به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در دیدار روز گذشته ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان در مسکو، دو موضوع مورد توافق قرار گرفت:
1.تسریع روند تشکیل کمیسیون مشترک برای تحدید حدود مرز جمهوری آذربایجان و ارمنستان
2.تشدید فعالیت‌های کارگروه سه‌جانبه گشایش ارتباطات و احیای روابط اقتصادی
در نشست دو هفته پیش بروکسل در مورد مرز موافقت شد که یک کمیسیون مشترک تا پایان ماه آوریل تشکیل شود و این توافق بر اساس «تشکیل یک کمیسیون مشترک» در بیانیه 26 نوامبر سوچی که توسط روسیه امضا شد، است.
هیچ اختلافی در مورد تعیین مرز جمهوری آذربایجان و ارمنستان، بین غرب و روسیه وجود ندارد، اما مسکو خواهان روند تحدید حدود تحت کنترل خود است.
وجود نقشه‌های تعیین حدود مرز در ستاد کل روسیه نیز نقطه قوت روس‌ها است.
اکنون سؤال کلیدی این است که دیدار پوتین و پاشینیان تا چه زمانی به معنای «تسریع در ایجاد کمیسیون مشترک تعیین مرزها» خواهد بود: آیا کمیسیون مشترک تا پایان آوریل تشکیل می‌شود؟
باکو و ایروان بر سر مرز اختلاف‌نظر دارند: ارمنستان به اصل آینه پایبند است و خواستار خروج ارتش آذربایجان از خط مرزی است که عملاً آن را بازسازی کرده، از جمله اینکه پاشینیان آخرین بار ادعا کرد که این روند باید در مرزهایی انجام شود که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی وجود داشت.
باکو عقب‌نشینی نمی‌کند و می‌خواهد مناطق محصور و همچنین مناطقی که طبق نقشه‌ها به نام مراتع و زمین‌های زراعی به ارمنستان اهدا شده را باز پس بگیرد.
روسیه می‌تواند از این اختلاف‌نظر برای جلوگیری از ایجاد کمیسیون مشترک تا پایان ماه آوریل استفاده کند. ناکامی در انجام این کار می‌تواند منجر به «ناکارآمدی» توافق بروکسل با میانجی‌گری اتحادیه اروپا و به شهرت رسیدن مسکو به عنوان یک «میانجی کلیدی» شود.
این وضعیت همچنین انتظار تنش‌های جدید را در مرزها افزایش می‌دهد.
هیچ تفاوت نظری قابل توجهی بین غرب و روسیه بر سر میز در گشایش ارتباطات وجود ندارد. اما روسیه یکی از ذینفعان کلیدی در بازگرداندن روابط و باز کردن جاده‌ها است، به ویژه در پس زمینه رویارویی با غرب، این موضوع برای مسکو از نظر منافعش در قفقاز جنوبی مهم شده است.
پوتین و پاشینیان درباره تشدید فعالیت کارگروه سه‌جانبه صحبت می‌کنند، اما برای باز شدن ارتباطات از جمله تعیین مرزها، ابتدا لازم است ماده 4 توافقنامه 10 نوامبر اجرایی شود و تا زمانی که بقایای نیروهای مسلح ارمنستان در قره‌باغ آذربایجان باقی بماند، احیای روابط یا تعیین مرز بین دو کشور غیرممکن است.
در بیانیه رسمی دیدار پاشینیان و پوتین تنها آمده است که «ما از اجرای منسجم توافق» در مورد اجرای بیانیه 10 نوامبر حمایت می‌کنیم. تاکنون در تمامی بحث‌ها و بیانات کلی، تنها به این تبصره در مورد این بیانیه اشاره شده است اما هیچ پیشرفتی وجود ندارد.
یکی از نکات قابل توجه این نشست، «دیدارهای منظم سران آذربایجان، ارمنستان و روسیه» است. این بدان معناست که پوتین قصد دارد دوباره ابتکار عمل را در دست بگیرد و «میانجی‌گری» بین طرفین را تشدید کند.
این احتمال وجود دارد که پوتین با علی‌اف درباره دیدار با پاشینیان تلفنی گفتگو کند. این وضعیت دوباره روند صلح را پیچیده می‌کند.
این احتمال وجود دارد که باکو بار دیگر خروج نیروهای ارمنستان را به عنوان یک موضوع کلیدی مطرح کند. با این حال، تصمیم‌گیری برای پاشینیان به خصوص برای مخاطب داخلی دشوار به نظر می‌رسد. از این منظر، راه‌های جایگزین برای حذف بقایای ارتش ارمنستان ممکن است مطرح شود.
اگر مسکو می‌خواهد در مرزها و ارتباطات پیشرفت کند، شرایط ژئوپلیتیک کنونی اقتضا می‌کند که حداقل باید در این روند بی‌طرف بماند. در غیر این صورت، آینده منطقه دوباره پیچیده می‌شود.
نویسنده: حمید قدسی آذر کارشناس مسائل قفقاز و ترکیه
انتهای پیام/
