دیروز ۳۱ فروردین ۱۴۰۱، بانک مرکزی برای نخستین بار لیست اسامی ۱۴ بانک دولتی و خصوصی از مجموع ۲۴ بانک را منتشر کرد، همچنین براساس اعلام بانک مرکزی لیست اسامی مابقی بانک‌ها در صورت همکاری آنها و ارسال لیست اسامی ابربدهکارانشان تا نیمه اردیبهشت منتشر خواهد شد.
طبق تبصره ۱۶ قانون بودجه ۱۴۰۱، بانک مرکزی موظف شده تا اطلاعات کاملی مانند میزان وام‌های دریافتی، اسامی دقیق دریافت‌کنندگان تسهیلات و وثایق اخذ شده را به صورت فصلی در سامانه اطلاعاتی خود منتشر کند.
همه بانک‌ها برای انتشار لیست ابربدهکاران بانکی همکاری نکردند.آیا همه اسامی ابربدهکاران به صورت کامل منتشر شده است؟
آقای صادقی مدیر اداره اطلاعات بانکی بانک مرکزی می‌گوید: این جزییات شامل اطلاعاتی است که در خود بانک‌ها مشخص شده است. تفاوت این سری از اطلاعات با اسناد منتشره هفته قبل، در مبلغ، تفکیک ذینفع‌ها و ریز اطلاعات بدهکاران است.
همچنین، به بانک‌های قبلی، بانک‌های خصوصی و خصولتی نیز اضافه شدند. بخشی از اطلاعات تسهیلات نیز تجمیع شده؛ اما برخی از بانک‌ها در این زمینه کم کاری کرده‌اند. اطلاعات برخی از بانک‌ها نیز کامل شده و ارسال کرده‌اند.
تا الان بانک مرکزی لیست ابربدهکاران بانک‌های رفاه کارگران، سامان، سپه، قرض الحسنه رسالت، قرض الحسنه مهر ایران، کارآفرین، کشاورزی، گردشگری، ملت، تجارت، پست بانک، پاسارگاد، مشترک ایران و ونزوئلا و اقتصادنوین را منتشر کرد که طبق یک بررسی کوتاه از این لیست‌ها برخی از اسامی به عنوان بدهکار در بانک‌های مختلف به کرات دیده شده است به عنوان مثال بررسی‌ها از ۳ بانکی که لیست ابربدهکاران آنها منتشر شده نشان می‌دهد اسامی دو شرکت خودروساز به کرات دیده شده است.
شرکت خودروساز سایپا بیش از ۵۳ هزار میلیارد تومان به شبکه بانکی بدهکار است و همچنین این میزان برای شرکت خودروسازی ایرانخودرو بیش از یک هزار میلیارد تومان اعلام شده.
آقای صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی در ۲۹ فروردین اعلام کرده بود: اعلام اسامی بدهکاران بانکی در قالب جداول کاملا استاندارد و مشخص در چهارچوب قانون بودجه ۱۴۰۱ از این هفته آغاز می‌شود.
پیش از این برخی از بانک‌ها در ۲۱ فروردین لیست اسامی ابر بدهکاران خود را منتشر کرده بودند؛ اما کامل نبود و همین موضوع واکنش‌های زیادی در فضای مجازی داشت و برخی از کاربران از کامل نبودن این لیست‌ها معترض بودند.
همه بانک‌ها برای انتشار لیست ابربدهکاران بانکی همکاری نکردند.آیا همه اسامی ابربدهکاران به صورت کامل منتشر شده است؟
آقای جمشیدی دبیر کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی گفت: اطلاعاتی که این بانک‌ها افشا کردند با هم مطابق نیستند. برخی از بانک‌ها فقط اسامی را ذکر و بانک‌ها دیگر هم تنها بعضی از اسامی را اعلام کردند.
هرچند هنوز لیست اسامی ابربدهکاران همه ۲۴ بانک منتشر نشده؛ اما نکته اینجاست که به گفته آقای رئیس‌جمهوری برخی از افراد و دستگاه‌ها به چنیدن بانک مختلف بدهکارند. به عنوام مثال فقط آقای ایروانی از ۶ بانک مختلف وام گرفته و هنوز پس نداده است.
سامانه‌ای در بانک مرکزی وجود دارد که می‌تواند از بروز این اتفاقات جلوگیری کند، سامانه متمرکز الکترونیکی تسهیلات و نعهدات که به اذعان رئیس کل بانک مرکزی آنطور که باید و شاید از آن استفاده نشده است.
آقای صالح آبادی در ۳ اسفند اعلام کرده بود: در گذشته این سامانه سمات، سامانه پسینی بوده. نظارت‌ها باید مبتنی بر سیستم، هوشمند و هم پیشگیرانه و کنترلی باشد.
آقای حسن شجاعی علی آبادی، رئیس کمیسیون اصل نود می‌گوید: احتمال می‌دهیم مبالغ بسیار بیشتر و تعداد بیشتری در لیست تسهیلات گیرندگانی باشد که، تسهیلات کلان را گرفتند و اهمال کردند وجود دارد. اگر این فرضیه درست باشد.
انتشار تسهیلات مشکوک الوصول که احتمالا بخش کمتری از تسهیلات کلان می‌شود، منجر به آن شفافیتی که ما دنبالش هستیم نخواهد شد. شفافیت مد نظر ما در کمیسیون، شفافیتی است که از رانت و فساد جلوگیری می‌کند. بنابراین وزارت اقتصاد و بانک‌ها باید لیست تسهیلات کلان را تکمیل کنند.
بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی موظفند اطلاعات ابربدهکاران بانکی را به صورت فصلی در اختیار بانک مرکزی قرار دهند. درصورت استنکاف از ارسال تمام یا بخشی از اطلاعات، در موعد مقرر، مؤسسه اعتباری حسب مورد به تشخیص بانک مرکزی، قانون پولی و بانکی کشور یا قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران محکوم می‌شود.
بانک مرکزی موظف است گزارش همکاری یا تخلف بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را به صورت فصلی به کمیسیون اصل نودم (۹۰) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دیوان محاسبات کشور ارائه کند.
