خرید اقلام دست‌دوم از گذشته با کلیشه‌های اجتماعی منفی همراه بوده‌است؛ کثیف‌بودن کالاها، احتمال بیمارشدن، نگاه بد جامعه به افرادی که کالای دست‌دوم می‌خریدند و از همه مهم‌تر دلسوزی برای خریداران اقلام دست‌دوم؛ زیرا عموما فقیرتر از دیگران در نظر گرفته‌می‌شوند. اگرچه این نگاه‌های منفی، به‌ویژه در کشورهای سنتی، هنوز مشتریان فروشگاه‌های دست‌دوم را قضاوت می‌کنند، اما در سال‌های اخیر، به لطف آگاهی جوامع نسبت به مفهوم توسعه و سبک زندگی پایدار، تحولات زیادی در تفکر بشر نسبت به خریداری و استفاده از کالاهای دست‌دوم به‌وجود آمده‌است. به‌ویژه در کشورهای ثروتمند که با پدیده مصرف‌گرایی افسارگسیخته مواجه هستند. در چنین کشورهایی امروزه، خرید اقلام دست‌دوم اکنون نه‌تنها قبح‌ندارد، بلکه در حال تبدیل‌شدن به یکی از شاخصه‌های بافرهنگ‌بودن است.
افزایش محبوبیت جهانی خرید کالای دست‌دوم
بر کسی پوشیده نیست که مصرف‌گرایی افسارگسیخته و تولید بی‌محابا برای تامین تقاضای بالای مصرف‌کنندگان در حال بلعیدن منابع طبیعی سیاره‌زمین و وارد کردن حجم بالایی از گازهای‌گلخانه‌ای به اتمسفر و حجم بیشتری زباله به دریاها و خشکی‌های سیاره است. در حال‌حاضر کمتر از یک‌درصد از لباس‌های تولیدشده در جهان بازیافت می‌شوند. مشکل مصرف‌گرایی اما فراتر از صنعت تولید لباس است. بیش از نیمی از تمامی زباله‌های ایجادشده از کالاهای مصرفی در مراکز دفن زباله تلنبار می‌شوند. آمریکا به تنهایی سالانه بیش از 130میلیون تن زباله روانه مراکز دفن زباله می‌کند. از این رو، در راستای کاهش تولید زباله، ایجاد زندگی پایدار، کاهش آلودگی‌های محیطی ناشی از تولید، کاهش مصرف منابع، بازیافت کالاهایی که هنوز سالم و قابل‌استفاده هستند، ایجاد کسب‌وکارهای جدید و در نهایت کاهش هزینه‌های جاری خانواده‌ها، بسیاری از مردم جهان اکنون با افتخار و بدون ترس از قضاوت‌شدن از سوی دیگران، نسبت به خرید کالاهای دست‌دوم مشتاق هستند.
جریان فرهنگی- اجتماعی مصرف کالاهای دست‌دوم امروز در حدی در جهان رایج شده است که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده لوازم خانگی در جهان، ایکیا، نخستین مرکز خرید کالاهای دست‌دوم در جهان را در سال 2015 در شرق سوئد افتتاح‌کرد و این اقدام که در ابتدا غیرعادی و رادیکال به‌نظر می‌آمد، اکنون منجر به راه‌اندازی مراکز خرید مشابهی در سرتاسر جهان شده است. علاوه بر این فروشگاه‌ها و مراکز خرید، استفاده از فضای مجازی برای فروش اقلام دست‌دوم و ایجاد گزینه ناشناس ماندن حین خرید هم باعث‌شده تا خریدارانی که هنوز نسبت به خرید اقلام دست‌دوم دل‌چرکین هستند یا نگرانی از قضاوت دیگران آنها را از این کار بازمی‌دارد، با آسودگی بیشتری از فروشگاه‌های دست‌دوم‌فروشی خرید کنند. در حال حاضر فروشگاه‌های آنلاین زیادی در این بازار فعالیت دارند. شاید eBay را بتوان یکی از جهانی‌ترین و مشهورترین آنها دانست.
وب‌سایت و شبکه اجتماعی etsy بازار آنلاین دیگری است که شهرتی جهانی در این حوزه دارد. eBay در اواخر سال2020 اعلام کرد خرید مشتریان انگلیسی از این فروشگاه به اندازه‌ای زیاد بوده است که از دور ریخته‌شدن حجم زیادی از کالاها، برابر وزن 900 اتوبوس دوطبقه جلوگیری شده‌است. بر اساس گزارشی دیگر که در جولای 2020توسط یکی دیگر از بزرگ‌ترین درگاه‌های فروش آنلاین کالاهای دست‌دوم در جهان، thredUP و شرکت گلوبال دیتا منتشر شده‌است، انتظار می‌رود طی 5سال آینده بازار فروش اقلام دست‌دوم در جهان رشدی 5برابری داشته‌باشد و ارزش آن از 28میلیارد دلار سال2019 به 64میلیارد دلار برسد.
این گزارش همچنین نشان‌می‌دهد فروش آنلاین کالاهای دست‌دوم در سال‌های اخیر رونق زیادی یافته‌اند و تا سال 2024 این بخش از بازار، از فروشگاه‌های سنتی دست‌دوم‌فروشی و مراکز اهدای کالاهای دست‌دوم که در کشورهای غربی رواج بسیار دارند، سبقت خواهدگرفت.
مشروح گزارش را اینجا بخوانید.
منبع: روزنامه همشهری - سمیرا مصطفی نژاد
