اسکاندیناوی هدف بعدی پوتین خواهد بود؟

به گزارش «پارسینه»، حمله روسیه به اوکراین موجب هراس کشور‌های اروپایی از گسترش جنگ به سایر کشور‌های این قاره شد. این مساله واکنش یکپارچه و گسترده بلوک غرب برای تحریم اقتصادی روسیه و ارائه کمک‌های نظامی به اوکراین را به همراه داشت. در این میان ترس همسایگان روسیه بیش از سایرین است و سه کشور شبه جزیره اسکاندیناوی، یعنی فنلاند، سوئد و نروژ وضعیتی ویژه‌تر دارند.

سرنوشت این سه کشور به دلیل روابط منحصر به فردی که آن‌ها با یکدیگر، بقیه اروپا و روسیه دارند به شکل جدی تری مورد توجه قرار گرفته است.  

به گزارش «سی ان ان»، نروژ و فنلاند هر دو مرز زمینی با روسیه دارند، اگرچه مرز مشترک ۲۰۰ مایلی نروژ و روسیه در مقایسه با مرز ۱۳۰۰ مایلی فنلاند به طور قابل توجهی کوچکتر است. نروژ، غربی‌ترین کشور از این سه کشور، عضو ناتو است، اما در اتحادیه اروپا نیست، در حالی که فنلاند و سوئد در اتحادیه اروپا هستند، اما عضو ناتو نیستند.

هر سه کشور به دلیلی نزدیکی جغرافیایی با روسیه، ا رویکرد غیر تقابلی تاریخی خود را در دوران پساشوروی هم ادامه دادند. همچنین، هر سه کشور عضو منطقه شنگن اتحادیه اروپا هستند، به این معنی که مرزبندی‌ها مانع سفر میان آن‌ها نیست.

این دو واقعیت اخیر است که در سه هفته گذشته نقش مهمی در بازنگری امنیتی اروپا داشته است: چگونه می‌توانید سیاست عدم تقابل داشته باشید در حالی که به طور همزمان یک سرزمین باز را با روسیه به اشتراک می‌گذارید؟

یکی از مقامات ارشد دفاعی اروپا به سی ان ان گفت که «اگر پوتین در اوکراین موفق شود، آنگاه این سوال برای ما مطرح می‌شود که نفر بعدی کیست؟» او اضافه کرد که به دلیل باز بودن مرز‌های بین این سه کشور، هرگونه درگیری‌ای در مرز فنلاند برای کل شبه جزیره «آسیب زا» خواهد بود.  

گفتگو‌های فعالی درباره پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو که زمانی آن را اقدامی خطرناک برای تحریک روسیه می‌دانستند، اکنون توسط هر دو کشور در حال انجام است و به همراه همسایه خود نروژ، در حال کنار گذاشتن سیاست عدم تقابل اند.

چارلی سالونیوس پاسترناک، پژوهشگر برجسته امنیت جهانی در «مؤسسه امور بین‌الملل فنلاند» گفتت: «کنار گذاشتن ناگهانی مواضع دیرینه فنلاند و سوئد در موضوع عدم صادرات تسلیحات به مناطق جنگی و ارسال تدارکات به اوکراین بزرگترین شوک برای اروپایی‌ها -و احتمالا پوتین- در رابطه با واکنش کشور‌های شمال اروپا بوده است.»

او پیش بینی می‌کند که به دلیل تعهدات صورت گرفته در سند «چشم انداز ۲۰۲۵ همکاری دفاعی شمال اروپا» (NORDEFCO) می‌توانیم شاهد حرکت‌های جسورانه تری باشیم. این سند برنامه‌هایی را برای همکاری نظامی نزدیکتر بین پنج کشور شمال اروپا که روابط متفاوتی با ناتو و اتحادیه اروپا دارند در نظر گرفته است.

به گفته او اگر نروژ، سوئد، فنلاند، دانمارک و ایسلند شروع کنند به ذخیره کردن سلاح‌ها و واحد‌هایی در کشور‌های دیگر و هماهنگ کردن اقداماتشان بپردازند، در این صورت در قلمرو امنیتی سختی قرار خواهیم گرفت که در مرز‌های اتحادیه اروپا و ناتو عمل می‌کند و زندگی را واقعا برای روسیه دشوارتر خواهد کرد.

شدت و استحکام واکنش‌های نوردیک، چشم انداز پیوستن فنلاند به ناتو را افزایش داده است.  

الکساندر استاب، نخست‌وزیر سابق فنلاند، معتقد است که پیوستن به ناتو بسیار محتمل‌تر است، زیرا پوتین تعادل محتاطانه‌ای را که فنلاند برای سال‌ها حفظ کرده بود، از بین برده است.  

استاب به سی‌ان‌ان گفت: «از لحاظ استراتژیک، ما همیشه می‌خواستیم پیوستن به ناتو را به عنوان یک عامل بازدارنده برای جلوگیری از رفتار تهاجمی روسیه حفظ کنیم.»

با این حال، او معتقد است که اقدامات پوتین این تعادل را غیرممکن کرده است: «فنلاند تحت تأثیر چیزی است که من آن را ترس منطقی می‌نامم. ما می‌توانیم تجاوز روسیه را ببینیم و نمی‌خواهیم مانند جنگ جهانی دوم تنها بمانیم.»

هاکون لوند ساکسی، دانشیار «دانشگاه دفاع نروژ» می‌گوید: «سال‌ها، فنلاند و سوئد با تقویت روابط با ایالات متحده، بریتانیا و بقیه جامعه فراآتلانتیک، برای تسکین این واقعیت که در ناتو نیستند، اقدام کرده‌اند.»

او می‌گوید که مواردی مانند NORDEFCO و همکاری نزدیکتر کشور‌های شمال اروپا در مسائل امنیتی، منطقه را کمتر آسیب‌پذیر می‌کند، به گونه‌ای که از برخی جهات فراتر از عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو است.

ساکسی گفت: «قوی‌ترین پیام چند هفته گذشته اتحاد بود.»

زمانی که وحشت به پایان می‌رسد، ممکن است پوتین با اروپای بسیار متفاوتی مواجه شود که تقریباً با اروپایی که توانسته بود با گاز و لفاظی اذیت کند، متفاوت باشد.