همشهری آنلاین- ثریا روزبهانی: در دهه۳۰ بازار عبدل‌آباد محدوده روستایی بود که در مجاورت شهر ری و اوایل دهه ۴۰ به دلیل تاسیس کارگاه‌های صنعتی در نواحی همجوار مثل جاده ساوه، نازی‌آباد، خانی‌آباد و پادگان قلعه‌مرغی، عبدل‌آباد گسترش پیدا کرد و در سال‌های بعد به دلیل مهاجرت زیاد از روستاها و شهرهای کوچک، این محله رفته‌رفته به جنوب غرب تهران چسبید و بافت روستایی آن از بین رفت. این محله را تا در سال‌های دهه پنجاه زمین های کشاورزی احاطه کرده و تا چشم کار می کرد گندم، ذرت و جو در آن کاشته شده بود.
آذری‌ها ساکنان اصلی عبدل‌آباد
محله عبدل‌آباد در گذشته روستا بوده و از ساکنان آن از طریق راه‌های روستایی با شهرستان ری و ساوه ارتباط داشتند. «عیسی گلمحمدی» از ساکنان قدمی محله در این‌باره می‌گوید: «زمین‌های عبدل‌آباد جزء اراضی روستای غار تهران بود. بیشتر این زمین‌ها تا دهه ۴۰ متعلق به فردی به نام «یعقوب مشفق» بود.
یعقوب مشفق، در دهه ۴۰ و ۵۰ اراضی عبدل‌آباد را قطعه بندی کرد و به مردم فروخت و بخشی از این زمین‌ها را برای ساخت مراکز خدماتی و درمانی مانند مدرسه، حمام، قبرستان و ... به مردم واگذار کرد. شهرنشینی محله از این زمان کلید خورد. اوایل بیشتر ساکنان عبدل‌آباد را فارس‌زبان‌ها و تهرانی‌ها تشکیل می‌دادند. در دهه ۵۰ ورود مهاجران آذری‌زبان به این منطقه آغاز شد که بیشتر از سراب و هشترود آذربایجان به این منطقه کوچ کردند. امروز بیشتر ساکنان عبدل‌آباد از اقوام آذری هستند.»
فروش پارچه ارزان
افزایش سریع جمعیت، این منطقه را به یکی از مناطق اقماری تهران در دهه ۶۰ تبدیل کرد. بعد از دوران جنگ تحمیلی، با تلاش‌های مدیریت شهری وقت، این منطقه ساماندهی شد. گل محمدی می‌گوید: «تا ۲۰سال پیش منطقه رونقی نداشته است و بومی‌های محل مشغول دوک‌فروشی، جوراب‌بافی و یا فروش پارچه‌های متری و کیلویی بودند تا اینکه از ۱۵ سال پیش، به دلیل استقبال شهروندان شهر تهران از پارچه‌های ارزان و باکیفیت منطقه، بازار شکل گرفت.
پس از آن، ساکنان محلی در خیابان احسانی شروع به فروش پارچه در انواع مختلف کرده و آنها را به قیمتی پایین‌تر از سایر بازارهای پارچه‌فروشی تهران، به فروش می‌رساندند. در نتیجه ساکنان پایتخت به تدریج متوجه این بازار شده و به مرور زمان خیابان احسانی تبدیل به بازاری سنگ‌فرش شده برای فروش پارچه، پرده، رومبلی و سایر ملزومات خانه شد. بازاری که به موازات آن دیگر خیابان‌های موازی این محله نیز تبدیل به بورس کالاهای مختلف شدند. به طوری که امروزه خیابان«احد» بیشتر مربوط به فروش سیسمونی و لوازم مربوط به آن، خیابان بختیاری و انقلاب مربوط به بورس پرده و تجهیزات مربوط به آن و خیابان احسانی همچنان مانند گذشته بورس لباس، اسباب و پارچه‌های مجلسی، ساده و انواع چادر است.»
محله بازار
شهرت محله عبدل آباد به دلیل بازار عبدل آباد یا بازار احسانی است. محله عبدل آباد امروزه محله پر رونق و پر رفت و آمدی است. در کنار بازار احسانی بازارهای بسیار زیاد دیگری در محله عبدل‌آباد به وجود آمده که این محله را تبدیل به محله‌ای بازار مانند کرده است. محله عبدل آباد ۲۹هزار ۴۵۷ نفر جمعیت دارد که سه بزرگراه شهید کاظمی، جوانه و شکوفه در مجاورت آن قرار گرفته است.
«درنا احمدی »پژوهشگر محله براساس اطلاعاتی که از هویت این محله گردآوری کرده است، درباره تاریخچه محله می‌گوید: «هشتاد درصد ساکنین منطقه ترک( بیشتر اهالی سراب و اردبیل) بوده و امروزه مالکان بزرگ منطقه و تا حدی ریش سفیدان عبدل آباد محسوب می‌شوند که حکم کدخدای محله را داشته و در دعواهایی که میان اهالی رخ می‌دهد وساطت کرده و قیل و قال را می‌خوابانند.
همچنین تا چند سال پیش،دستفروشی که جلوی مغازه بساط داشت، به عنوان پادوی مغازه نیز محسوب می‌شد و طبق این قرار داد او پولی بابت اشغال آن چند کاشی جلو مغازه به صاحب مغازه نمی‌داده است، اما کمتر از ۱۰سال گذشته طبق گفته‌ی بومیان، دستفروشان افغانستانی قیمت همین کاشی‌ها را بالا برده‌اند.
طبق قانون ایران، خارجی‌ها نمی‌توانند صاحب اموال غیر منقول شوند، آنها با پیشنهاد اجاره‌های بالا به صاحبان مغازه، نرخ کلی اجاره کاشی را بالا برده‌اند.»
۲هزار باب مغازه و انبار در بازار معروف
خیابان «بدر» موازات راسته بازار احسانی قرار دارد که یکی از مراکز اصلی توزیع و فروش پوشاک تهران است. انواع لباس‌های زنانه، مردانه و بچگانه به همراه مدل‌های متنوعی از کفش‌های اسپورت و کتانی در خیابان بدر پشت ویترین مغازه‌هاست. این دو خیابان همسایه و موازی بیشتر نیازهای پوشاک و پرده ساکنان تهران را تامین می‌کنند. در اغلب بازارهای تهران فروش پارچه به‌صورت متری انجام می‌شود، اما در بازار عبدل‌آباد، فروش پارچه به‌صورت متری، تکه‌ای، کیلویی و قواره‌ای ارزان‌تر از بازارهای دیگر به فروش می‌رسد. وجود نزدیک به ۲هزار مغازه، انبار و تولیدی در این بازار باعث شده تا این محله هرروز شاهد حضور تعداد زیادی از شهروندان از سایر نقاط شهر باشد.
