اقتصادآنلاین - عاطفه حسینی؛ سازمان ملل متحد پس از پایان جنگ جهانی دوم و از سوی کشورهای پیروز با هدف جلوگیری از جنگ در آینده جایگزین جامعه ملل شد. در ۲۵ آوریل ۱۹۴۵، ۵۰ کشور در سانفرانسیسکو تهیه پیش‌نویس منشور سازمان ملل را آغاز کردند که در ۲۵ ژوئن همان سال به تصویب اعضا رسید. اولین و مهمترین هدف سازمان ملل از همان ابتدا "نجات نسل‌های بعدی از بلای جنگی که دو بار در طول عمر ما غم و اندوه ناگفتنی را برای بشر به ارمغان آورده است" بود.
منشور ملل متحد نیز سندی است که هدف‌ها، سازمان و نحوه کار سازمان ملل متحد و نهادهای وابسته به آن را تعیین می‌کند. این سند در حکم اساسنامه سازمان ملل است.
بر اساس مورد 1 ماده 2 منشور ملل متحد و اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری، این سازمان برمبنای اصل تساوی حاکمیت کلیه اعضاء آن قرار دارد و نظم جهانی مبتنی بر حاکمیت دولت‌ها است و بر اساس مورد 4 ماده 2 این منشور نیز کلیه اعضاء در روابط بین‌المللی خود از تهدید به زور یا استفاده از آن علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشوری یا از هر روش دیگری که با مقاصد ملل متحد مباینت داشته باشد خودداری خواهند نمود.
در این رابطه در منشور ملل متحد تنها دو استثنا وجود دارد که عبارت است از اینکه دولتی برای دفاع از خود و یا با مجوز شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌تواند با کشور دیگری وارد درگیری نظامی شود.
بنابراین برای بررسی قانونی درگیری نظامی میان دو کشور و در مورد خاص تهاجم روسیه به اوکراین باید به این دو استثنا دقت کنیم که آیا کشوری برای دفاع از خود وارد درگیری نظامی شده و یا مجوزی از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد دارد یا خیر؟
در ابتدا این روسیه بود که تانک‌ها و نیروهای پیاده نظام خود را به سراسر مرزهای بین المللی و به رسمیت شناخته شده اوکراین فرستاد، یعنی روسیه در اولین گام مورد 1 ماده 2 منشور ملل متحد که از حاکمیت دولت‌ها حمایت می‌کند را نقض کرد. بنابراین بر اساس قوانین بین المللی، روسیه از زور علیه اوکراین استفاده کرده است.
اما گام بعدی این است که تجزیه و تحلیل کنیم آیا تهاجم روسیه به اوکراین را، دو استثنا ذکر شده در منشور ملل متحد می‌تواند توجیه کند یا خیر؟ پاسخ این سوال نیز منفی است زیرا این درگیری نظامی از سوی روسیه آغاز شد و روسیه از سوی اوکراین و یا کشورهای دیگر مورد تهاجم قرار نگرفته بود.
بر اساس ماده ۵۱ منشور ملل متحد، در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد تا زمانیکه شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به عمل آورد هیچ یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع از خود خواه فردی یا دسته جمعی لطمه‌ای وارد نخواهد کرد. اعضاء باید اقداماتی را که در اعمال این حق دفاع از خود به عمل می‌آورند فوراً به شورای امنیت گزارش دهند. این اقدامات به هیچ وجه در اختیار و مسئولیتی که شورای امنیت بر طبق این منشور دارد و به موجب آن برای حفظ و اعاده صلح و امنیت بین‌المللی و در هر موقع که ضروری تشخیص دهد اقدام لازم به عمل خواهد آورد تاثیری نخواهد داشت.
همچنین شورای امنیت به روسیه هیچ مجوزی برای استفاده از زور و سلاح علیه اوکراین را نداده بود. بنابراین برای تهاجم به یک کشور دیگر باید از پیش حمله‌ای شروع شده باشد و یا آن حمله قریب الوقوع باشد و نیرویی که در دفاع از خود وارد درگیری نظامی می‌شود، درگیری مسلحانه تنها راه جلوگیری یا دفع آن حملات باشد.
