خدایا! به ما تیزهوشی عنایت فرما

پیامبر اکرم (ص) در سومین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَ التَّنْبِیهَ وَ بَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِیهِ وَ اجْعَلْ لِی نَصِیبا مِنْ کلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ بِجُودِک یا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِینَ یعنی خدایا در این ماه به من تیزهوشی و بیداری عنایت فرما و از بی‌خردی و اشتباه دورم ساز، و از هر خیری که در این ماه نازل می‌کنی برایم بهره‌ای قرار ده، به حق جود و بخششت ای بخشنده‌ترین بخشایش‌گران.

بر اساس آموزه های دینی انسان همواره در معرض خطر غفلت قرار دارد و دنیای مادی یکی از عوامل غفلت زاست. به همین دلیل ذکر و یاد خدا باعث می شود تا انسان موانع غفلت را به کنار بزند. حجت‌الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری در این زمینه به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در دعای روز سوم از خدا می‌خواهیم به ما آگاهی و هوشیاری عنایت فرماید. یکی از آفت‌های زندگی معنوی غفلت و بی‌خبری از یاد خدا و تکالیف الهی است. دنیای پر زرق و برقی که پیرامون ما وجود دارد زمینه‌های غفلت را بیش از پیش نموده است و اگر انسانی که در مسیر کمال است، غفلت بورزد این دنیای جذاب، او را با خود همراه می‌کند و از یاد خدا می‌برد.

وی افزود: در این فراز، از خدا می‌خواهیم همواره ما را نسبت به امور معنوی هوشیار بگرداند تا در معرض فریب و انحراف شیطان قرار نگیریم. در ادامه از خدا می‌خواهیم ما را از زمینه‌های جهالت و اشتباه دور سازد. دام‌های شیاطین انس و جن و گناهانی که از هر سو انسان را به سمت خود می‌کشاند، اموری است که انسان را به سمت غفلت و ناخودآگاهی می‌کشاند.

برخی نیز معتقدند این تیزهوشی مربوط به فهم کلام الهی است تا از تذکرات قرآن درس بگیریم. حجت الاسلام حسن عامری استاد حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم با اشاره به اهمیت تدبر در آیات قرآن گفت: پیامبر اکرم (ص) دعای روز سوم را اینگونه آغاز کردند که خدایا می خواهم به سراغ قرآن بروم. ممکن است بسیاری از افراد، قرآن را تلاوت کنند ولی گاهی مثل کسی هستیم که فقط به کنار دریا رفته و آن را مشاهده کرده ایم ولی غواصی نکرده ایم که مروارید را از دل دریا بیرون بیاوریم.

وی افزود: رسول اکرم (ص) در این دعا می فرماید خدایا ما تیزهوشی می خواهیم. البته نه آن تیزهوشی در بعضی کارهایی که نتیجه ای برای دنیا و آخرت ندارد بلکه تیزهوشی در فهم قرآن و بیداری نسبت به آنچه که قرآن ما را به آن تذکر می دهد. قرآن بارها به ما درباره بهشت، جهنم، قیامت و سایر مسائل مهم تذکر می دهد ولی ما در بسیاری موارد، آن را نادیده می گیریم. چون آن بیداری را نداریم و گویی خواب می بینیم. لذا پیامبر اعظم (ص) از خدا می خواهد که در مرحله اول تیزهوشی و بعد بیداری و توجه واقعی نسبت به آیات الهی پیدا کنیم.

وی افزود: در ادامه از خدا می خواهیم تا در مواجهه با قرآن و آیات الهی ما را از دو چیز دور کند که یکی از آنها بی خردی است. چون این مساله یکی از بزرگترین بلاهایی است که گریبانگیر مسلمین شده و حتی موقعی که می خواهند قران را ترجمه کنند، با بی خردی ترجمه می کنند. در روایتی از امیرمومنان علی (ع) نقل شده که فرمود امان از روزی که قرآن به دست منافق باشد. چون بعضی گروه ها و افراد مانند داعش قرآن می خوانند ولی با همین قرآن دست به جنایت می زنند و به مردم ظلم می کنند که این مساله به خاطر بی خردی آنان است.

وی افزود: مساله دیگری که مانع فهم قرآن می شود، اشتباهات، خطاها و کج فهمی های انسان است. لذا رسول خدا (ص) می فرماید ما را از هر خیر و برکتی از روز سوم ماه رمضان یا از قرآن یا در هر موردی که از آیات الهی نازل کردی، بی بهره قرار نده. البته ما طلبکار نیستیم و شاید سزاوار هم نباشیم اما به همان مفهومی که در ماه رجب می گوییم ممکن است کسی معرفت، هم نداشته باشد ولی خدا به او لطف کند.

شاه فضل قمصری درباره فراز دوم دعای امروز گفت: در فراز دیگر این دعا از خدا می خواهیم بهره‌ای از تمامی خیراتی که برای بشر قرار داده، برای ما نیز قرار دهد و این مرحمت را از جود و کرم الهی طلب می‌کنیم. خدا که خیر مطلق است، برای بندگان خود زمینه‌های فراوانی برای رسیدن به فضل و کرم خود فراهم نموده است و در هر امری از امور دنیا برای انسان خیر قرار داده است.

این حافظ قرآن افزود: خیرات برای انسان در زمین گسترده شده و این انسان است که باید با همت والای خود به این خیرات دست پیدا کند. طبیعتا زمینه‌سازی برای رسیدن به خیر از آن خداست و آنچه در این فراز از خدا طلب می‌کنیم ناظر به همین مطلب است. اینکه رسیدن به خیر را از جود و کرم خداوند طلب می‌کنیم به این معنا است که استحقاق رسیدن به خیر در ما وجود ندارد بلکه این جود و کرم خدا است که ما را مستحق رسیدن به خیر می‌گرداند.