همشهری- مریم سرخوش: پیش از این تنها ۴ کشور انگلیس، روسیه، چین و آمریکا به این فناوری رسیده بودند و حالا ایران پنجمین کشور سازنده این واکسن‌ها به شمار می‌رود. واکسن‌های موجود کرونا در دنیا براساس فناوری و روش‌های متعددی تولید می‌شوند؛ ازجمله واکسن‌های غیرفعال (سینوفارم)، واکسن‌های mRNA (فایزر)، واکسن‌های پروتئینی (نووواکس) و واکسن‌هایی بر پایه ناقل آدنوویروسی (آسترازنکا). صنعت واکسن‌سازی ایران در ۲سال اخیر با مجهز شدن به ۲ فناوری یعنی ویروس غیرفعال (برکت و فخرا) و پروتئینی (پاستوکووک، کووپارس و اسپایکوژن) موفق به تولید واکسن شد.
حالا با اضافه شدن فناوری جدید یعنی آدنوویروس، واکسن «پاستوکواد» انستیتوپاستور بر پایه همین فناوری در کنار دیگر واکسن‌های تولیدی کشور قرار خواهد گرفت. مطالعات پیش‌بالینی این واکسن برای نخستین بار در کشور، پیش از درخواست مجوز کارآزمایی بالینی، در یک نشریه بین‌المللی به چاپ رسیده است. البته هفته گذشته هم مطالعات کارآزمایی فاز اول و دوم واکسن برکت و اوایل هفته جاری هم مطالعات فاز۲ واکسن اسپایکوژن به چاپ رسید و دیگر واکسن‌های ایرانی هم در نوبت چاپ مقالات قرار دارند.
مسیر آسان واکسن‌ها با چاپ مقالات
حالا با اضافه شدن فناوری جدید یعنی آدنوویروس، واکسن «پاستوکواد» انستیتوپاستور بر پایه همین فناوری در کنار دیگر واکسن‌های تولیدی کشور قرار خواهد گرفت. مطالعات پیش‌بالینی این واکسن برای نخستین‌بار در کشور، پیش از درخواست مجوز کارآزمایی بالینی، در یک نشریه بین‌المللی به چاپ رسیده است. البته هفته گذشته هم مطالعات کارآزمایی فاز اول و دوم واکسن برکت و اوایل هفته جاری هم مطالعات فاز۲ واکسن اسپایکوژن به چاپ رسید و دیگر واکسن‌های ایرانی هم در نوبت چاپ مقالات قرار دارند.
«پاستوکواد» علیه اومیکرون و جهش‌های جدید
از میان ۴ واکسن دیگر ایرانی یعنی پاستووکوک، اسپایکوژن، فخرا و کووپارس تنها اسپایکوژنی‌ها موفق به انتشار مقاله کارآزمایی بالینی فاز۲ در مجلات خارجی شده‌اند. بر این اساس مطالعات کارآزمایی فاز۲ این واکسن اوایل هفته جاری در مجله «میکروبیولوژی بالینی و عفونت» به چاپ رسیده است.
نتایج مطالعه فاز۳ کارآزمایی بالینی واکسن پاستوکووک که سال گذشته از سوی انستیتو پاستور ایران در ۸شهر کشور انجام شد هم در یکی از معتبرترین مجلات بین‌المللی پذیرفته شده و به‌زودی منتشر می‌شود. اما مطالعات دومین واکسن این مؤسسه با نام «پاستوکواد» هم در یکی از مجلات معتبر بین‌المللی (Vaccine) به چاپ رسیده و این نخستین پروژه ساخت واکسن کرونا در داخل کشور است که پیش از درخواست مجوز کارآزمایی بالینی موفق به چاپ نتایج پیش‌بالینی شده است. ساخت پاستوکواد بر پایه آدنوویروس از مهر ۹۹ آغاز شد و مستندات مربوطه به آن پس از انجام مراحل کنترل کیفی و آزمون‌های پیش‌بالینی شامل تعیین قدرت ایمنی‌زایی، تعیین ایمن بودن واکسن و تعیین اثر حفاظتی و پیشگیری به سازمان غذا و دارو ارائه شده است.
مقالات واکسن کووپارس رازی هم در دست انجام است. کووپارس نخستین واکسن جهان است که دوز استنشاقی دارد و هم‌اکنون درخواست‌ها و مستندات دریافت مجوز مصرف عمومی این دوز استنشاقی به وزارت بهداشت ارسال شده که نتایج اولیه آن خوب بوده و با صدور مجوز در سبد واکسن‌ها قرار خواهد گرفت.
به‌گفته احمد کریمی، مدیر پروژه واکسن فخرا، مقاله اول این واکسن از مطالعات فاز حیوانی در مجله بین‌المللی وکسین به چاپ رسیده است. او درباره انتشار نتایج مطالعات فاز بالینی به همشهری می‌گوید: «ما تمام نتایج مطالعات بالینی در فاز یک تا سوم را برای سازمان غذا و دارو ارسال کرده‌ایم و از همین مطالعات مقالات این ۳ فاز هم آماده شده و برای چاپ ارسال خواهد شد.» به‌گفته این مسئول، واکسن فخرا برای نوبت اول و دوم گروه‌های سنی بالای ۱۸سال در مراکز واکسیناسیون در دسترس است. او در پاسخ به این سؤال که آیا به‌روزرسانی این واکسن برای سویه‌های جدید آغاز شده یا خیر هم توضیح می‌دهد: «طرح‌های تولید واکسن برای سویه‌های جدید را درنظر داریم و البته برای گروه سنی زیر ۱۸ سال هم مطالعات جدیدی آغاز خواهد شد.»
