«یاران علم» مؤسسه ای به وسعت دریا!

در بازدید از روستای مرتضی‌گرد به مدرسه‌ای با فعالیت‌های جالب‌توجه برخوردیم. کارهایی خارج از تصور در منطقه‌ای محروم در اطراف تهران. پس از پرس‌وجو به نام موسسه خیریه فرهنگی آموزشی یاران علم رسیدیم؛ این موسسه در سال 96 با هدف ترویج مباحث تعلیمی و تربیتی در بین اقشار کم‌برخوردار جامعه، با کسب مجوز رسمی، آغاز به کار کرد. فعالیت‌های این موسسه در زمینه‌ی چاپ و نشر کتاب، آموزش در بستر فضای تامین شده توسط بهزیستی و اقدامات گوناگون آموزشی ادامه پیدا کرد تا در نهایت به ساخت یک مدرسه‌ی مجهز در این روستای فراموش شده انجامید.

«یاران علم»، مناطق محروم را مورد بررسی قرار می‌دهد و در صورتی که نیاز به تاسیس مدرسه داشته باشند، بدون تأمل دست به کار شده تا کودکان و نوجوانان بیشتری بتوانند از امکانات تحصیلی بهره­مند شوند. این موسسه با توسعه‌ی فعالیت‌هایش در مراکز علمی و آموزشی در مناطق محروم کشور علاوه‌بر اقدامات اختصاصی در زمینه‌ی آموزش، در اموری هم‌چون انجام مراقب‌های پزشکی دانش‌آموزان هم فعالیت دارد.

در اقدامی به گفت‌وگو با آقای اکبر رضایی مؤسس و پایه‌گذار این موسسه پرداختیم تا از روند تشکیل «یاران علم» و فعالیت‌های آن مطلع گردیم. آن‌چه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی ما با این خیر فرهنگی است:
 

ایده­ تأسیس موسسه‌ی خیریه چگونه خلق شد؟
 

ایده‌ی تأسیس و ایجاد موسسه خیریه فرهنگی و آموزشی یاران علم، از سال 1396 با دغدغه‌مندی جمعی از فرهنگیان که انگیزه‌های تعلیم و تربیت کودکان بی‌بضاعت و کم‌برخوردار را داشتند، شکل گرفت. در کشور خیریه‌های خوبی وجود دارد که در زمینه‌های گوناگونی فعالیت می‌کنند. عمده‌ی این فعالیت‌ها در زمینه‌ی تامین خوراک، پوشاک و درمان است؛ ولی در بین عموم جامعه خیریه‌ای که در زمینه‌ی تعلیم و تربیت فعالیت داشته و شناخته شده باشد، خیلی کم‌تر است. به همین منظور موسسه یاران علم با همت خیرین فرهنگی و با استفاده از ظرفیتی که در بدنه‌ی آموزش و پروش و آموزش عالی وجود داشت، تشکیل و آغازگر جریان­های بسیار بزرگی در زمینه‌ی تعلیم و تربیت شد. این ایده به همت جمعی از معلمان و مدیران آموزشی کشور، گام به سوی عملی شدن برداشت و با ثبت یک موسسه خیریه در سال 1397 مجوز فعالیت‌های خیریه‌ای را در زمینه­ی تعلیم و تربیت از استانداری تهران کسب کرد.
 

اعضای موسسه را چه افرادی تشکیل داده‌اند؟
 

همه‌ی اعضای هیأت امنای این موسسه از فعالین فرهنگی جامعه هستند و با دسته‌بندی فعالیت‌های گوناگون، در قالب کمیسیون‌های اصلی، زمینه‌های فعالیت ایشان مهیا شد؛ در حال حاضر اعضای موسسه در قالب 15 کمیسیون به شرح آموزش خانواده، آموزش ابتدایی، متوسطه، پشتیبانی تحصیلی، فناوری اطلاعات، تربیت بدنی و غیره مشغول فعالیت هستند که همگی حسب توانایی با علاقه در حال خدمت می‌باشند.

عمدتا فعالیت‌های اولیه‌ی موسسه مهم و البته به یادماندنی هستند. در این خصوص کمی توضیح دهید که اولین اقداماتی که انجام دادید چه کارهایی بود؟
 

چند ماه پیش از دی­ماه 1397، که موسسه به صورت رسمی فعالیت خود را شروع نماید، خیرین موسسه با مسئولین آموزش و پرورش منطقه‌ی کهریزک ارتباط گرفته و با هماهنگی‌های لازم پایگاهی رسمی و علمی در منطقه ایجاد کردند. فعالیت این پایگاه در زمینه‌ی ارائه­ی کمک­های درسی به دانش‌آموزان دوره‌ی متوسطه‌ی دوم بود. طی یک فراخوان، دانش‌آموزان دوره‌ی متوسطه‌ی دوم در این پایگاه ثبت‌نام و به طور رایگان در کلاس‌های آمادگی امتحانات نوبت اول در دی ماه 1397 شرکت کردند. بهترین مدرسان تهران در این رویداد شرکت نموده و در طول یک ماه نه تنها هزینه‌ای از جانب ایشان دریافت نشد، بلکه کلیه‌ی هزینه‌های رفت‌وآمد معلمان هم به عهده‌ی خودشان بود. کلاس‌ها در یک ساختمان که از جانب آموزش و پرورش مشخص شده بود، برگزار شد.

ایده‌ی تاسیس مدرسه از کجا شکل گرفت؟
 

در برنامه‌ریزی‌هایی که تحت یکی از کمیسیون‌های موسسه تعیین شده بود، خیرین قصد تاسیس مدرسه در مناطق محروم را داشتند؛ اما افتتاح مدرسه به شناخت عمیقی از سطح فرهنگی و اجتماعی نیاز دارد؛ اولین مدرسه‌ی یاران علم با تکمیل شناخت و تحقیقات فرهنگی و اجتماعی خیرین از مناطق محروم تهران در روستای مرتضی‌گرد تاسیس شد. ساختمان این مدرسه، جزو اماکن مازاد آموزش و پرورش بود که خیریه بر اساس قانون توانست با هدف فعالیت علمی و آموزشی، این مکان را در مزایده‌ای از دولت اجاره و شروع به پذیرش و ثبت‌نام دانش‌آموزان در پایه‌های اول، دوم و سوم مقطع ابتدایی کند.
 

منطقه‌ی مدنظر چه ویژگی‌ داشت و به طور کلی چه کمبودهایی در این روستا، مورد توجه شما قرار گرفت؟
 

مرتضی‌گرد بزرگترین روستای کشور با جمعیت بیش از 15هزار نفر است که متناسب با جمعیت انتظار می­رود امکانات لازم در روستا تامین شده باشد؛ ولی متاسفانه هم‌چنان این منطقه آب لوله‌کشی نداشته و مردم از منابع ذخیره‌سازی، آب تهیه می­کنند. با کمال ناباوری عده‌ی قابل توجه در تامین گاز و برق دچار مشکل هستند. بیش از 90 درصد بناها و ساخت‌وسازهای این روستا غیرقانونی و بدون سند است؛ که هیچ اصولی در ساخت آن‌ها رعایت نشده و خانه‌ها بدون پی روی سطح زمین ساخته شده و بالا رفته‌اند. نمی­توانم و نمی­خواهم تصور کنم بعد از زلزله چه بر سر این مردم خواهد آمد؟!

مرتضی‌گرد با قدمت بیش از 8 هزار سال در سال 1313 به عنوان یک منطقه‌ی باستانی شناخته شد که با نهایت تاسف امروز اصلا وضعیت مناسبی ندارد. این روستا از نظر اجتماعی با ناهنجاری‌های فراوانی روبه‌رو بوده و سلامت افراد در این روستا به شدت آسیب‌پذیر است. با وجود همه­ی این شرایط، این روستا بخش‌هایی دارد که نسبت به سایر نواحی آن ساکنینش محروم‌تر و شرایط نامناسب‌تری را تجربه می‌کنند.

شرایط ثبت‌نام در این مدرسه چگونه است؟
 

در ثبت‌نام دانش‌آموزان نه تنها یک ریال از آنان اخذ نشده، بلکه امکانات تحصیلی از جمله کیف و لوازم تحریر مورد نیاز یک سال ایشان نیز به طور رایگان در اختیارشان قرار گرفت. هم‌چنین تدارکات دیگری مانند توزیع صبحانه بین همه‌ی دانش‌آموزان انجام می‌گرفت که در این زمینه تقریبا دو روز در هفته اقدام به توزیع صبحانه‌ی گرم مانند عدسی می‌شد. از نکات جالبی که خیرین فعال در این مدرسه به آن توجه داشتند این بود که کمک نیکوکاران را در مناسبت‌ها و اعیاد در قالب عیدی و هدیه به آنان اهدا می‌کردند تا عزت نفس دانش‌آموزان حفظ شود.
 

اگر بخواهید فضای مدرسه را بدون اغراق توصیف کنید، چه می‌گویید؟
 

این مدرسه دخترانه است و حدود 50 دانش‌آموز دختر در آن مشغول به تحصیل هستند و فضای کلاس‌ها متناسب با روحیات دخترانه‌ی آنان ایجاد شده است. به عنوان مثال در همه‌ی کلاس‌ها میزهای تک‌نفره‌ی ظریف و صورتی رنگ برای هر دانش‌آموز قرار داده شده تا با روحیات آنان سازگار باشد. اگر از مدرسه بازدید کنید متوجه خواهید شد که تقریباً امکانات موجود در کلاس‌ها، جزو تجهیزات خوب و مرغوبی است که در مدارس غیردولتی از آنها استفاده می‌کنند. اتفاقاً یکی از مدیران مدرسه‌های غیردولتی طی بازدیدی که از مدرسه‌ی یاران علم داشت، این نکته را متذکر شد.

امکان دارد کمی از فرآیندهای اجرایی تعلیم و تربیتی این مدرسه را شرح دهید؟
 

ابتدا باید اصل تربیت دانش‌آموزان در فضای خانواده شکل گیرد. به همین منظور خیریه در ابتدا جلسات مشاوره‌ای با اعضای خانواده‌ها برگزار نمود و از اولیای محترم دانش‌آموزان درخواست کرد تا حداقل یک بار در ماه در جلسات پرسش و پاسخ شرکت کنند.

این جلسات که جنبه‌ی مشاوره‌ای دارد به این صورت برگزار می‌شود که اولیای دانش‌آموزان سوالات خود را با مشاوران و کارشناسان مطرح می‌کنند و از آنان راهکارهای آموزشی و تربیتی را فرامی‌گیرند. خانواده‌های دانش‌آموزان مدرسه‌ی یاران علم علاوه‌بر مشاوره تحصیلی فرزندان خود، از خدمات مشاوره‌ی خانوادگی هم برخوردارند.

موسسه تلاش می‌کند تا فضایی مناسب برای ارتباطات درون خانوادگی دانش‌آموزان، باوجود همه‌ی مشکلات اقتصادی، فراهم شود تا کودکان و نوجوانان این منطقه در مسیر درستی از زندگی تحصیلی و اجتماعی قدم بگذارند. لازم است بیان شود مشاورین موسسه از شنبه تا چهارشنبه به فعالیت در مدرسه می‌پرداختند و روزهای پنج‌شنبه و جمعه با حمایت مالی موسسه در دوره‌های آموزش ضمن خدمت شرکت می‌کردند تا به اندازه کافی با مسائل و راهکارهای روز آشنا باشند.

ناگفته نماند که هزینه‌ی تقریبی آموزش برای هر مشاور و معلم حدود 4 تا 5 میلیون تومان بود که موسسه‌ی یاران علم این خدمات را برای معلمان و مشاوران به صورت رایگان ارائه می‌کرد. در مجموع دانش‌آموزان، اولیای ایشان و معلمان و مشاوران مدرسه به طور رایگان آموزش می‌دیدند.
 

ارتباط موسسه و به مخصوص مدرسه با سایر مراکز به چه صورت است؟
 

تعدادی از طلبه‌های حوزه‌ی علمیه مشکات، که البته از نخبگان دانشگاه‌های مطرح کشور هم بودند، در تلاش بودند تا در فعالیت‌های جهادی شرکت کنند. یکی از اهداف آنان ارتقای سطح فرهنگی روستای مرتضی‌گرد بود. به همین علت خیرین وارد گفت‌وگو با آن‌ها شدند و طی جلساتی به نتایجی رسیدند که آغازگر کارهای فرهنگی خوب و موثر دیگر بود. از جمله‌ی این اقدامات حضور یکی از این طلبه‌ها به عنوان نیروی ثابت در مدرسه بود.

این گونه ارتباط فرهنگی جنبه‌های مثبتی در مسیر رو به جلوی مدرسه داشته است؛ درست است؟
 

همین‌طور است. ناگفته نماند در کنار همه‌ی این فعالیت‌ها، بهداشت و سلامت دانش‌ آموزان از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های خیرین بود. سطح فرهنگی منطقه یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر رعایت اصول بهداشتی اشخاص تاثیر می‌گذارد. از ابتدای سال با کمک یکی از فرهنگیانی که در پایه‌ی سوم مشغول به تدریس بودند و در یکی از رشته‌های بهداشتی و درمانی تحصیل کرده‌اند، پیگیری موارد بهداشتی دانش‌آموزان آغاز گردید. اقلام بهداشتی از جمله مسواک، شامپو، حوله و سایر وسایل مرتبط در چند مرحله در قالب پک‌های بهداشتی تهیه و بین دانش‌آموزان توزیع شد. مجموعه‌ی این فعالیت‌ها در چارچوب یک مدرسه که فقط به امور تحصیلی می‌پردازد نمی‌گنجد و مدرسه‌ی یاران علم در ابعاد گوناگونی سعی دارد مشکلات دانش‌آموزانش را برطرف کند.
 

در زمینه‌ی سلامت و بهداشت، مدرسه با مراکز بیرونی ارتباطی دارد؟
 

در ادامه‌ی آن‌چه که گفته شد با یک گروه جهادی پزشکی صحبت‌هایی داشتیم و با هماهنگی‌هایی که انجام شد، این گروه به مدرسه آمدند و چکاپ پزشکی دانش‌آموزان شروع شد. در یک روز 20 پزشک که در زمینه‌های عمومی، دندان‌پزشکی، اختلالات یادگیری و غیره مهارت و تخصص داشتند، در مدرسه حاضر شدند تا هم دانش‌آموزان و هم خانواده‌هایشان را معاینه کنند. پیش‌بینی برای زمان حضور پزشکان در مدرسه تا حدود ساعت یک ظهر بود که این حضور تا ساعت 6 بعدازظهر به طول انجامید و علاوه‌بر دانش‌آموزان و اعضای خانواده‌هایشان، سایر اهالی محل هم مراجعه داشتند.

در این بین افرادی مراجعه می‌کردند که طی سالیان طولانی به پزشک مراجعه نکرده بودند. اتفاق زیبایی که پس از معاینه‌ی مردم افتاد این بود که پزشکان نسخه‌های دارو را خودشان تهیه کردند و برای بیماران ارسال کردند. تشکیل پرونده‌ی سلامت جسمی و روانی برای دانش‌آموزان برنامه‌ی بعدی بود تا آن‌ها در دورانی که مشغول به تحصیل هستند تحت نظر پزشکان و روانشناسان باشند.

همان‌طور که قبلا اشاره شد، سلامت جسمانی دانش‌آموزان در یادگیری آنان بسیار تاثیرگذار است. از طرفی مشکلات روانی ناشی از روابط داخل خانواده یا آسیب‌هایی که در اثر نبود پدر و مادر بر کودک وارد می‌شود جزو موارد دیگری است که در یادگیری دانش­آموزان موثر بوده و توسط روانشناسان به طور ماهانه مورد ارزیابی قرار می‌گرفت.

گستردگی مشکلات بهداشتی و درمانی در این منطقه باعث شد تا با هماهنگی شهرداری در راستای نظارت بر سلامت جسمی و روانی دانش‌آموزان و خانواده‌های ایشان، با استفاده از طرح «تله مدیسین» (پزشکی از راه دور) پزشک عمومی در مدرسه به صورت مجازی حاضر شود و با معاینه‌ی دانش‌آموزان، شرایط جسمی هر یک را به پزشکان متخصص منتقل کند و از این طریق سلامت آنان مورد بررسی قرار ‌گرفت.
 

شرایط مدرسه و کارکنان آن پس از شیوع کرونا به چه شکلی درآمد؟ آیا در این زمینه تهدید جدی داشتید؟
 

در زمان شیوع کرونا اتفاقی برای کل مدارس کشور افتاد که باید تعطیل می‌شدند و  پس از گذشت مدت کوتاهی بسیار تلاش کردند و گفتند که آموزش باید به صورت مجازی ادامه پیدا کند. البته شرایط اعلام شده در این منطقه غیرقابل اجرا بود. بیش از مدل آموزش، ابزار برای آموزش مسئله بود. بسیاری از دانش‌آموزان حتی تلویزیون هم نداشتند، چه برسد به این‌که تلفن همراه مناسبی داشته باشند تا بتوانند نرم‌افزار مخصوص آموزش را در آن نصب کنند. در همین دوران خیرین بیکار ننشستند و در این منطقه طی 4 مرحله، کمک‌های مردمی را که شامل بسته‌های ارزاق و کمک‌های بهداشتی بود به شکل عمومی بین مردم روستا و در بخش دیگر کمک‌هایی را در 3 مرحله بین خانواده‌های دانش‌آموزان که علاوه بر بسته‌های ارزاق و بهداشتی، گوشی­های هوشمند توزیع کردند.

پس از اعلام مقامات مسئول مبنی بر بازگشایی محدود مدارس از تاریخ 27 اردیبهشت ماه سال 1399، بلافاصله روند آموزش در مدرسه آغاز شد. شیوه‌ی اجرایی به این صورت بود که دانش‌آموزان در دو گروه زوج و فرد دسته‌بندی شده بودند و هر گروه در روز مخصوص خود در کلاس‌ها شرکت می‌کردند.

عملی شدن این شیوه موثر واقع شد؟ دانش‌آموزان چطور می‌توانستند با این کمبود به مقطع بعدی بروند؟
 

باتوجه به این‌که تعداد دانش‌آموزان در یک کلاس حداکثر 20 نفر بود، با این طرح هر روز حدود 8 تا 10 دانش‌آموز به مدرسه می‌آمد و در کلاس با رعایت فاصله‌ی مناسب حضور پیدا می‌کردند. معلمان در این مدت یک ماه همه‌ی تلاششان را کردند تا پایه‌ی دانش‌آموزان برای ورود به سال تحصیلی آینده تقویت شود و مشکلی از نظر علمی نداشته باشند. در پایان سال تحصیلی هم ارزشیابی دانش‌آموزان توسط معلم‌های مدرسه انجام شد؛ اما برای این‌که از سطوح ارزشیابی کسب‌شده توسط دانش‌آموزان اطمینان حاصل شود، یک مرحله ارزشیابی تحصیلی دیگر توسط معلمان یک مدرسه‌ی غیردولتی برگزار شد که نتایج، قابل قبول گزارش شد.
 

از ویژگی‌های کارکنان مدرسه بیشتر شرح دهید؟
 

خانم جهانبخش به عنوان یکی از مدیران مدارس که چند سال قبل به عنوان مدیر نمونه در مناطق جنوبی تهران انتخاب شده بود، مسئولیت رصد و نظارت بر برنامه‌های آموزشی مدرسه را به عهده گرفته و با وجود این‌که مسیر رفت‌وآمدش از محل سکونت تا مرتضی‌گرد سخت و خسته‌کننده بود، این مسئولیت جهادی را پذیرفته است. خانم شبستری هم به عنوان مدیریت مدرسه، فعالیت جهادی برای دانش‌آموزان را پذیرفته و بدون دریافت یک ریال حقوق برای انجام این عمل خیر در مدرسه حاضر می‌شوند.

البته معلمان مدرسه از جانب خیرین حقوق دریافت می‌کنند اما آن‌ها هیچ‌گونه دریافتی از جانب آموزش و پرورش ندارند. در واقع همه‌ی هزینه‌های اجاره‌ی ساختمان، حقوق معلمان و کارکنان (از جمله سرایدار) و سایر هزینه‌های جاری مدرسه از جانب خیرین فرهنگی تامین می‌شود که البته کمک فرهنگیان رقم بزرگی نیست ولی کار را پیش می‌برد.

باتوجه به این‌که عمده‌ی فعالیت‌ها توسط خیرین انجام می‌شود، آیا مسئولین کمکی به مدرسه کرده‌اند؟
 

خیرین در موسسه برای معرفی مدرسه با دو نفر از نمایندگان مجلس آقای یزدی‌خواه، که قبلا مدیر کل آموزش و پرورش هم بودند، و آقای شاکری، عضو کمیسیون عمران مجلس، هماهنگ کردند و هر دو به مدرسه آمدند. طی این جلسه مشکلات قانونی تأسیس چنین مدارسی در یک نامه با آن‌ها مطرح شد. طبق قانون، آموزش و پرورش می‌تواند نیروی انسانی آموزشی این مدارس را از بین معلمان با قرارداد رسمی تامین کند که البته تاکنون چنین اتفاقی (بنابه دلایل مختلف از جمله کمبود نیروی انسانی) نیفتاده است. قول دیگری که از نمایندگان گرفته شد این بود که در جلسه‌ی دیگری با تعدادی از نمایندگان در سایر کمیسیون‌ها حاضر شوند و به طور جدی معظلات این منطقه را بررسی و برطرف کنند.

اکبری، یکی از خیرین این موسسه، درباره‌ی روند ادامه‌ی فعالیت‌های موسسه خیریه یاران علم به خصوص در زمینه‌ی تاسیس مدرسه می‌گوید: موضوع جدی ما مبحث تعلیم و تربیت است. در حال حاضر زمینه‌ی همکاری مشترک میان بهزیستی و مدرسه در حال گسترش بوده و تأسیس مدرسه‌های بعدی در دست اقدام است که یکی از این موارد مدرسه‌ی پسرانه‌ی مرتضی‌گرد است. این مورد در صورتی امکان‌پذیر است که مکان مدرسه در اختیار ما قرار گیرد. البته ما اجاره‌ی آن را پرداخت خواهیم کرد و انتظار اهدای رایگان ساختمان را نداریم. منطقه‌ی بعدی که در نظر است و به طور جدی در حال مذاکره هستیم، منطقه‌ی هرندی است که با همکاری یک موسسه‌ی دیگر همراه است. البته ما اعلام کرده‌ایم که صفر تا صد آموزش را به عهده می‌گیریم اما امکان تهیه‌ی مکان مدرسه را نداریم. منطقه‌ی سوم هم فشم در شرق تهران است که در روزهای آینده از آن‌جا بازدید خواهیم کرد.
 

اقدامات شما جهت معرفی مدرسه به سایر مراکز چه بوده است؟
 

پیش از شروع به کار موسسه، خیرین بیشتر به دنبال معرفی آن به مدارس دولتی و غیردولتی بودند و با افراد مرتبط صحبت‌ها و جلساتی داشتند. روند آشنایی با مراکز مختلف ادامه داشت تا در فروردین 1398 به واسطه‌ی حادثه‌ی تلخ سیل در استان گلستان، راهی جهت ارتباط خیرین با مسئولین این استان ایجاد شد که طی آن اقدامات و فعالیت‌های موسسه به آن‌ها معرفی شد. مسئولان استانی با آشنایی با زمینه‌های فعالیت موسسه نظرشان جلب شد که این امر آغاز خدمت‌رسانی خیریه به کودکان و دانش‌آموزان سیل‌زده‌ی گلستانی شد. از فرودین 1398 تا آبان ماه همان سال موسسه خیریه یاران علم طی حداقل 5 مرحله تیم‌های مختلفی را به استان گلستان اعزام کرد. در آخرین مرحله که در آبان 1398 اتفاق افتاد، گزارش‌ها و تصاویر از مناطق سیل‌زده نشان می‌داد که ارتفاع آب سیل در اکثر مناطق به 2 متر رسیده و تقریبا همه چیز را از بین برده است. کتابخانه‌ها از این حادثه در امان نمانده و از بین رفته بودند. به همین منظور حدود 150 بخش کتابخانه‌ای و مطالعاتی مدارس آق‌قلا و گمیشان مورد بررسی قرار گرفت و این مراکز پس از شناسایی نیاز، با اقدام خیرین و یاری برخی موسسات علمی و آموزشی به طور کاملاً داوطلبانه به کتب مورد نیاز تجهیز شد. در ماه رمضان همان سال این نیاز مطرح شد که قرآن مورد نیاز مردم این منطقه است. به همین منظور طی یک فراخوان کوچک حدود 6هزار جلد قرآن تهیه و در منطقه توزیع شد.

با وجود ارتباطات خوب موسسه با مراکز فرهنگی، آینده مدرسه یاران علم را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
 

موسسه یاران علم توانسته است ارتباطی قوی با اهل فرهنگ برقرار کند. این ارتباط زمینه‌ساز ورود به عرصه‌ی قلم و چاپ و نشر کتاب شده است. طرح چاپ و نشر کتاب پنا و دنا گام جدید موسسه در راستای اهداف عالی خود است. این کتاب بر اساس داستان‌های یک شخصیت پسر با نام پنا (پسر نیکوکار ایرانی) و یک شخصیت دختر با نام دنا (دختر نیکوکار ایرانی) نوشته شده و این دو شخصیت در داستان، از بچه‌هایی هستند که در بهزیستی زندگی می‌کنند.

از آن‌جایی که عموما در جامعه نام کودکانی که در بهزیستی بزرگ شده‌اند جلوه‌ی مناسبی ندارد، این کتاب با شرح این داستان سعی دارد ذهنیت سایر کودکان را از این جلوه‌های بد پاک کند. فعالیت در این زمینه تنها به چاپ این کتاب ختم نشد و تعدادی داستان کوتاه در فضای مجازی از جانب خیریه منتشر شد که در نتیجه‌ی آن بازخوردهای خوبی از افرادی که آن‌ها را خوانده بودند دریافت شد.

به همین ترتیب یکی از داستان‌ها انتخاب و تکمیل شد تا به عنوان کتابی دیگر با نام «دوست من خدا» چاپ شود. براساس برنامه‌ها و زمان‌بندی انجام‌شده توسط موسسه، پس از توزیع این کتاب مقرر شد تا پس از پایان مطالعه‌ی این کتاب، کودکان در مسابقات مربوطه شرکت کنند تا جلدهای بعدی هم چاپ شود. متاسفانه شیوع کرونا و تعطیلی مدارس مانع اجرای کامل این برنامه شد و با وجود این‌که جلد اول در مدارس توزیع شد، اما نتوانست برنامه‌های موسسه را در راستای اهدافش محقق کند.

کتاب زمینه‌ی مناسبی برای معرفی افراد خاص در زمینه‌ی تعلیم و تربیت و فعالیت‌هایشان بود. یاران علم به منظور ترویج فرهنگ عمل خیر در زمینه‌ی آموزشی، اقدام به تولید چهار عنوان کتاب شامل یاران علم، حافظان علم، همراهان علم و مریدان علم کرد که تا کنون 10 جلد از آنها به پایان رسیده است. در عنوان یاران علم یک جلد به زندگینامه‌ی پروفسور فرهنگی چهره‌ی مطرح علوم مدیریت در کشور اختصاص داده شده است. در عنوان همراهان علم سه جلد کتاب شامل زندگینامه و تلاش و کوشش افرادی که در راه‌اندازی موسسات فرهنگی و آموزشی کشور نقش داشته‌اند نوشته شده است.

در این سری از اساتید بزرگ و محترم آقایان دادگر (سازنده‌ی بزرگترین مدرسه‌ی تربیت بدنی کشور)، آقای دکتر شاه‌حسینی (استاد دانشگاه و کارآفرین برتر و صاحب یک موسسه زبان بزرگ) و آقای چاره‌جو (صاحب موسسه زبان و صاحب امتیاز گسترش زبان در کشور) یاد شده و زندگینامه‌ی ایشان با قلمی روان بیان شده است. در عنوان حافظان علم به ایثارگران حوزه‌ی علوم پرداخته شده و زندگینامه‌ی اشخاص بزرگی چون مجتبی رحمان‌دوست به رشته تحریر درآمده است. در عنوان مریدان علم از خیرین مدرسه‌ساز یاد شده و در یک جلد زندگینامه‌ی آقای متحدان که پدر مرحوم ایشان 50 مدرسه در ایران ساخته است، نوشته شده است.

هدف این آثار معرفی افرادی است که با نیکوکاری خود، نقشی موثر در گسترش علم داشته و دارند. تاکنون نگارش این 10 جلد کتاب به اتمام رسیده و مجوزهای آن دریافت شده است و اکنون در فاز چاپ قرار دارند. خیریه در زمینه‌های نویسندگی، ویراستاری و طراحی نیز از افراد خیر بهره برده است تا به نسبت، هزینه‌ی کمتری در این راه متحمل شود.
 

به نظر می‌رسد فعالیت‌های خیرین در موسسه یاران علم توقف‌ناپذیر است و تا به امروز کارنامه‌ی درخشانی از اعمال خیرخواهانه به جا مانده است؛ بفرمایید در کوتاه مدت انتظار چه اقداماتی از موسسه خواهد رفت؟
 

گسترش فعالیت در بهزیستی جزو برنامه‌های بعدی یاران علم خواهد بود که طی آن قرار است مراکز تحت پوشش ارائه‌ی خدمات تعلیم و تربیتی، از 20 مرکز به حداقل 50 مرکز در تهران برسد و از طرفی مقرر شده تا سال آینده 20 عنوان کتاب به چاپ برسد و با این 10 جلد کتابی که هم‌اکنون در آستانه‌ی چاپ قرار دارد، در مجموع 30 جلد کتاب منتشر شود.

امور جدیدی هم از جانب موسسه در دست اقدام است که رایزنی آن‌ها انجام شده است؛ توسعه‌ی کارگروه نذر کتاب برای اموات؛ در این طرح با کمک خیرین و وراث، به جای پخش غذا به توزیع کتاب در مناطق محروم پرداخته می‌شود. هم‌چنین در خیریه، با توجه به شرایط ویژه‌ای که با کرونا پیش آمده، کارگروهی تشکیل شده تا بر بسترسازی آموزش مجازی در مناطق محروم فعالیت کند. موسسه خیریه یاران علم در سال جاری تنها در استان تهران فعال است و سال بعد می‌تواند دو استان دیگر را تحت پوشش قرار دهد و از سال سوم به بعد مجوز کشوری برای فعالیت‌های خیرخواهانه دریافت خواهد کرد.

و اما کلام پایانی؟
 

باور بر این است که با همت و ازخودگذشتگی‌های دیده شده از جانب خیرینی که این روزها باید ارج نهاده شوند، می‌توان امید داشت که مدارس رایگانی مثل یاران علم را در سراسر کشور تشکیل شود؛ اما بستر قانونی ایجاد چنین مدارسی باید فراهم باشد.

مراحل و روند کارهای خیری که توسط خیرین انجام می‌شود نباید خسته‌کننده باشد و با سنگ‌اندازی ادارات یا نهادهای مختلف مواجه شود. اگر شرایط سهل باشد و قانون این مسیر را راحت کرده باشد، می‌توان در اکثر نقاط ایران چنین فعالیت‌هایی را گسترش داد. فعالین در مدرسه‌ی یاران علم تقاضای هیچ کمکی از جانب دولت را نداشتند و روال تامین نیازهای مدرسه به این صورت بود که وقتی خیرین از مدرسه بازدید داشتند، از کم و کسری‌ها می‌پرسیدند و پس از مدتی نیاز مدرسه را برطرف می‌کردند. اکنون شرایط با شیوع ویروس کرونا متفاوت است؛ انتظار می‌رود در این دورانی که هیچ بازدیدی از مدرسه انجام نمی‌گیرد، مراکز دولتی در جهت کمک به رفع نیازهای این مدرسه اقدام کنند.