رهبر معظم انقلاب در سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران گفتند: اقتصاد دانش بنیان یعنی این که دانش و فناوری پیشرفته، نقش‌آفرینی فراوان و کاملی در همه عرصه‌های تولید داشته باشد.وقتی همه عرصه‌های تولید، که عرض می‌کنیم یعنی حتی انتخاب آن کار تولیدی، چون همه کار‌های تولیدی را لزومی ندارد که انسان انجام بدهد- انتخاب آن کار تولیدی هم برخاسته از نگاه دانشی و بینشی و علمی باشد، این معنای اقتصاد دانش‌بنیان است که در همه عرصه‌های اقتصاد دخالت داشته باشد.
این نامگذاری تکلیف را برای همه مسئولان و همه صاحبان ایده و اندیشه مشخص کرده است و باید همه برای اجرایی شدن آن تلاش کنیم.
تولید دانش بنیان نسل تازه‌ای از نظام‌های اقتصادی، اجتماعی و علمی پیشرفته است و می‌توان آن را توسعه بدون مرز زمانی یا مکان و بدون محدودیت نامید و هر گونه کوتاهی در این عرصه سبب عقب ماندگی شدید می‌شود.
توسعه پایدار تولیدی و صنعتی در هزاره سوم با توسعه دانش بنیان پیوند خورده است و این پیوستگی روز به روز در اقتصاد‌های نوین و نسل‌های تازه تولید ثروت، عمق بیشتری پیدا می‌کند.
شاید هیچ حوزه تولیدی کالا یا خدمات را نتوان یافت که بی نیاز از فعالیت و خدمات شرکت‌های دانش بنیان باشد.
شرکت‌های دانش بنیان در ایران در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم افزار‌های رایانه ای، ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته، مواد پیشرفته و مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی، سخت افزار‌های برق و الکترونیک، دارو‌های پیشرفته، محصولات پیشرفته سایر حوزه‌ها و سایر ملزومات و تجهیزات پزشکی، فناوری زیستی و خدمات تجاری سازی و همچنین نفت و حتی کشاورزی فعالیت می‌کنند و وسعت این فعالیت‌ها در حال افزایش هم است و شاید هم بی نهایت فرصت، ظرفیت و مزیت.
قرار است سه تا ۵ سال آینده بیست درصد از اقتصاد کشور از طریق شرکت‌های دانش بنیان تامین و مدیریت شود.
ایران با رتبه ۱۶ در توسعه و رشد علمی در جهان در سال‌های اخیر تلاش کرده است مسیر توسعه دانش بنیان را ترسیم و هموار کند و بیش از ۶ هزار شرکت دانش بنیان و ۶ هزار استارت آپ و کسب و کار در قالب نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر فارغ التحصیل و اشتغال پایدار به خوبی ظرفیت توسعه دانش بنیان را نشان می‌دهد.
یکی از شاخه‌های مهم در این حوزه توسعه دانش نانوفناوری است.
دنیای نانو، دنیای اتم‌ها و مولکول‌هاست و فناوری نانو، به عنوان توانمندی تولید مواد، ابزار و سیستم‌های جدید در سطح مولکولی و اتمی (۱ تا ۱۰۰ نانومتر) تعریف شده و به دنبال این است که با استفاده از خواص جدیدی که در مقیاس نانو ظاهر می‌شوند، محصولات جدیدی بسازد.
فناوری نانو موج چهارم انقلاب صنعتی و پدیده‌ای عظیم است که به تمامی گرایش‌های علمی راه یافته و از فناوری‌های نوینی است که با سرعت هرچه تمام‌تر در حال توسعه می‌باشد.
ایران سال ۲۰۰۲ میلادی کار توسعه نانوفناوری را شروع کرد در حالی که اروپایی‌ها در سال ۲۰۰۴ میلادی فعالیت خود را در این عرضه آغاز کردند.
بنابر گزارش سازمان ملل متحد؛ ایران در دنیا سومین کشوری است که برنامه راهبردی خود را زمینه توسعه نانوفناوری بعد از آمریکا و چین مطرح کرده است.
ایران با یک برنامه خوب در حوز نانو فناوری به سمت جلو حرکت کرده و توانسته است سرمایه‌گذاری بسیاری خوبی به ویژه در حوزه تربیت نیروی انسانی متخصص انجام دهد.
هم اکنون بیش از ۳۵ هزار نفر نیروی متخصص در حوزه نانو فناوری از سطح کارشناسی ارشد تا دکترا فعال هستند.
ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی با بیش از ۱۲ هزار مقاله معتبر علمی در حوزه نانو در سطح جهانی منتشر کرده است و سومین سالی است که در رتبه چهارم جهانی در حوزه کمی و کیفی تولید علمی در این عرصه قرار دارد.
ایران بعد از چین، آمریکا و هند که سه کشور پرجمعیت جهانی هستند بالاتر از تمام کشور‌های اروپایی، کره جنوبی و ژاپن از نظر بنیه علمی در حوزه نانوفناوری ارزیابی می‌شود.
ایران همچنین توانسته است علوم نانوفناوری را به فناوری و همین فناوری را به محصول تبدیل کرده است و در حال حاضر بیش از ۷۲۰ محصول تایید شده در بازار دارد.
نانوفناوری در بیش از ۱۸ حوزه صنعتی ایران اعم از دارو، آرایشی و بهداشتی، ساختمان، خودروسازی، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، نفت، پتروشیمی، نساجی، کشاورزی، لوازم خانگی، آب، محیط زیست و ... بکار گرفته شده است.
این روند ضمن تولید محصولات با کیفیت فوق العاده بالا و توسعه بازارها؛ رقابت پذیری در جهان را هم تقویت می‌کند.
نامگذاری سال ۱۴۰۱ به نام تولید؛ دانش بنیان و اشتغال آفرین از سوی مقام معظم رهبری هم یک تکلیف است برای همه مسئولان و برنامه ریزان که همه عرصه‌ها را برای ورود شرکت‌های دانش بنیان فراهم کنند.
اسماعیل محمدی
خبرگزاری صدا و سیما.
