به گزارش ایسنا، علی بلوکباشی در نوشتاری با عنوان «چهارشنبه‌سوری (بوته‌افروزی، قاشق‌زنی، فالگوش‌نشینی، بخت‌گشایی، و... در شب آخرین چهارشنبه سال» که در مجله هنر و مردم(۱۳۴۵، شماره پیاپی: ۵۳ و ۵۴) منتشر شده، درباره آیین بوته‌افروزی در چهارشنبه‌سوری آورده است: «پیش از پریدن آفتاب از لب بام، بوته‌های خار و گَزَن را روی بام یا زمین در سه یا پنج یا هفت «گُله» کُپّه می‌کنند. با نیم‌تاریک شدن آسمان، گِردِ هم می‌آیند و بوته‌ها را آتش می‌زنند... هر کدام سه بار از روی بوته‌های افروخته می‌پرند و می‌خوانند: «زردی من از تو، سرخی تو از من». قدیمی‌ها اعتقاد داشتند که خاکستر چهارشنبه‌سوری نحس است؛ چراکه مردم، هنگام پریدن از روی آن، زردی و بیماری خود را به آتش می‌دهند و، در عوض، سرخی و شادابی آتش را به خود منتقل می‌کنند. بنابراین، بوته‌ها که خاکستر شد، زنی آن را در خاک‌انداز جمع می‌کند و از خانه بیرون می‌بَرَد و در سر چهارراه می‌ریزد و، در بازگشت، درِ خانه را سخت می‌کوبد. کسی از درون می‌پرسد: کیست؟
می‌گوید: منم.
می‌پرسد: از کجا آمده‌ای؟
می‌گوید: از عروسی.
می‌پرسد: چه آورده‌ای؟
می‌گوید: تندرستی.
در این هنگام در را می‌گشایند و همراه او تندرستی را برای یک سال به خانه خود می‌آورند.»
همچنین او در جای دیگری از این نوشتار درخصوص دیگر آیین‌های این شب آورده است: «پختن آش ابودَردا و آش بیمار: خانواده‌هایی که بیمار یا حاجتی داشتند، نذر می‌کردند و این آش را می‌پختند و اندکی به بیمار می‌خوراندند و بقیه را در میان فقرا پخش می‌کردند.
قاشق‌زنی: زنان و دختران حاجت‌دار، قاشقی یا کاسه‌ای مِسین برمی‌دارند و شب‌هنگام در کوچه، در برابر هفت خانه، خاموش و بی‌سخن، قاشق را پی‌درپی بر کاسه می‌زنند. صاحب خانه، که با چنین رسمی آشناست، چیزی در کاسه آن‌ها می‌گذارد که ممکن است پول باشد یا شیرینی و آجیل و بُنشَن و... . «قاشق‌زنان» اگر چیزی به دست نیاورند، از برآمدن حاجت خود ناامید خواهند شد.
فالگوش‌نشینی: آسمان که تاریک شد و شناسایی مردم دشوار، زنان و دخترانی که آرزو دارند، نیت می‌کنند و از خانه بیرون می‌روند و در سر راه یا گذر مردم یا سر چهارسو می‌ایستند یا می‌نشینند و، بی‌آنکه شناخته شوند، گوش به سخن رهگذران می‌سپارند. نیک و بدِ سخن رهگذران برای فالگوش‌نشینان فال است. اگر نخستین رهگذرانی که از برابر آن‌ها می‌گذرند سخن دلنشین و شاد بگویند، برآمدن حاجت و آرزوی خود را حتم می‌دانند، و اگر سخنان تلخ و اندوه‌زا بگویند، رسیدن به مراد و آرزوی خود را ممکن نخواهند دانست.»
انتهای پیام
