روزنامه خراسان - مریم ملی: امشب موقع نگاه کردن به آسمان تاریک، به ستاره‌ها دقت کنید. به‌نظر شما ستاره‌ها به چه رنگهایی دیده میشوند؟ چی؟ سفید و درخشان هستند؟ خب کمی دیگر دقت کنید! چندتا هم زرد دیدید؟ بعضیها هم انگار نارنجی یا قرمزند؟ ستاره آبی کمرنگ هم پیدا کردهاید؟ خب خب خیلی هم عالی! اصلا نگران نباشید شما خیالاتی نشدهاید اتفاقا چشمهای شما دارد خیلی درست و دقیق میبیند.
رنگ ستاره‌ها با هم فرق دارند و این یک پدیده واقعی است که ممکن است قبلا هم به آن توجه کرده باشید، ولی این تفاوت رنگ ستاره‌ها به چه چیزی مربوط میشود؟ چه چیزی باعث میشود یک ستاره رنگی نزدیک به آبی داشته باشد و دیگری زرد یا نارنجی باشد؟ رنگ ستاره‌ها به دمای آنها ربط پیدا میکند. احتمالا توی فیلمها یا آزمایشهای مدرسه دیدهاید که وقتی یک تکه آهن را روی آتش میگیرند، آهن از رنگ تیره کمکم به نارنجی و زرد درمیآید و اگر این داغ کردن برای طولانی مدت ادامه پیدا کند، رنگش سفید میشود.
مشابه این اتفاق درون ستاره‌ها رخ می‌دهد. ستارههای مختلف عناصر متفاوتی در خود دارند، اما بیشترشان از هیدروژن، هلیوم، کربن و فلزات سنگین تشکیل شدهاند. میدانیم که ستاره‌ها این عناصر را در واکنشهای هستهای میسوزانند و با انرژی تولید شدهاش نور و گرما آزاد میکنند. بسته به این که چه عناصری در ستاره میسوزد، میزان انرژی آزادشده و حرارتی که تولید میشود، فرق دارد بنابراین میزان دمای ستاره بر رنگ آن هم تاثیر میگذارد؛ درست شبیه همان تکه آهن داغشده. نکته جالب این جاست که برخلاف تصورتان زرد و نارنجی، رنگهای مربوط به دما‌های خیلی زیاد نیستند بلکه سفید و آبی نشاندهنده دمای خیلیخیلی زیاد در ستاره هاهستند و ستارههای زرد، نارنجی و قرمز، ستارههای به نسبت سردتر ند.
