تهاجم روسیه به اوکراین ، صنعت کشاورزی و مواد غذایی را با مشکل مواجه کرده است و در مقابله با افزایش شدید قیمت آفتابگردان، گندم ، ذرت و جو و کمبود مواد اولیه، اکنون نگاه‌ها به کشورهایی همچون آمریکا، آرژانتین یا برزیل معطوف شده است که علاوه بر چین، تولیدکنندگان بزرگ محصولات کشاورزی هستند.
با این حال، راه برون‌رفت از این معضل ساده به نظر نمی‌رسد چرا که خشکسالی، تولیدات در قاره آمریکا را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
اسپانیا از جمله کشورهای اروپایی است که ۶۰ درصد روغن آفتابگردان مصرفی خود در طول سال، ۳۰ درصد ذرت، ۱۷ درصد گندم و ۱۵ درصد حبوبات را از اوکراین وارد می‌کند و به همین منظور در تلاش است تا اتحادیه اروپا الزامات و محدودیت‌های مربوط به واردات محصولات بهداشتی گیاهی و تراریخته را کاهش دهد. الزاماتی که در حال حاضر از واردات این محصولات از کشورهای دیگر و به ویژه قاره آمریکا به اتحادیه اروپا جلوگیری می‌کند.
در صورتی که اسپانیا موفق شود این مسئله را برطرف کند اما مشکل بزرگتری وجود دارد و آن اینکه پدیده خشکسالی هم مخروط جنوبی قاره آمریکا و هم ایالات متحده را به شدت تحت تاثیر قرار داده است و از این رو، رسیدن به سطح کافی برای جبران کمبود تولید اوکراین دشوار به نظر می‌رسد.
خولیان دومینگز وزیر کشاورزی، دام و شیلات آرژانتین درست چند هفته پیش به "نگرانی‌ها در مورد تاثیر کمبود باران وبحران آب‌وهوایی" اعتراف کرد. در ایالات متحده به عنوان بزرگترین تولیدکننده ذرت و پنجمین تولیدکننده بزرگ گندم در جهان نیز وضعیت خیلی بهتر نیست.
بر اساس داده‌های دانشگاه کالیفرنیا، کمبود باران به ویژه در سواحل غربی موجب بدترین خشکسالی در هزار سال گذشته شده است. به این ترتیب، دره مرکزی ایالت کالیفرنیا چه در حال حاضر و چه در سال‌های آینده، به سختی می‌تواند به سطح تولید برسد. نکته حائز اهمیت اینکه به گفته کارشناسان، جبران کمبود فعلی با تعادل آب عادی، چندین سال طول می‌کشد.
طبق گزارش "کنفدراسیون تولیدکنندگان خوراک دام" اسپانیا (Cesfac)، در حال حاضر ۱۳.۶ میلیون تن ذرت در ایالات متحده، ۷.۵ میلیون تن ذرت و ۱۰۰ هزار تن تخمه آفتابگردان در آرژانتین موجود است که هنوز فروخته نشده است.
مشکلات آینده
اما مشکلات به کوتاه مدت محدود نمی شود. کاشت محصولات بهاره در اوکراین در حال حاضر آغاز شده است، هر چند شرایط جنگی، توانایی این کشور برای تولید معمول سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
دولت اوکراین در این راستا، کشاورزان را از شرکت در این درگیری معاف کرده است تا بتوانند خود را وقف کارهای کشاورزی کرده و این صنعت را نجات دهند. شرکت‌های مدیریت منابع بذر اما به مشکلاتی که برای رساندن بذر به کل کشور وجود دارد، اذعان می‌کنند. هرچند آن‌ها معتقدند در بخش غربی که در حال حاضر وضعیت درگیری چندان جدی نیست، مشکلی وجود نخواهد داشت.
در بحبوحه درگیری میان روسیه و اوکراین، سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) هشدار داد که این شرایط می‌تواند منجر به بروز یک بحران جهانی غذا شود. روسیه و اوکراین از بزرگترین تامین‌کنندگان کلزا (دانه روغنی که از آن، روغن کلزا به دست می‌آید) هستند و با سهم ۵۲ درصدی از صادرات روغن آفتابگردان در بازار جهانی حضور دارند.
بر اساس گزارش فائو، اوکراین و روسیه ۱۹ درصد از عرضه جهانی جو، ۱۴ درصد گندم و چهار درصد ذرت را تامین می‌کنند. به این ترتیب بر اساس این داده‌ها، تامین یک سوم صادرات جهانی غلات بر عهده این دو کشور است.
کو دونگیو مدیرکل فائو تاکید کردن که این مسئله می‌تواند حدود ۵۰ کشور را تحت تاثیر قرار دهد که عرضه گندم آن‌ها حدود ۳۰ درصد به روسیه و اوکراین بستگی دارد.
وی خاطر نشان کرد: بسیاری از این کشورها، کشورهای کمتر توسعه یافته یا کم درآمد با کمبود مواد غذایی در شمال آفریقا، آسیا و خاورمیانه هستند.
به گفته دونگیو، قیمت مواد غذایی از سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰، تحت تاثیر شیوع بیماری کووید-۱۹ افزایش یافته است اما به موجب افزایش تقاضا و هزینه‌های حمل‌ونقل و اختلال و وقفه‌ها در بنادر، قیمت تمام شده مواد غذایی در فوریه ۲۰۲۲ رکورد زد.
شاخص قیمت جهانی مواد غذایی فائو در ماه فوریه، ۳.۹ درصد بیشتر از ژانویه و ۲۴.۱ درصد بیشتر از یک سال قبل ثبت شد.
شاخص قیمت لبنیات فائو در ماه فوریه ۶.۴ درصد بیشتر از ژانویه بود که ناشی از عرضه کمتر از حد انتظار شیر در اروپای غربی و اقیانوسیه و همچنین تقاضای بالای واردات به ویژه از شمال آسیا و خاورمیانه بود.
