایه توانمند نباشیم، یادگیری ما همراه با پیشرفت نخواهد بود
رجالی، کنکور را مانعی برای کسب لذت از حل مسئله ریاضی دانست و به نام‌گذاری امسال با عنوان علوم پایه اشاره کرد و گفت: در دنیا به ارزش رشته‌های علوم پایه پی برده‌اند و معتقدند که علوم پایه مبنای علوم مختلف است. اگر در علوم پایه توانمند نباشیم، یادگیری ما همراه با پیشرفت نخواهد بود و در صورتی می‌توانیم پیشرفت کنیم که توانمند باشیم و در علوم پایه ارزش‌گذاری صحیح کنیم. دانشمندان علوم پایه ستون پیشرفت بشریت را به وجود می‌آورند، اما متأسفانه در کشور در زمینه علوم پایه کار نکرده‌ایم.
وی دلیل این بی‌توجهی به رشته‌های علوم پایه را ناتوانی در حل مسئله دانست و افزود: متأسفانه یاد نگرفتیم مسئله حل کنیم و خودمان اطلاعات را جمع‌آوری کنیم. در حال حاضر دانش آموزان را صرفاً به تست زنی عادت می‌دهیم و می‌خواهیم سریع به جواب برسیم که این موضوع آفتی برای جامعه است.
برنده جایزه ترویج علم تأکید کرد: اگر کسی بخواهد اقتصاد دادن، پزشک، جامعه‌شناس و ... خوبی برای جامعه خود باشد، باید ریاضی بداند و تکنیک‌های حل مسئله را بلد باشد و در این صورت است که موفق خواهد بود. کسی که بخواهد فردی موفق برای جامعه خود باشد، باید صبور باشد و عمیق فکر کند.
این استاد ریاضی بر ضرورت ترویج ریاضیات در جامعه امروز تأکید کرد و گفت: در المپیادهای علمی که در قدیم در کشور برگزار می‌شد، افراد علاقه مندتر می شدند و باید با ترویج، همه را به ریاضیات علاقه‌مند کنیم. نمونه این مسابقات در سال‌های ۶۰ در ایران برگزار شد و ثمره آن فردی مانند مریم میرزاخانی شد. در سال ۶۱ با افت ریاضی روبرو بودیم و برگزاری مسابقات ریاضی از اصفهان آغاز و تحرکی برای حل مسئله در کشور ایجاد شد و تعدادی دانش‌آموز جذب ریاضی شدند. اکنون نیز زمان چاره جویی برای ریاضی هستیم.
راهکارهایی برای بهبود وضعیت ریاضی
رجالی، گفت: توجه خانوادهها به رشته ریاضی کمتر شده است. در شرایط کنونی آموزش مورد توجه نیست و راه برون رفت از این مشکل را توجه به معلمان و آموزش می‌دانیم. اولین و مهم‌ترین نکته مسئولان است. بر اساس اطلاعات بانک جهانی کشورهایی توسعه یافته هستند، که حقوق و جایگاه آموزگار در آن کشورها بالا است. آموزگاران یک کشورند که پزشک، وزیر، رئیس جمهور و ... می‌سازند، پس باید دارای جایگاه بالایی باشند تا جامعه پیشرفت کند. اگر جایگاه آموزگار در کشور بهبود پیدا نکند و به آموزش توجه نشود، نمی‌توانیم انتظار پیشرفت جامعه را داشته باشیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه آموزش رکن اصلی تولید است، گفت: متاسفانه اکنون آموزش در رده آخر تصمیم‌سازی است و شغل معلمی در کشور ما خیلی مورد احترام همه نیست. در حال حاضر فعالیت‌های بسیاری به آموزش و پرورش محول کرده‌ایم و آن را تبدیل به یک خاواده عیالوار و بی پول ساخته‌ایم و انتظار داریم نیروی انسانی خوب تربیت کند که عملا محقق نمی‌شود. در مرحله بعد، روش‌های تدریس نیازمند اصلاح و بازنگری هستند.
وی ریاضیات را پایه و اساس علوم دانست و گفت: اگر کسی ریاضی را بفهمد مسائل زندگی را هم بهتر حل می‌کند. اکنون تمام مسابقات به‌صورت تستی برگزار می‌شود، آموزش پرورش از بدنه مسابقات دور است و نمی‌توان انتظار بهبود داشت. توصیه اصلی به مسئولان است که به علوم پایه خصوصاً ریاضی بها بدهند. اگر در این زمینه نتوانیم به درستی عمل کنیم، در آینده نیروی انسانی کافی برای کشور نخواهیم داشت. خانوادهها توجه کنند اگر فرزندانشان به‌صورت مفهومی دروس را بفهمند مهم‌تر از موفقیت در کنکور است.
رجالی توجه به معلمان و توجه علمی و جایگاهی به ریاضیات را راهکاری برای برون رفت از مشکلات کاهش علاقه به ریاضی در کشور اعلام کرد و گفت: رابطه بین وضعیت آموزگاران و مدارس خصوصا مدارس ابتدایی در پیشرفت یادگیری ریاضی و علوم ثابت شده است. اگر به آموزگارهایمان توجه داشته باشیم و آنها را به خوبی تامین کنیم، از نظر علمی و جایگاه شخصیتی، وضعیت علمی کشور ما که پایه آن ریاضی است، خوب خواهد شد.
برنده جایزه ترویج علم گفت: وضعیت رشته‌های علوم در بسیاری از کشورها مساعد نیست، اما در کشورهایی مانند آمریکا و کانادا متوجه این مشکل نمی‌شوند، چراکه مهاجران این کشور را اداره می‌کنند، اما ما در کشور این شرایط را نداریم. باید فکری جدی برای این معضل داشته باشیم.
ایران از دیرباز مهد ریاضیدانان برجسته‌ای همچون خیام، غیاث‌الدین جمشید کاشانی، خواجه نصیرالدین طوسی و ... بوده است و با درخشش مریم میرزاخانی در سال‌های اخیر دوباره نام ایران در عرصه ریاضیات بر سر زبان‌ها افتاد. توجه به مسیری که گذشتگان در علم ریاضیات طی کردند و افتخاری که مریم میرزاخانی نصیب ایرانیان کرد، می‌تواند چراغی برای ترسیم راهی باشد که طی آن بیش از پیش استعدادهای خفته ریاضیات را در میان دانش‌آموزان و دانشجویان این کشور بیدار کرد.
انتهای پیام
