شمال نیوز: عبدالباسط انصاری/ انتخابات ٢٠٢٠ آمریکا نقطه عطف تاریخی در تحولات آمریکاست. بالاترین مشارکت از سال ١٩٠٠ در این کشور که منجر به انتخاباتی پر حرف و حدیث، و پر از شائبه ی تقلب و دستکاری بود و ضربه ی شدیدی به وجهه ی بین المللی آمریکا زد. فارغ از این مسائل، بعد مهم دیگر این انتخابات شکست ترامپ بود. در سال ٢٠١۶ زمانی که ترامپ در میان ناباوری متفکران داخلی آمریکا و حتی بسیاری از سیاستمداران و تحلیل گران عرصه ی بین الملل، به پیروزی در انتخابات دست یافت، رفتارهای عجیب و تصمیمات بحث برانگیز او، منجر به شکل گیری مباحثات جدی و تحلیل های داغ در میان کارشناسان و تحلیل گران جهانی شد.
درگیری شدید ترامپ با رسانه های قدرتمند آمریکا همچون سی ان ان، خروج از پیمان آب و هوایی پاریس و توافق هسته ای با ایران و شعار "اول آمریکا" وی، رویکرد چندجانبه گرایی آمریکا در سیاست خارجی و عرصه بین الملل را شدیدا تضعیف کرد.
بسیاری از تحلیل گران استقبال بخش قابل توجهی از مردم آمریکا از ترامپ و رای دادن به وی و همچین حمایت از این تصمیمات وی را زنگ خطری برای آمریکا و ضربه ای به لیبرال دموکراسی آمریکایی عنوان کردند. تا جایی که فرانسیس فوکویاما نظریه پرداز برجسته آمریکا، کتابی تحت عنوان «هویت؛ تقاضای کرامت و سیاست نفرت» در مورد ابعاد انتخاب ترامپ و علل اقبال مردم برخی کشورها به تفکر شبیه وی نوشت.
افزون بر فضای داخلی آمریکا، متفکران در مورد رواج پدیده ای تحت عنوان ترامپیسم در جهان هشدار دادند. ترامپیسم به باور تحلیل گران جهانی، رشد رفتارهای مشابه ترامپ مخصوصا در کشورهای اروپایی و الگوگیری گیری سیاسیون راست گرای افراطی، ملی گرا و مستقل، از رفتارهای ترامپ و بازیگری مشابه وی در درون کشورهای خودشان بود. و اقبال مردم در کشورهای اروپایی به چنین سیاسیونی بر نگرانی تحلیل گران و متفکران افزود و از آن به عنوان بالا رفتن "تب ترامپیسم" یاد شد.
این نگرانی زمانی تقویت شد که در همه پرسی ژوئن ٢٠١۶ انگلستان، مردم به خروج از اتحادیه اروپا رای دادند، و در انتخابات اخیر پارلمان اروپا به حزب برگزیت. در فرانسه مارین لوپن و حزب ملی گرا با اینکه نتوانستند به ریاست جمهوری برسند اما رای قابل توجه ٣٣ درصدی کسب کردند. و در پارلمان اروپا نیز کرسی‌های بیشتری کسب کردند. در ایتالیا نیز حزب راست افراطی لگا پیروز اصلی انتخابات پارلمان اروپا بود.
تظاهرات خشونت بار هواداران ترامپ، امتناع اولیه او از تحویل قدرت و تلاش برای تغییر نتایج انتخابات و بازگشت به کاخ سفید نیز، از دیگر وجوه ترامپیسم و تب بالای ترامپیسم حکایت دارد، اما باید دید با کنار رفتن ترامپ، تب ترامپیسم کاهش می‌یابد؟ آیا بایدن چندجانبه گرایی در سیاست خارجی را احیا و موضع لیبرال‌های حامی رهبری جهانی آمریکا را تقویت می کند یا در این مسیر شکست می خورد؟
به نظر می رسد حتی با وجود شکست ترامپ، تب ترامپیسم به این زودی فروکش نخواهد کرد. چالش مکرون با جلیقه زردها ممکن است به پیروزی حزب ملی گرا در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه منجر شود و خروج انگلیس از اتحادیه نیز موضع حزب برگزیت، حزب کارگر و افرادی چون جرمی کوربین را در انگلیس تقویت کند.
از طرف دیگر، امتناع آمریکای بایدن از بازگشت به برجام و یا پیچیده کردن و مشروط کردن این فرآیند به مذاکرات جدید، به امید ضربه زدن بیشتر به ایران، محتمل است و همین مسئله در ممانعت از ترمیم وجهه جهانی آمریکا نیز تا حدی موثر خواهد بود. ادامه دادن جنگ تجاری با چین و تنش با روسیه نیز توسط دولت بایدن محتمل است و مانعی برای احیای موفق چندجانبه گرایی بوده و تا حدی در ممانعت از کاهش تب ترامپیسم موثر خواهد بود.
متمایل شدن مردم کشورهای اروپایی به احزاب راست افراطی و ملی گرا نیز، از موانع احیای رهبریِ بی چون و چرای آمریکا با سیاست چندجانبه گرایی است و امکان بالا رفتن تب ترامپیسم را تقویت می‌کند.
باید دید در نهایت آمریکا با این چالش ها در دوران پساترامپ چگونه مواجه خواهد شد و تصمیم گیری سران ایالات متحده و فضای داخلی کشورهای اروپایی به چه سمتی سوق خواهد یافت.
