شیوع ویروس کرونا از اسفندماه سال گذشته تغییرات زیادی در زندگی فردی و اجتماعی ما به وجود آورد، درحالی که شاید تا پیش از این کسی حتی نمی توانست تصور کند یک ویروس بتواند تا این حد سبک زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهد.
تا فروردین ماه امسال با محدودیت هایی که اعمال شد و از سوی دیگر با هشدارها و اطلاع رسانی هایی که می شد، عملا امکان برگزاری بسیاری از تجمعات وجود نداشت.
با بازگشایی هایی که برای نجات کسب و کارهای اقتصادی صورت گرفت، اما ورق به یک باره برگشت خورد و حالا تردد ماشین های عروس در خیابان های شهر خبر از برگزاری مراسمی می دهند که امکان دارد هر کدام از میهمانان و یا حتی میزبانان ناقل ویروسی مرگبار باشند.
در این میان، نکته تأمل برانگیز اصرار برخی خانواده ها و حتی جوانان به برگزاری مراسم جشن عقد و عروسی است، آن هم در شرایطی که سنگینی مشکلات اقتصادی بیشتر شده و به نظر می رسید برگزاری مراسم عروسی و عزاداری می تواند جزو هزینه هایی باشد که خانواده های ایرانی به دلیل حفظ سلامتی خود و عزیزانشان می توانند آن را نادیده بگیرند.
آقای رضی زاده جوان ۲۸ ساله ای است که می گوید در بهمن ماه عقد کرده و قصد برگزاری جشن عقد داشته، اما به خاطر شیوع کرونا مجبور شده مراسم خود را به تاخیر بیندازد. او که همسرش در یکی از شهرهای شمالی کشور زندگی می کند و خودش ساکن اصفهان است، می گوید: به خاطر بعد مسافت از ابتدا قصد داشتیم زودتر مراسم ازدواج مان را برگزار و زندگی مشترکمان را شروع کنیم. تصمیم گرفتیم بعد از تمام شدن کرونا جشن ازدواجمان را برگزار کنیم اما متاسفانه کرونا هنوز تمام نشده! اگرچه از تالاری که در اسفندماه رزرو کرده بودیم تماس گرفته و گفتند می توانید مراسم را برگزار کنید اما اگر قرار است این وضعیت ادامه داشته باشد ترجیح می دهیم بدون برگزاری مراسم و حداقل با رفتن به مسافرت زندگی مشترکمان را آغاز کنیم، اگرچه مسافرت هم در شرایط فعلی بی خطر نیست!
کرونا، بهانه ای برای خلاص شدن از هزینه های اضافی
مهدی جوان ۳۲ ساله ای است که روز عید فطر امسال بدون برگزاری مراسم عروسی، زندگی مشترک با همسرش را آغاز کرد. او می گوید عید فطر چهار سال عقد کرده بودیم و تصمیم داشتیم عید فطر امسال زندگی مشترکمان را زیر یک سقف شروع کنیم اما به خاطر کرونا نمی شد مراسمی برگزار کرد. اگرچه خانواده همسرم اصرار داشتند که می توانیم مراسم را در حیاط منزل آنها و با حضور اقوام برگزار کنیم اما باتوجه به هزینه های سرسام آور این روزها تصمیم گرفتیم اصلا مراسمی برگزار نکنیم. او با خنده می گوید: این تصمیم مشترک من و همسرم بود و کرونا بهانه ای شد تا از زیر بار هزینه های سنگین مراسم که واقعا ضرورتی هم نداشت خلاص شویم.
مریم که در خردادماه مراسم جشن ازدواج خود را در یکی از تالارهای اطراف شهر اصفهان برگزار کرد می گوید مراسم عقد ما خیلی فوری و به صورت محضری، بدون حضور حتی اقوام نزدیکم برگزار شد، درحالی که بعد از سال ها آرزو داشتم مراسم جشنی با حضور اقوام و دوستانم داشته باشم، به همین خاطر وقتی در خردادماه متوجه شدیم تالارهای عروسی باز شده اند، مراسم جشن عروسی مان را برگزار کردیم. البته نمی توانم بگویم نگرانی از کرونا نداشتیم ولی سعی کردیم همه توصیه های بهداشتی را رعایت کنیم، از از اقوام هم خواستیم اگر احساس بیماری و حتی سرماخوردگی دارند تشریف نیاورند. به هرحال مراسم ما برگزار شد و خوشحالم که زندگی مشترک مان را آغاز کرده ایم، چون اینطور که گفته می شود معلوم نیست به این زودی سایه کرونا کم شود.
چند روز پیش بود که تصویر کارت عروسی در فضای مجازی توجه بسیاری را به خود جلب کرد. در این کارت، عروس و داماد با اعلام شروع زندگی مشترک خود تاکید کرده بودند که به خاطر اهمیت سلامتی نزدیکان و دوستانشان برگزاری جشن را به روزهای بهتری موکول می کنند. کاشت درخت و صرف هزینه مراسم ازدواج برای امور خیریه از دیگر ابتکارات این روزهای برخی جوانان برای شروع فصل جدید زندگی شان است.
برگزاری مراسم جشن عقد و عروسی و عزاداری سالیان سال جزو سنت ها و آداب و رسوم جامعه ایرانی بوده است که اگرچه شیوع ویروس کرونا تا حدی باعث کمرنگ شدن آنها شده، اما حتی موضوع سلامت و مرگ و زندگی هم نتوانسته برخی از مردم را از پایبندی به این سنت ها منصرف کند.
کرونا و خطری که برخی از مردم هنوز جدی نمی گیرند
میلاد ناصری دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه یزد در گفت و گو با ایسنا، درباره به جا آوردن پایبندی به این آداب و رسوم آن هم در روزهایی که همچنان خطر شیوع ویروس کرونا وجود دارد، می گوید: از چند جنبه می توان به این موضوع نگاه کرد؛ اول اینکه برخی از اقشار جامعه هنوز آنطور که باید و شاید در مورد ویروس کرونا و خطرات آن آگاه نیستند و براساس نشانه هایی که می بینند هنوز این خطر را به صورت جدی احساس نمی کنند، حتی بخشی از جامعه فکر می کند موضوع اینقدرها هم جدی نیست، چون اعتمادی که باید به مسئولان داشته باشند، بنا به دلایل مختلف کمرنگ شده و حتی به اخباری که از رسانه های رسمی منتشر می شود هم نمی توانند اعتماد کنند.
او با اشاره به اینکه شاید تا پیش از شیوع ویروس کرونا کسی نمی توانست تصور کند مدارس و دانشگاه ها تعطیل و آموزش به صورت مجازی برگزار شود، ادامه می دهد: وقتی آموزش از فضای حقیقی به مجازی منتقل شد اتفاق خاصی در جامعه نیفتاد، بنابراین به خاطر شرایطی که ویروس کرونا به وجود آورده و خطرات ناشی از آن باید قبول کنیم که می توان بسیاری از کارها را تعطیل کرد و یا به شکل دیگری انجام داد بدون اینکه اتفاق خاصی بیفتد. مثلا مراسم عزاداری را می توان به صورت مجازی و بدون حضور فیزیکی اشخاص برگزار کرد و یا زندگی مشترک را با هدیه دادن هزینه ازدواج به یک کودک بی سرپرست و یا زوج نیازمند آغاز کرد.
ضرورت بازاندیشی در عادتواره های جامعه ایرانی
این جامعه شناس با بیان اینکه گاهی فکر می کنیم برخی کارها را باید به همان شکلی که همیشه بوده انجام دهیم وگرنه متهم به کوتاهی یا بی تفاوتی می شویم، توضیح می دهد: به این رفتارها عادتواره می گوییم که به گفته بوردیو جامعه شناس طرح واره هایی هستند که در طول زندگی به دست می آوریم، شاکله ذهن ما را تشکیل می دهند و براساس آن عمل می کنیم.
وی که معتقد است هم اکنون جامعه ما نیاز به تغییر این طرحواره ها و بازاندیشی در ابعاد مختلف دارد، می گوید: همانطور که در زندگی فردی نیز تغییراتی داده ایم و به خاطر پیشگیری از کرونا کارهایی انجام می دادیم که تا پیش از این انجام نمی دادیم، باید در زندگی اجتماعی نیز بازاندیشی و تأمل کنیم تا متناسب با شرایط جدید بتوانیم بخش های ناکارآمد و نادرست را حذف کنیم و یا تغییر دهیم.
این دانشجوی دکتری جامعه شناسی با اشاره به اینکه شرایط کشور و اوضاع اقتصادی باعث شده دولت نتواند محدودیت های زیادی برای بخش های مختلف اعمال کند، خاطرنشان می کند: مراسمی مثل عروسی و عزا از قدیم برگزار و شاکله ذهنی افراد شده، درحالی که در این شرایط برگزار کردن این مراسم نه تنها ضرورتی ندارد، بلکه حتی می تواند سلامت جمعی را به خطر بیندازد و به نوعی موضوع مرگ و زندگی مطرح است.
وی با تاکید براینکه نمی توان فقط توپ را در زمین مردم انداخت، توضیح می دهد: شاید مسئولان کشور می توانستند این شرایط را خیلی بهتر مدیریت کنند و خیلی از بازگشایی ها ضروری نبود مثل برگزاری مسابقات ورزشی. از طرف دیگر مردم می بینند که برخی از نمایندگان مجلس و یا مسئولان مختلف خودشان نه فاصله اجتماعی را رعایت می کنند و نه ماسک می زنند. مردم تصاویر و فیلم های آنها را می بینند و با برداشت از آن، عکس العمل نشان می دهند. این درحالی است که رسانه ملی اصرار دارد فقط مردم را مقصر نشان دهد.
دستورالعمل هایی که نیاز به اهرم بازدارندگی دارند
ناصری با بیان اینکه در یک مقطع زمانی با بازگشایی هایی که صورت گرفت مردم احساس کردند شرایط عادی شده و همین موضوع بار دیگر آمار ابتلا به ویروس کرونا را در کشور بالا برد، ادامه می دهد: در این شرایط دستورالعمل هایی که اعلام می شود نیز اهرم بازدارندگی لازم را ندارد و مردم هم متوجه این موضوع می شوند. اگر قرار است تجمعاتی مثل مراسم عروسی برگزار نشود باید اهرم اجرایی برای آن هم وجود داشته باشد، چراکه موضوع سلامت مردم در میان است، بنابراین مسئولان باید جدی تر وارد عمل شوند.
این جامعه شناس خاطرنشان می کند: در نوروز که یکی از بزرگترین و کهن ترین سنت ها و آداب و روسم جامعه ایرانی است با هشدارها و اطلاع رسانی هایی که انجام شد مردم به خوبی رعایت کردند و قید خیلی از مراسم مثل دید و بازدید و سیزده بدر که سالیان سال انجام می دادند را زدند، اما به مرور با شرایطی که ایجاد شد، مردمی که از چند ماه محدودیت خسته شده اند، دیگر نه دستورالعمل ها را جدی گرفتند و نه الزامی برای این کار دیدند و همین موضوع باعث شد مراسم عروسی و عزاداری بار دیگر به راه بیفتد که قطعا تبعات برگزاری این مراسم بر کسی پوشیده نیست.
انتهای پیام
