همانگونه که می‌دانید بلیط هواپیما به دو نوع چارتری و سیستمی تقسیم می‌شود. بلیط های سیستمی، بلیط هواپیما عادی است که توسط آژانس های مسافرتی، از ایرلاین های مختلف عرضه می‌شود. کنسل کردن یا استرداد بلیط هواپیما سیستمی، روند ثابت و قابل پیش بینی دارد. به این ترتیب که اگر وارد هر کدام از سایت های فروش اینترنتی بلیط هواپیما که در یک بازار مجازی تخصصی سفر مانند سفر مارکت حضور دارند شوید، شرایط و فرایند بازگشت بلیط هواپیما را توضیح داده‌اند. در فرایند کنسل کردن، ایرلاین یا شرکت هواپیمایی، بابت این موضوع، هزینه ای را از مبلغ بلیط خریداری شده کم کرده و باقی را به خریدار بازمی‌گرداند. آژانس مسافرتی واسطه هم مبلغ کارمزد مختصری برای این فرایند ممکن است دریافت کند. اما جریمه اصلی توسط خود شرکت هواپیمایی برداشت می‌شود. این مبلغ تحت تاثیر عوامل مختلف است. شرکت های هواپیمایی، هر کدام درباره قوانین کنسلی پرواز خود از سوی مسافران، سخت گیری و انعطاف‌پذیری متفاوتی دارند و نرخ‌های جریمه کنسلی آنها با هم فرق دارد.
اینکه چه زمانی شما اقدام به کنسل کردن بلیط هواپیمایتان کنید در نرخ جریمه پرداختی موثر است. هر چه فاصله زمان کنسلی با زمان پرواز بیشتر باشد، نرخ جریمه کمتر است. زیرا ایرلاین این فرصت را خواهد داشت که آن صندلی پروازی را به مسافر دیگری بفروشد. کمترین نرخ جریمه کنسلی، از زمان صدور تا ۳ روز مانده به پرواز و طبیعتا بالاترین نرخ هزینه استرداد، ۳۰ دقیقه مانده به پرواز و پس از پرواز (جا ماندن از پرواز) است.
کلاس پروازی یا کلاس نرخی بلیط هواپیما هم از دیگر مواردی است که موجب می‌شود نرخ جریمه استرداد بلیط هواپیما تغییر کند. این نرخ جریمه از ۱۰ درصد آغاز می‌شود و گاهی تا ۸۰ درصد هم می‌رسد. البته اگر بلیط های غیرقابل بازگشت که در عمل جریمه کنسلی آنها ۱۰۰ درصد است را در نظر نگیریم!
فرایند کنسلی بلیط هواپیما، فرایند دشوار و پیچیده‌ای دارد و در بسیاری مواقع انجام‌پذیر نیست. زیرا در فرایند چارتر کردن، یک شرکت چارترکننده، همه صندلی های یک پرواز را پیش خرید می‌کند و خود آنها را قیمت‌گذاری می‌کند. معمولا شرکت های چارترکننده از کنسلی بلیط هواپیما، حتی با کسر جریمه از مبلغ آن رضایت نمی‌دهند. هر چند برخی از آژانس های مسافرتی تلاش می‌کنند با چانه زنی، نسبت به کنسل کردن بلیط هواپیما چارتری اقدام کنند. اما پیشنهاد بهینه این است که فقط زمانی اقدام به خرید بلیط هواپیما چارتری کنید که سفرتان قطعی باشد و نخواهید آن را کنسل کنید.
بر اساس مقررات، اگر شما در زمانی که به فرودگاه مراجعه کردید، کارت پرواز خود را دریافت کنید، این به منزله آن است که شما از بلیط خود استفاده کرده‌اید. حتی اگر شما سوار هواپیما نشوید هم دیگر امکان استرداد بلیط را نخواهید داشت و هیچ مبلغی به شما بازنخواهد گشت.
اگر کنسلی بلیط هواپیما از طرف مسافر نباشد، معمولا هزینه‌ای هم نباید متوجه مسافر باشد. اگر در اثر لغو پرواز به دلایل فنی، شرایط آب و هوایی و یا تاخیر بیش از دو ساعت پرواز شما لغو شود، شرکت هواپیمایی موظف است بهای بلیط هواپیما را بدون کسر جریمه به شما بازگشت دهد یا پرواز جایگزینی را به شما پیشنهاد کند. معمولا بازگشت قیمت بلیط، ظرف ۷۲ ساعت و به وسیله واریز به حساب یا افزوده شدن به اعتبار حساب شما در پنل وب سایت فروش اینترنتی بلیط هواپیما انجام می‌شود.
همیشه این احتمال وجود دارد که برنامه ما به دلایل مختلف تغییر کند. اما برای آنکه به مقدار کمتری درگیر هزینه های کنسلی بلیط هواپیما و یا لغو پرواز شویم شاید بتوانیم راهکارهای پیشگیرانه‌ای داشته باشیم. برای نمونه همیشه در زمان خرید بلیط هواپیما، قوانین استرداد و لغو بلیط را مطالعه کنید و اطلاعات کافی درباره شرایط آن داشته باشید.
اگر به مقاصد دور پرواز می‌کنید سعی کنید از پروازهای مستقیم بهره ببرید. زیرا ممکن است هر یک از پروازهای شما دچار کنسلی شود و سفر شما را با اختلال رو به رو کند. اگر برایتان مقدور است در زمان هایی که پیش بینی های هواشناسی، شرایط جوی را نامساعد ارزیابی می‌کنند، از سفر خودداری کنید. چون جدا از خطرات احتمالی آن، امکان کنسلی یا تاخیرهای طولانی پرواز شما نیز وجود دارد.
اگر پرواز رفت و برگشت در قالب دو پرواز جداگانه خریداری و ثبت شده باشد، فرایند کنسلی آنها هم به طور جداگانه انجام می‌شود. اما در مواقعی که بلیط رفت و برگشت با هم و با قیمت کمتری در مجموع خریداری شود، مخصوصا در پروازهای خارجی، نرخ جریمه افزایش می‌یابد.
همچنین اگر قصد دارید به کشوری سفر کنید که نیاز به ویزا دارد، اگر ویزای معتبر نداشته باشید، پرواز شما کنسل تلقی شده و بازگشت وجه شما با جریمه کنسلی همراه خواهد بود.
