میترا جوکیان روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: نمک دریا حاصل تبخیر آب دریا است که در سواحل دریا انباشته می‌شود و دارای ید کافی برای تامین نیاز روزانه افراد نیست.
وی ادامه داد: نمک دریا دارای انواع ناخالصی از جمله فلزات سنگین مثل سرب، جیوه و ارسنیک است که خطر سرطانزایی آن به اثبات رسیده از طرفی ورود فضولات شیمیایی کارخانجات صنعتی به آب دریاها و اقیانوس‌ها منبع دیگری برای آلودگی نمک دریا هستند.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول اظهارداشت: درصورتیکه نمک دریا در کارخانجات صنعتی به طور بهداشتی تصفیه و فلزات سنگین و مواد معدنی اضافی آن گرفته شوند بی‌ضرر خواهد بود ولی این اقدام به تنهایی کافی نبوده و برای جبران کمبود ید لازم است درنهایت املاح ید نیز به نمک اضافه شوند.
وی افزود: روند تصفیه و افزودن ید یعنی همان تولید نمک ید دار تصفیه شده که مصرف آن توصیه می‌شود؛ درصورتیکه نمک از سنگ نمک یا دریا گرفته شود و مورد تصفیه و ید دار شدن مناسب قرار گیرد، در این صورت هر ۲ نوع نمک برای مصرف مطلوب خواهند بود.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول نامگذاری نمک به نمک شیمیایی و طبیعی را نادرست دانست و گفت: ترکیب شیمیایی سنگ نمک و نمک دریا از کلرور سدیم است که در طبیعت وجود دارد، نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد غذایی در بدن، انتقال پیامهای عصبی و عملکرد صحیح عضلات است.
وی افزود: تمام نمک‌ها دارای یک ترکیب شیمیایی یکسان به صورت کلرور سدیم هستند و تفاوت عمده آنها در چگونگی استخراج و تولید، قوام، طعم، رنگ و محتوای ید آنها است.
جودکیان اظهارداشت: محتوای سدیم تمام نمک‌ها یکسان بوده و ارزش غذایی نمک دریا که آن را به عنوان نمک طبیعی تلقی می‌کنند و نمک ید دار تصفیه شده در کارخانجات تولید نمک ید دار یکسان بوده و هر ۲ نمک حاوی ۴۰ درصد یون سدیم هستند.
وی یون سدیم را مهمترین عامل دخیل در افزایش فشار خون شریانی دانست و افزود: اگر میزان مصرف نمک که تعیین کننده یون سدیم دریافتی است بیش از حد توصیه شده باشد هر نوع نمکی می‌تواند باعث افزایش فشار خون شریانی، بیماری‌های قلبی عروقی و سکته قلبی و سکته مغزی شود لذا این تصور که نمک طبیعی یا نمک دریا برای درمان فشار خون مفید است هیچگونه مبنای علمی نداشته و مردود است.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول بیان کرد: مصرف نمک به عنوان یکی از مواد مورد نیاز بدن به مقدار محدود ضروری بوده و براساس توصیه سازمان بهداشت جهانی حداکثر تا پنج گرم نمک طعام در روز تعیین شده است حال آنکه مصرف سرانه نمک در کشور ما ۲ تا سه برابر بیشتر از این مقدار است.
وی با بیان اینکه هیچکدام از عناصر نمک عامل بروز سرطان و یا عامل ضد سرطان نیستند، افزود: اثر سرطان زایی فلزات سنگین از جمله سرب، جیوه و ارسنیک به خوبی شناخته شده و مصرف مداوم این مواد باعث اختلال عملکرد سلول‌های بدن می‌شود و زمینه بدخیم (سرطانی) شدن آنها را فراهم می‌کند.
جودکیان گفت: وجود این فلزات سنگین و همچنین آلاینده‌های شیمیایی در نمک دریا نه تنها خاصیت ضد سرطانزایی به آن نمی‌دهد بلکه مصرف این نوع نمک یعنی نمک دریا، می‌تواند زمینه بروز برخی از سرطان‌ها را در بدن فراهم کند.
وی افزود: ید یک ماده حیاتی برای زندگی جانداران است که به صورت عمده در آب دریاها و اقیانوس‌ها و در خاک وجود دارد؛ ید در بدن تولید نمی‌شود و نیاز روزانه فرد به ید نیز بسیار اندک است که باید این مقدار اندک از طریق آب یا مواد غذایی به بدن برسد.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول بیان کرد: با توجه به اینکه ید موجود در خاک مناطق مختلف، متفاوت است، گیاهانی که در این مناطق رشد می‌کنند و حیواناتی که از این گیاهان تغذیه می‌کنند ید کافی ندارند و جمعیت ساکن در این مناطق در معرض خطر کمبود ید هستند.
وی ید را یک عنصر اساسی برای تولید هورمون‌های تیروئید و رشد و نمو مغز انسان و حیوانات عنوان کرد و افزود: کمبود ید یک معضل قدیمی نوع بشر و یکی از شایع ترین علل قابل پیشگیری آسیب مغزی در دنیای امروزی است.
جودکیان بیان کرد: کمبود ید در رژیم غذایی انسان نیز موجب بروز عوارض گوناکونی می‌شود که به مجموعه آنها اختلال‌های ناشی از کمبود ید می‌گویند و ممکن است از بزرگی غده تیروئید(گواتر) تا عقب ماندگی فیزیکی و ذهنی (کرتنیسم) را شامل شوند.
وی افزود: کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی از ده‌ها سال قبل با افزودن ید به نمک و مواد غذایی دیگر توانسته‌اند از عوارض ناشی از کمبود ید در جوامع خود جلوگیری کنند، امروزه تمام کشورهای دنیا از نمک ید دار تصفیه شده استفاده می‌کنند.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول به پیشینه استفاده از نمک یددار در ایران اشاره کرد و گفت: ید دار کردن نمک در ایران از اواخر دهه ۱۳۷۰ آغاز و طی سه دهه مصرف همگانی نمک ید دار توسط خانوارهای ایرانی، معضل کمبود ید در ایران کنترل شده است.
وی توصیه کرد همه از نمک ید دار تصفیه شده استفاده کنند و بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، کلیوی و یا سایر بیماران مقدار مصرف روزانه نمک خود را با پزشک معالج خود تنظیم کنند؛ زنان باردار نیز علاوه بر مصرف نمک ید دار از سه ماه قبل از بارداری و در طول بارداری و شیردهی نیاز به حداقل ۱۵۰ میکروگرم ید اضافی در روز دارند که این میزان با مصرف مکمل‌های دارویی دارای حداقل ۱۵۰ میکروگرم ید طبق تجویز پزشک معالج تامین خواهد شد.
وی با بیان اینکه مصرف نمک ید دار در حد توصیـه شده برای تمام افراد جامعه ضروری بوده و عارضـه جانبی ندارد، افزود: نمک یددار باعث سقط جنین و سرطان نمی‌شود بلکه باعث جلوگیری از بروز گواتر و اختلال در رشد مغزی ناشی از کمبود ید در جنین و نوزاد و در نتیجه کاهش یادگیری و ضریب هوشی کودکان و جوانان می‌شود.
