محمدعلی ابطحی، کنشگر سیاسی و رییس دفتر سید محمد خاتمی در زمان ریاست‌جمهوری در تحلیل شرایط احیای برجام، درخواست‌های روسیه، تحرکات نظامی در غرب ایران و ارتباط آنها با یکدیگر گفت: «به نظر من جمهوری اسلامی به دنبال حل مساله تحریم است اما به دلیل این که پرونده‌های دیگری روی میز نیاید، این تمایل وجود دارد که پرونده هسته‌ای روی میز باز بماند. بنابراین اگر به سمت و سویی برویم که کل قضیه هسته‌ای ایران حل و فصل شود در نتیجه ممکن است ارتباطاتی شکل گیرد اما سیاست کلان نظام این نیست که حل و فصل موضوعاتی از این دست به ارتباط با آمریکا ختم شود.»
این کنشگر سیاسی ادامه داد: «از ابتدای انقلاب اسلامی به خصوص در دوره رهبری آیت‌الله خامنه‌ای منع ارتباط با آمریکا، رویکرد و بخشی از گفتمان جمهوری اسلامی بوده‌است و دوست ندارند این را از دست بدهند. مساله بعدی نگاه جریان حاکم در قدرت به سیاست‌های منطقه‌ای است. این جریان معتقد است اگر در جبهه‌های مختلف اقداماتی صورت بگیرد، سریع‌تر و زودتر پاسخ گرفته می‌شود. اما سیاست روحانی این نبود. وقتی همزمان با جریان مذاکرات رزمایش و رونمایی و پرتاب موشکی اتفاق می‌افتاد دولت گلایه می‌کرد. الان سیاست دیگری پیش گرفته شده‌است. این سیاست این است که هر چه تعداد و میدان‌های درگیر بیشتر باشد، رقبا بیشتر درگیر و راحت‌تر پاسخ گرفته می‌شود. این دو نوع نگاه و سیاست متفاوت است که روش و شیوه دوم در حال اجرا است. در این نوع سیاست طبیعی است که موشک پرتاب کردن به سمت اربیل هم مقبول است. در این شرایط جبهه جدید ایجاد شده و اسراییل هم درگیر می‌شود.»
او افزود: «شرایط ما هم سخت است. روسیه کنار گوش ما است. برجام گروگان روس‌ها است. وسط جنگ هم اوضاع بحرانی است. به هر حال شرایط سختی بر سیاست خارجی حاکم است.اما به هر حال دو نوع سیاست می‌تواند به کار گرفته شود. یکی استفاده از سیاست حداقل تنش و تمرکز بر گفت‌وگوها و دیگری سیاست تنش حداکثری برای باز کردن مسیرهای گفت‌وگو.»
بیشتر بخوانید:
ابطحی در مورد آینده روابط ایران و روسیه بعد از ماجرای مذاکرات احیای برجام و جنگ روسیه علیه اوکراین نیز توضیح داد: «منهای شعارهای ایدئولوژیک طبیعی است که از نظر سیاسی باید از روابط با روسیه مراقبت کرد. از طرفی موقعیت جغرافیایی و همسایگی با این کشور مطرح است. از سوی دیگر شریک اقتصادی ما است. از یک طرف مخالف تاریخی جدی و سرسخت با آمریکا هستیم. از طرفی مساله ناتو و تمایل اوکراین به پیوستن به ناتو نیز مطرح است. مجموعه این دلایل قطعا بر سیاست خارجی ما تاثیر می‌گذارد و باید نسبت به موضع‌گیری نسبت به روسیه مراقبت کرد. البته من بهترین سیاست را در این مورد سیاست بی‌طرفی می‌دانم. باید روشنفکران و اهالی نخبگان تشویق به سیاست بی‌طرفی کنند. البته باید جلوی جنگ را گرفت و با این شعارهایی که می‌دهیم باید به همان میزان که با آمریکا مخالفت می‌کنیم با روسیه هم مخالفت کنیم اما به هر حال نگاه سیاسی، انسانی و ایدئولوژیک به این مسائل متفاوت است.»
او ادامه داد: «البته نمی‌توان منکر این بود که تفاوت و جدایی بین سیاست رسمی و مواضع مردم اتفاق افتاده است. سیاست رسمی یک سری ملاحظات دارد اما حافظه تاریخی مردم بی‌محبتی‌های روسیه را به یاد می‌آورد و برای جلوگیری از کشتار مردم به حمایت از اوکراین تمایل دارد.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است این جنگ تسری پیدا کرده و درگیری چه نیابتی و چه غیر آن گسترده شود نیز گفت: «در شرایط فعلی گمان نمی‌کنم جنگ نیابتی شکل بگیرد، اگر ایران بی‌طرفی خود را حفظ کند. ضمن این که سیاست ایران این نیست که به روسیه کمک نظامی کند که آسیب ببیند. البته روسیه هم به پشتیبانی نظامی نیاز ندارد. بی‌طرفی برای ایران کافی است و اگر در سیاست خارجی دقت لازم به خرج داده شود شاید غربی‌ها هم مایل باشند از ایران حمایت کنند تا سیاست بی‌طرفی را حفظ کند.»
۲۱۲۱۷
