به گزارش بهداشت نیوز، کرونا هنوز تمام نشده، با این‌حال بحران بیماری در کشور به‌طور موقت فروکش کرده و آمار بیماران و مرگ‌های کرونایی فعلا روند کاهشی دارد؛ وضعیتی که امیدواری برای خاموش‌شدن تب پاندمی را افزایش داده، اما قطعیتی درباره آن نیست و احتمال بحران بیماری درصورت جهش‌های قوی‌تر ویروس کووید-۱۹ همچنان وجود دارد. در این وضعیت، زمزمه‌ها از شرایطی که در دوران پساکرونا گریبان مردم را خواهد گرفت، بیشتر شنیده می‌شود. معاون درمان وزارت بهداشت به همین موضوع اشاره می‌کند. او می‌گوید افزایش ابتلا به دیابت و اختلال روان، میراث به‌جا مانده از شیوع کرونا خواهد بود. سعید کریمی، از اوایل دی‌ماه سال گذشته، سکاندار معاونت درمان وزارت بهداشت شد و حالا از نگرانی‌ها و اقدامات این وزارتخانه برای دوران پساکرونا می‌گوید. او در گفتگو با همشهری درباره آینده پاندمی، واکسیناسیون، هزینه‌های درمان کرونا و سایر بیماری‌ها و همچنین چالش‌های مردم با افزایش تعرفه درمان، توضیح بیشتری می‌دهد.
تا تابستان پیک بیماری نداریم
در روز‌های اخیر در بسیاری از استان‌ها، کاهش موارد ابتلا و مرگ‌ومیر ثبت شده، اما به‌گفته متخصصان، این شرایط نباید منجر به عادی‌انگاری و سهل‌انگاری شود؛ چراکه همچنان احتمال بروز پیک‌های جدید وجود دارد و می‌تواند منجر به شرایط سخت بیماری در کشور شود؛ این نکته‌ای است که معاون درمان وزارت بهداشت به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «هم‌اکنون میزان مراجعه به بیمارستان‌ها در مقایسه با روز‌های پایانی تعطیلات نوروز کاهش پیدا کرده است. با توجه به دیدوبازدید‌های نوروز، در پایان تعطیلات و روز‌های ۱۴ و ۱۵ فروردین با افزایش مراجعات سرپایی مواجه بودیم که حدود ۱۸ هزار نفر مراجعه روزانه به بیمارستان‌ها ثبت شد و حالا این تعداد به ۱۲ هزار نفر کاهش پیدا کرده است. تعداد موارد بستری در کل بیمارستان‌های کشور حدود ۵ هزار نفر است و بیش از هزار نفر هم در بخش‌های ویژه بستری‌اند.» به‌گفته کریمی براساس پیش‌بینی‌های کمیته علمی کرونا در وزارت بهداشت، احتمالا تا تابستان، موج سهمگین بیماری وجود نخواهد داشت، اما احتمال افزایش یا کاهش موارد بیماری وجود دارد: «تمام این موارد وابسته به این است که ما جهش سویه جدیدی را نداشته باشیم. باید توجه کرد که کووید-۱۹ هنوز تمام نشده و همچنان در معرض بروز پیک‌های جدید هستیم.»
۲ بیماری مهم دوران پساکرونا
در وضعیت فعلی، نگرانی از شرایط پساکرونا بالا رفته است. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها هم درباره بیماری‌هایی است که افراد پس از بهبودی از کرونا با آن مواجه می‌شوند. تحقیقات جدید جهانی هم نشان می‌دهد که ۳۰ درصد از افراد مبتلا به کوویدـ ۱۹، دچار عوارض حاد بعد از بیماری می‌شوند که از آن به‌عنوان «سندرم کووید طولانی مدت» نام برده می‌شود. معاون درمان وزارت بهداشت در همین ارتباط، از آغاز اقدامات درمانی و پیشگیرانه برای بیماری‌های دوران پساکرونا خبر می‌دهد: «اکنون ۲ بیماری بسیار مهم برای پساکرونا مطرح است که با عبور از بحران فعلی بیماری و پیک‌ها ما روی آن‌ها هم تمرکز کرده‌ایم؛ اختلالات روحی و روانی و دیابت. بیماری‌های روانشناختی، افسردگی و اضطراب پس از شیوع پاندمی کوویدـ ۱۹ به‌دلیل ترس از بیماری، کاهش روابط اجتماعی و خانوادگی و حتی مرگ عزیزان بیشتر شده است. در این زمینه در کمیته علمی جلساتی برگزار و در سطح ستاد ملی کرونا هم گزارش‌هایی داده شده است. همزمان کارگروه‌هایی هم در حال برگزاری است که نحوه درمان را مشخص می‌کنند. درمان این بیماری‌ها لزوما دارویی نیست و عمده آن‌ها با مشاوره درمان‌پذیر هستند.» او ادامه می‌دهد: «درباره دیابت هم بسیاری از متخصصان جهانی هشدار می‌دهند. در بررسی‌ها مشخص شده که بیماران مبتلا به کرونا ۴۰ درصد بیشتر از کسانی که کرونا نگرفته‌اند در معرض ابتلا به دیابت قرار دارند. دیابت اهمیت زیادی دارد؛ چراکه می‌تواند عامل بسیاری از بیماری‌های کلیوی، قلبی و چشمی باشد. بر این اساس با همکاری انجمن و متخصصان دیابت کشور، برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته تا با کنترل دقیق‌تر، عوارض این بیماری را کاهش دهیم که درنهایت منجر به بیماری‌های بسیار جدی‌تر مثل پیوند کلیه و نارسایی‌های کلیوی و قلبی نشود.»
هزینه‌های درمانی باید در توان مردم باشد
صحبت از اقدامات درمانی برای بیماری‌های دوران پساکرونا می‌شود؛ درحالی‌که همین حالا هم مردم برای مراجعه به پزشکان و دریافت خدمات درمانی با مشکلاتی مواجهند. پرداخت هزینه‌های درمان و ویزیت پزشکان برای مردم سخت‌تر شده و با زمزمه‌های گرانی حق ویزیت پزشکان در سال جدید این چالش برای بیماران پررنگ‌تر خواهد بود. هر چند به‌گفته کریمی افزایش هزینه ویزیت پزشکان هنوز تأیید نشده، اما احتمالا به میزانی نخواهد بود که مردم قادر به پرداخت آن نباشند: «عدد‌هایی که اخیرا مطرح می‌شود، پیشنهاد نظام‌پزشکی است، اما آن چیزی که در شورای‌عالی بیمه مصوب شده با این ارقام متفاوت است. در نهایت این افزایش هزینه‌ها باید در هیأت دولت مطرح و مصوب شود که تا به امروز انجام نشده و تأکید ما هم تعیین‌تکلیف هر چه سریع‌تر آن است.» این مسئول البته تأکید می‌کند که هزینه‌های درمان در ایران نسبت به سایر کشور‌ها بسیار پایین‌تر است: «این مسئله از میزان مراجعه توریست‌های سلامت به کشور مشخص است که به‌دلیل ارزان‌تر بودن خدمات درمانی به کشور ما سفر می‌کنند، اما اینکه مردم کشور در پرداخت این هزینه‌ها با مشکلاتی مواجهند به این دلیل است که بیمه‌ها پوشش مناسبی ندارند. پرداخت هزینه‌ها باید در توان مردم باشد؛ بنابراین نیاز به قوی‌تر شدن بیمه‌ها داریم تا با افزایش پوشش هزینه‌های درمانی نگرانی مردم از مراجعه به مراکز درمانی را کاهش دهند. البته در بخش دولتی مراجعه‌کنندگان هزینه چندانی ندارند و حتی ویزیت پزشکان نیز هم‌اکنون خارج از عرف نیست. افزایشی که صورت خواهد گرفت هم فاصله زیادی با آن چیزی که هم‌اکنون مطرح است، خواهد داشت. پیشنهاد ما ۲۸.۵ درصد است و باید ببینیم که چه میزان افزایش از سوی هیأت دولت تصویب خواهد شد.»
هر بیمار کرونایی ۵ تا ۱۰ میلیون تومان هزینه دارد
اواخر تابستان سال گذشته بود که وزیر بهداشت، از هزینه ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومانی خدمات درمانی برای هر بیمار مبتلا به کووید-۱۹ خبر داد و تأکید کرد که مردم می‌توانند با تزریق واکسن و رعایت پروتکل‌های بهداشتی ازجمله زدن ماسک در کاهش این هزینه‌ها مؤثر باشند. حالا این روز‌ها با توجه به پوشش واکسیناسیون و کاهش شدت بیماری‌زایی کرونا در سویه اومیکرون هم آمار بیماران کاهش پیدا کرده و هم بستری‌ها عدد کمتری را نشان می‌دهد. کریمی هم این موضوع را تأیید می‌کند و می‌گوید: «هزینه‌های درمان کرونا در ابتدای بیماری بسیار بالا بود. قیمت بالای برخی دارو‌ها ازجمله رمدسیویر باعث افزایش هزینه‌ها می‌شد، اما رمدسیویر اکنون حدود یک‌سوم تا نصف، کاهش قیمت دارد و با افزایش تولید دارو‌های کرونا در کشور و افزایش پوشش بیمه‌ای، هزینه‌های درمان برای بیماران مبتلا به کرونا در بخش‌های دولتی بسیار کم و حتی نزدیک به صفر است. طبق بررسی‌های انجام شده هم‌اکنون برای هر بیمار کرونایی بین ۵ تا ۱۰ میلیون تومان هزینه می‌کنیم که البته این هزینه‌ها برای بیمارانی که در آی‌سی‌یو بستری می‌شوند متفاوت است، اما میانگین آن برای بیماران کرونایی بسیار کاهش یافته است؛ هر چند که این مبلغ برای بخش‌های خصوصی به‌دلیل متفاوت بودن پوشش بیمه‌ای بیشتر است، اما در بخش دولتی این هزینه‌ها برای بیماران بسیار ناچیز است.» به‌گفته کریمی، کرونا طی ۲ سال اخیر هزینه‌های قابل‌توجهی را به بخش درمانی کشور وارد کرد: «برای تامین دارو تا تجهیزات پزشکی و حتی تامین تجهیزات حفاظتی کادر درمان هزینه‌های قابل‌توجهی به حوزه بهداشت و درمانی کشور وارد شد، اما امروز در مرحله‌ای هستیم که از نظر این تجهیزات و امکانات مشکلی برای مقابله با این بیماری نداریم.» او همچنین از کاهش فضای اختصاص یافته به بستری بیماران کرونایی هم خبر می‌دهد و می‌گوید: «هم‌اکنون اشغال تخت برای بیماران کرونایی به حدود ۴ تا ۵ درصد در کل کشور رسیده و با اینکه تمام امکانات برای مقابله با پیک‌های احتمالی آینده درصورت جهش‌های ویروس را داریم، اما امیدواریم که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فاصله‌گذاری‌های فیزیکی و تزریق دوز سوم واکسن از سوی مردم نیازی هم به افزایش تخت‌های بستری کرونا نداشته باشیم.»
مرگ‌ومیر واکسن‌نزده‌ها بیشتر است
آن‌ها که واکسن نزده‌اند، انتشار مطالعات درباره اثربخشی واکسن‌ها را بهانه کرده‌اند، انگشت اتهام آن‌ها هم به‌سوی مقامات بهداشتی و درمانی کشور است؛ هر چند که اثربخشی واکسن‌ها، از روند کاهش آمار ابتلا و مرگ مشخص است، اما به‌نظر می‌رسد که انتشار نتیجه پژوهش‌ها می‌تواند اعتماد مردم را نسبت به اثربخشی واکسن‌ها و تأثیر آن‌ها در جلوگیری از مرگ‌ومیر و بستری نشدن افزایش دهد. معاون وزیر بهداشت از دسترس بودن و اطلاع کامل و دقیق مسئولان وزارت بهداشت از این آمار‌ها خبر می‌دهد، اما می‌گوید که انتشار این آمار‌ها بدون تحلیل‌های کارشناسی اقدام درستی نیست: «وضعیت بیمارانی که به‌دلیل کرونا در مراکز درمانی بستری می‌شوند و حتی جان خودشان را به‌دلیل بیماری از دست می‌دهند به‌صورت کامل و دقیق در اختیار ما قرار دارد؛ از واکسینه بودن یا نبودن آن‌ها یا داشتن بیماری خاص و نقص سیستم ایمنی. اما تحلیل این موارد درباره بیماران و انتشار این اعداد و آمار‌ها نیازمند کار پژوهشی است؛ چراکه عوامل متعددی در این پژوهش‌ها دخیل هستند؛ مثل سن بیماران و بیماری‌های زمینه‌ای و حتی زمان ابتلا به بیماری و مرگ. در تابستان سال گذشته پوشش واکسیناسیون کمتر بود و پس از آن آمار بالاتری از جمیعت واکسن‌زده‌ها داریم، در محاسبه میزان بستری و اثربخشی واکسن‌ها در این دو بازه زمانی نیازمند تحلیل‌های کارشناسی دقیق هستیم.» او ادامه می‌دهد: «اعلام آمار‌ها بدون این تحلیل‌ها، کارشناسی و علمی نیست و با یک آمار ساده نمی‌توان گفت که از مجموع فوتی‌ها چه تعداد افراد واکسن‌زده بودند و چه میزان واکسن‌نزده. باید تمام عوامل مخدوش‌کننده و مداخله‌گر در این‌باره بررسی و بیان شود. هم‌اکنون کار تحقیقاتی بسیار بزرگی تحت نظارت معاونت تحقیقات وزارت بهداشت در حال انجام است و نتایج آن پس از نهایی شدن تحلیل‌ها منتشر و در اختیار عموم قرار خواهد گرفت. اما در یافته‌های اولیه به‌طور واضح و معناداری میزان مرگ‌ومیر و بستری در واکسن نزده‌ها نسبت به واکسن‌زده‌ها بیشتر بوده است.»
اقناع تزریق دز سوم ضروری است
تا پیش از این دلیل وضعیت نسبتا مناسب کاهش بیماری کرونا در کشور از سوی بسیاری از متخصصان، واکسیناسیون و پوشش گسترده آن در دوز اول و دوم مطرح می‌شد. حالا با گذشت زمان، تأکید بر تزریق دوز سوم برای افزایش ایمنی فردی است، اما استقبال چندانی از آن تاکنون وجود نداشته است. براساس اعلام مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت هنوز ۳۳ میلیون نفر در کشور واکسن دوز سوم‌شان را تزریق نکرده‌اند و جمعیت ۱۳ میلیون نفری هم هیچ اقدامی برای تزریق واکسن دوز اول نکرده‌اند. در این‌باره معاون درمان وزارت بهداشت هم معتقد است تزریق دوز سوم واکسن بسیار مهم است و افرادی که مدت زمان زیادی از تزریق دوز دوم آن‌ها گذشته حتما نسبت به تزریق دوز سوم اقدام کنند؛ چراکه ایمنی در بدن این افراد کاهش پیدا کرده است: «واکسن زدن اجباری نیست و تمام اقدامات ما به‌صورت اقناعی صورت می‌گیرد؛ البته برخی محرومیت‌ها از خدمات اجتماعی از سوی ستاد ملی کرونا برای واکسن‌نزده‌ها در نظر گرفته شده است، اما مهم‌ترین اقدام حوزه بهداشت و درمان اقناع مردم به زدن واکسن برای حفظ سلامتی خودشان است. این مسئله به‌ویژه درباره کسانی که دوز سوم‌شان را هنوز تزریق نکرده‌اند، ضرورت دارد.» کریمی درباره کسانی که تاکنون حتی یک دوز واکسن را هم تزریق نکرده‌اند، می‌گوید: «این افراد شرایط متفاوتی دارند و ممکن است به هیچ عنوان اعتقادی به واکسن نداشته باشند؛ به همین دلیل قانع کردن آن‌ها برای تزریق واکسن شاید کار سختی باشد، اما درباره کسانی که ۲ دوز واکسن را تزریق کرده‌اند می‌توانیم با دلایل مستند و مشخص و همراهی رسانه‌ها، آن‌ها را نسبت به تزریق واکسن بعدی قانع کنیم. البته تحقیقات درباره اثربخشی واکسن‌ها و میزان ایمنی در بدن دریافت‌کنندگان واکسن هم نشان می‌دهد که تزریق دوز سوم واکسن کرونا به‌خصوص در جمعیت‌های خاص مانند سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف مورد نیاز است و برای حفظ ایمنی جامعه باید دوز سوم واکسن تزریق شود.»
به گفته سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت: احتمالا تا تابستان موج سنگین بیماری را نداریم، اما احتمال افزایش یا کاهش موارد بیماری وجود دارد. این موارد وابسته به این است که جهش و سویه جدید ویروس نداشته باشیم.
افزایش هزینه ویزیت پزشکان هنوز تأیید نشده، اما احتمالا به میزانی نخواهد بود که مردم قادر به پرداخت آن نباشند. عدد‌هایی که اخیرا مطرح می‌شود، پیشنهاد نظام‌پزشکی است، اما آن چیزی که در شورای‌عالی بیمه مصوب شده با این ارقام متفاوت است.
تحـــقیــــقات اثربخشی واکسن‌ها و میزان ایمنی در بدن دریافت‌کنندگان واکسن نشان می‌دهد که تـــزریق دوز سوم واکسن کرونا به‌خصوص در جمعیت‌های خاص مانند سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف موردنیاز است و برای حفظ ایمنی جامعه باید دوز سوم واکسن تزریق شود.
هزینه‌های درمان کرونا در ابتدای بیماری بسیار بالا بود، اما اکنون با افزایش تولید دارو‌های کرونا در کشور و افزایش پـــــوشـــش بـیــمـــه‌ای، هزینه‌های درمان برای بیماران مبتلا به کرونا کاهش یافته و به ۵ تا ۱۰ میلیون تومان رسیده است.
هم‌اکنون اشغال تخت برای بیماران کرونایی به حدود ۴ تا ۵ درصد در کل کشور رسیده و امیدواریم که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فــاصلــه‌گــذاری‌هــــای فیزیکی و تـــزریق دوز سوم واکسن از سوی مردم نـــیازی هم به افزایــــش تخـــت‌های بستری کرونا نداشته باشیم.
اعلام مستــــنـــــدات و مطالعات انجام‌شده بـــدون تحـــلــــیل‌هـــای کارشنـــاســی، درست نیست، اما یافته‌های اولیه به‌طور واضح و معنادار نشان می‌دهد که میـــزان مرگ‌ومیر و بستری در واکــسن نــــزده‌ها نســــبــــت به واکسن‌زده‌هـــا بیشتر بوده است.
