خبرگزاری فارس از قم، هیفاء پردل- برخورداری شهر قم از جاذبه‌های مذهبی مانند حرم حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران این شهر را به یکی از مهمترین محورهای گردشگری مذهبی و زیارتی کشور تبدیل کرده است. به عبارتی شهر قم یکی از مهمترین پایگاه‌های مذهبی جهان تشیع است که از آن به عنوان «نگین گردشگری مذهبی کشور» یاد می‌شود و این ظرفیت می‌تواند محور اصلی توسعه استان قرار گیرد.
در دل شهر کریمه اهل‌بیت (ع) کارکردهای مذهبی؛ فرهنگی و حتی طبیعی و تاریخیِ باارزشی در سطح ملی و بین‌المللی وجود دارد که می‌تواند به عنوان جاذبه مهمی چشم گردشگران را مسحور کند و کمتر کسی باور دارد که در دل این شهر مقدس ۲۰ محور یا حداقل ۱۰۰ جاذبه گردشکری با ۳ هزار و ۸۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی ثبت شده وجود دارد. اما قابل تامل است که تنها به بخش «گردشگری مذهبی و زیارتی» شهر قم توجه شده است.
اگر مدیران و مسئولان دست‌اندرکار گردشگری قم که همان معاونت امور زائرین استانداری، سازمان فرهنگی شهرداری و اداره میراث فرهنگی هستند در کنار گردشگری مذهبی به گردشگری تاریخی و فرهنگی و طبیعی و مهم‌تر از آن گردشگری سلامت اهمیت می‌دادند، اقتصاد گردشگری قم در شرایطی که با تحریم و فشار روبرو هستیم ترمیم و بهبود می‌یافت.
تا قبل از بحران کرونا قم سالانه میزبان گردشگران داخلی و خارجی فراوانی بود که به قصد زیارت و سیاحت به شهر قم سفر می‌کردند اما با ورود ویروس منحوس کرونا در اواخر سال ۹۸ گردشگری قم زخم عمیقی از این بحران متحمل شد و به مدت ۲ سال با توجه به اعمال محدودیت‌های کرونایی به کما رفت. اما با بهبود شرایط کرونایی کشور کام گردشگری قم دوباره شیرین شد و این استان آغوش خود را دوباره به سوی مسافران و زائران خود گشود.
با توجه به رکوردشکنی سفرهای نوروزی در سال ۱۴۰۱ طبق آمارها اقامت شبانه مسافران نوروز از ۲۶ اسفندماه ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردین‌ماه در اقامتگاه‌های رسمی کشور ۵۰ میلیون و۶۳۳ هزار و ۲۹۶ نفر شب بوده است که طبق برآوردها این حجم از سفرها در کشور بی سابقه بوده است. در این میان شهر قم که دومین شهر مذهبی کشور به شمار می رود طبق آمارها ۵۴۱ هزار اسکان پرونده سفرهای نوروزی شهر کریمه اهل بیت(ع) به شمار می‌رود.
در قم علاوه بر زیارت معنوی از بارگاه حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران مسافران از جاذبه‌های تاریخی مانند بازار تاریخی قم که از شاهکارهای تاریخی و متشکل از راسته، چهارسوق، سرا و تیمچه بزرگ است، بازدید می‌کنند.
همچنین مسافران می‌توانند از خانه‌های تاریخی از جمله بیت حضرت امام خمینی (ره) و «بیت النور» خانه‌ای که حضرت معصومه (س) در آن ساکن بودند و علاوه بر این ها مقبره‌های گنبد سبز و کاروان‌سراها و جاذبه‌های طبیعی مانند دریاچه زیبای نمک؛ حوض سلطان و غار وشنوه و روستاهای زیبا با آب و هوایی متفاوت از شهر قم دیدن کنند.
حال اگر از این همه جاذبه پیدا و نهان شهر قم بگذریم چالش و مشکلی که در زمینه گردشگری و میزبانی از مسافران در طول فصول سال در شهر قم وجود دارد، مشکل اسکان و عدم یکپارچگی در برنامه ریزی‌ها از سوی دست اندرکاران صنعت گردشگری قم است. این امر باعث شده به رغم این که در طول سال گردشگران و مسافران فراوانی وارد قم می‌شوند اما به دلیل مشکل اسکان این مسافران گذری هستند و ماندگاری آنها در شهری مانند قم با وجود این همه جاذبه و ظرفیت، محدود است. طوری که با وجود رشد ورود مسافران به شهر قم و قابل‌توجه بودن آن جزو ۱۰ استانی که بیشترین آمار اقامت را داشتند، نباشد.
گویا عدم ماندگاری مسافر در شهر کریمه اهل بیت(ع)، مشکل و زخم کهنه‌ای است که درمان ندارد. در حالی که در تریبون‌های مختلف خبری، مسئولان اولویت اول توسعه در قم، را توسعه صنعت گردشگری عنوان می‌کنند.
اسکان بیش از ۵۴۱ هزار مسافر نوروزی در قم
مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان قم با اشاره به رشد قابل توجه پذیرش مسافر در نوروز سال ۱۴۰۱ در قم می‌گوید: اماکن اقامتی استان پس از دو سال محدودیت‌های کرونایی در ایام نوروز با حجم زیادی از مسافر روبرو شد و از ۲۴ اسفندماه تا پایان تعطیلات نوروزی ۵۴۱ هزار و ۷۲۶ مسافر در اماکن اقامتی استان اسکان یافتند.
علیرضا ارجمندی در ادامه می افزاید: از این تعداد آمار اسکان، ۱۸۹ هزار و ۹۸۲ مسافر در اماکن تحت نظارت اداره‌کل میراث‌فرهنگی و ۳۵۳ هزار و ۸۶۴ مسافر در دیگر اماکن اقامتی شامل اماکن متبرکه، حرم مطهر حضرت معصومه (س) مسجد مقدس جمکران، حسینیه‌ها، امامزاده‌ها، مدارس، بوستان‌ها و… اقامت داشتند و تخت‌های اقامتی رسمی استان در نیمه اول نوروز ضریب اشغال بالای ۹۵ درصد و در نیمه دوم نوروز ضریب اشغال حدود ۶۰ درصدی را تجربه کردند.
این مسئول با اشاره به ظرفیت اسکان و پذیرش مسافر در واحدهای اقامتی در استان بیان می‌کند: ظرفیت واحدهای اقامتی رسمی استان برای اسکان مسافران نوروزی ۲۹۳ واحد اقامتی با ظرفیت ۱۴۰۷۰ شامل ۳۶ هتل ۲۵ هتل آپارتمان، ۷۵ مهمانپذیر و ۱۵۷ خانه مسافر بوده است .
ورود گردشگران و زئران به این شهر می‌تواند آثار شگرفی در شکوفایی و رونق اقتصاد شهر و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید داشته باشد. اما کسب این مزایا و مطلوبیت‌ها زمانی امکان‌پذیر است که بستر مناسب آن یعنی نهادهای خدماتی و زیر ساخت‌های اجتماعی نیز فراهم شده باشد.
برآوردهای آماری و تحقیقی گویای این امر است که با توجه به اهمیت صنعت گردشگری و نقش مکان‌های مذهبی در جذب گردشگران و یک نمونه شاخص از آن شهر قم که دارای مکان‌های مذهبی و فرهنگی بسیاری است، این شهر به علت وجود آثار تاریخی و مذهبی متعدد، به لحاظ گردشگری مذهبی؛ تاریخی و طبیعی و همچنین سلامت دارای ظرفیت‌ها و جایگاه ویژه‌ای در سطح گردشگری کشوری وتوریسم بین المللی است.
بیت تاریخی امام(ره) مورد توجه گردشگران
مدیرکل میراث فرهنگی؛ صنایع دستی و گردشگری استان در ادامه با اشاره به بیشترین جاذبه‌هایی که در قم مورد بازدید مسافران نوروزی در قم قرار گرفته می‌گوید: تاکنون ۵ هزار مسافر نوروزی از خانه حضرت امام خمینی (ره) در قم بازدید کرده‌اند. از ابتدای تعطیلات نوروزی تا دوازدهم فروردین بیش از ۴ هزار و ۹۰۷ تن از بیت امام بازدید کردند که از این تعداد ۳ هزار و ۳۶۸ بازدیدکننده داخلی و یک هزار و ۵۳۹ بازدیدکننده خارجی بودند.
ارجمندی عنوان می‌کند: این خانه قدیمی در محله یخچال قاضی آخرین محل سکونت امام(ره) در دهه ۴۰ در قم بوده ومحلی برای تجمعات دینی و سخنرانی‌های سیاسی امام و مراجع ومردم بود. این خانه تاریخی در ۱۱ تیر ۷۵ در رده آثار ملی کشور به ثبت رسیده است .
به گفته وی؛ مقابر گنبد سبز و موزه شهیدان زین‌الدین و همچنین دیگر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی از دیگر مکانهایی بوده که مورد بازدید مسافران نوروزی قرار گرفته است.
علی یکتایی ۵۵ ساله که از استان گیلان به شهر قم سفر کرده درباره شهر قم می‌گوید: من با خانواده‌ام به قم سفر کردم اما در زمینه اسکان با مشکلاتی روبرو شدم و فقط با توجه به این که برادرم فرهنگی بود توانستم یک شب در یک مدرسه در قم اقامت کنم.
با مصاحبه میدانی با اکثر مسافران نوروزی آنها از جاذبه‌های بی‌بدیل استان بی‌خبر هستند. این نشان از عدم برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی کافی در زمینه جاذبه‌های تاریخی قم دارد.
محمد کاوریان مسافری از شهر شیراز بیان می‌کند: شهر قم را تنها به واسطه وجود حرم مطهر و مسجدمقدس جمکران می شناسم و اطلاعی از دیگر جاذبه های شهر ندارم باید برای شهر قم تورهای سیاحتی؛ راهنمایان گردشگری و هم چنین اطلاع‌رسانی مجازی صورت گیرد تا مردم از دیگر جاذبه‌ها مطلع و سفر آنها تنها به زیارتی کوتاه ختم نشود.
گردشگری روستایی جاذبه‌ای مطلوب اما مغفول در قم
شهر قم دارای اقلیم گرم وخشک است و استان قم جزو استان‌های کویری است. اما در دل این استان روستاهای خوش آب و هوایی وجود دارد که می‌تواند مقصدی برای گردشگری باشد. گردشگری روستایی نوعی گردشگری است که به واسطه آن گردشگران از دنیای پرتلاطم شهرها به دل روستاها زده تا از محیط سنتی و زندگی روستایی لذت ببرند. این موضوع چند سالی است که باب شده و در دیگر استان‌ها با توسعه اقامتگاه‌های سنتی بوم‌گردی از این صنعت، بهره اقتصادی می‌برند.
اما در قم روستاهای خوش آب و هوایی که اختلاف طبیعت بسیاری با شهر قم دارند و از بافت سنتی و تاریخی و طبیعی زیبایی هم برخوردار هستند، به دلیل نبود بوم‌گردی تنها میزبان شهروندان و یا گردشگرانی هستند که با ساخت ویلاهای لوکس ساختار روستا را به هم زده‌اند .
طبق آمارها در نوروز سال ۱۴۰۱ شهرستان کهک و بخش خلجستان و روستاهای آن بیشترین بازدیدهای نورزوی را داشتند بالغ بر ۲۱۰ هزار خودرو وارد شهرستان کهک شدند که در ۱۳ نوروز بازدیدها چشمگیرتر بود.
خلاصه کلام اینکه ظرفیت گردشگری مذهبی قم در کنار جاذبه‌های تاریخی و طبیعی و روستایی و خصوصا گردشگری سلامت می‌تواند به عنوان مهمترین ظرفیت توسعه استان محوریت یابد. در این میان معرفی و تبلیغ جاذبه‌های متفاوت، توسعه زیرساخت‌های اسکان و هماهنگی دستگاه‌های متولی می‌تواند موجب تسریع در بالفعل‌شدن این ظرفیت شود. به عبارت دیگر این ظرفیت‌های انبوه گردشگری در صورت اتخاذ رویکرد متفاوت از سوی مسئولان، می‌تواند محور اصلی توسعه استان قرار گیرد.
انتهای پیام/۷۸۰۳۲
