سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نهادی است تحت فرماندهی رهبر معظم انقلاب که هدف آن نگهبانی از انقلاب اسلامی ایران و دستاوردهای آن است. گرچه تا سال‌ها بعد از تاسیس این نهاد، ماموریت‌های نظامی به‌دلیل درگیری گروهک‌های تروریستی و وقوع جنگ تحمیلی در اولویت قرار گرفت، اما بعد از پایان جنگ، این نهاد مقدس نقش‌آفرینی بیشتری در عرصه‌های مختلف کشور داشت و به این دلیل هجمه‌هایی که به آن وارد شد نیز بیشتر از قبل شد. به بهانه دوم اردیبهشت سالروز تاسیس نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با اسماعیل کوثری از فرماندهان ارشد دوران دفاع‌مقدس و نماینده فعلی مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو نشستیم.
تاسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عمری به اندازه انقلاب دارد. ریشه سپاه را در کجا می‌دانید و مکتبی که نیروهای سپاه از آن سیراب می‌شوند چگونه مکتبی است و چرا با چنین مکتب فکری دشمنی می‌کنند؟
چرا در صدر اسلام عده‌ای با امیرالمومنین علی(ع) سر جنگ داشتند. یا چرا حضرت امام حسین(ع) تا آن اندازه مورد هجمه قرار می‌گرفتند؟ دلیل دشمنی با سپاه نیز همان دلیل دشمنی با ائمه است. پاسداران و بسیجیان سپاه هم شاگردان ائمه هستند. امام راحل و مقام معظم رهبری از سلاله ائمه هستند و به این صورت بسیجیان و نیروهای سپاه هم رزمندگان و شاگردان این عزیزان هستند. نگاه و منش امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری به تاسی از ائمه، این است که می‌خواستند و می‌خواهند جلوی تاراج ثروت ملت‌ها به دست زورگویان را بگیرند. نیروهای سپاه به‌عنوان پرورش‌یافتگان مکتب ولایت آمده‌اند تا این نگاه و منش را عملی کنند. از این‌رو، هنگامی که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، سپاه با نگاه مبتنی بر ولایت‌پذیری و زیر بیرق مبارزه با ظلم با جریان‌های غارتگر و مفسد مقابله کرد و به این دلیل از بدو تاسیس تاکنون مورد حمله این جریان‌ها قرار گرفته است.
یکی از ماموریت‌هایی که سپاه برعهده دارد، دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی است. برخی می‌گویند سپاه نباید چنین مسئولیتی را برعهده داشته باشد. نظر شما در این‌باره چیست؟
این حرف را کسانی می‌زنند که با وقوع انقلاب اسلامی دست‌شان از غارت اموال و ثروت ایرانیان کوتاه شد. در آن زمان غارتگران تصور می‌کردند همانگونه که توانستند انقلاب مشروطه را منحرف و شیخ فضل‌الله نوری را به دار بکشند، می‌توانند انقلاب اسلامی ملت ایران را از اهداف و آرمان‌هایی که دارد منحرف کنند. زورگویان عالم تصور می‌کردند همانگونه که انقلابیون دوره مشروطه موفق به حفظ و نگهداری از آرمان‌های مشروطه نشدند، انقلاب ایران هم قادر به انجام این کار نیست.
سپاه بخشی از نیروهای مسلح ایران است. اما وجه تمایز بارز این نیرو در مقایسه با نیروهای مسلح دیگر کشورها، مردمی‌بودن و اساس فعالیت داوطلبانه در آن است. تقریبا در هیچ نیروی مسلحی چنین نوعی از ارتباط سازمانی وجود ندارد و ارتش‌های جهان عموما به شکل استخدامی نیرو جذب می‌کنند. این ویژگی آیا تأثیر منفی بر عملکرد نظامی این نهاد نخواهد گذاشت؟
پوشیدن لباس پاسداری برای استخدام در سازوبرگ‌های اداری و نظامی نیست و نیروهای سپاه هم برای دریافت حقوق، استخدام نشدند بلکه، برای انجام تکلیف الهی که بردوش خود احساس می‌کنند به این نهاد جذب شدند.
تفاوت سپاه با نیروهای نظامی در کشورهای دیگر که به قصد استخدام شدن در ارتش کشورشان عضو می‌شوند در همین موضوع است. به این دلیل است که رشادت نیروهای سپاه و ارتش ما که مبتنی بر خدمت صادقانه و در لوای مکتبی الهی است در مقایسه با نیروهای نظامی دیگر کشورها بیشتر و زبانزد است؛ به‌عنوان نمونه، از زمان تاسیس سپاه پاسداران تا ۱۱سال بعد از آن، موضوعی به نام حقوق در سپاه بی‌معنا بود و کسی نمی‌دانست حقوق در سپاه باید چقدر باشد؛ با این حال، نیروهای داوطلب و بسیجی بسیاری در جبهه حضور پیدا کرده و مقابل دشمنی که با انواع ترفندها نیرو جذب کرده بود ایستادگی کردند.
بنابراین، نه‌تنها این روش و رویکرد سپاه در بهره‌گیری از توان نیروهای داوطلب، خللی در توان رزم این نیرو وارد نمی‌کند بلکه این نهاد را در بخش‌های مختلف نیز توانمندتر می‌کند. هنگامی که مردم می‌بینند فرزندان آنها در سپاه چگونه با فداکاری و ایثار، امنیت را در کشور برقرار می‌کنند، اعتماد آنان به این نهاد افزایش یافته و زورگویان وغارتگران داخلی و خارجی نمی‌توانند خللی در نوع نگاه مردم به این نهاد ایجاد کنند.
هنگامی که بحث سپاه به میان می‌آید، تصورعموم بر نقش نظامی سپاه و دفاع از تمامیت ارضی کشور معطوف می‌شود، اما نهاد سپاه مجموعه‌ای کامل از ماموریت‌ها و مسئولیت‌ها را برعهده دارد. حضور سپاه در عرصه‌های غیرنظامی نیز مورد تردیدافکنی قرار می‌گیرد. آیا سپاه در ارائه این خدمات هدف خاصی را دنبال می‌کند؟
همانطور که گفتم سپاه براساس قانون و پس از تأیید فرمانده معظم کل قوا می‌تواند به عرصه‌های مختلف غیرنظامی از سازندگی کشور گرفته تا مسایل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، آموزشی و مانند این ورود کند. بنابراین اینکه بخواهیم سپاه را تنها به فعالیت‌های نظامی محدود کنیم جفا به این نهاد است. ورود سپاه در این عرصه‌ها نیز صرفا با هدف کمک به دولت‌ها بوده است و بارها نیز از سوی مسئولان دولتی از عملکرد سپاه قدردانی شده است.
اینکه سپاه در این عرصه‌ها ورود می‌کند ناشی از نیاز کشور و حضور نیروهای متخصص در این نهاد است که نشان می‌دهد، سپاه تنها یک بازوی نظامی نیست بلکه مجموعه‌ای توانمند از نیروها را در اختیار دارد که به شکل داوطلبانه با آن همکاری دارند. چنین حجم بالایی از نیرو و تخصص باید برای برطرف کردن مشکلات کشور به‌کار گرفته شود. هدف سپاه از حضور در این بخش‌ها که نیروهای مسلح دیگر کشورها به آن بی‌اعتنا هستند افزایش زمینه خدمت به مردم و کمک به رفع نیازهای کشور است. اقدامی که البته با مخالفت دشمن و باندهای فسادی که با حضور سپاه متضرر می‌شوند همراه شده است و نباید از مخالفت‌ها و تردیدافکنی‌های آنان در این عرصه ترسید. سپاه وظیفه دارد تا حد توان و براساس قانون برای رفع محرومیت در کشور تلاش کند و از این تلاش نیز ذره‌ای عقب‌نشینی نخواهد کرد.
مردم شاهد پیشرفت‌های موشکی کشور در سایه تلاش متخصصان سپاه هستند اما، می‌پرسند چرا با وجود اینکه قادر به ساخت موشک‌های دوربرد و ماهواره هستیم چرا نمی‌توانیم خودرویی باکیفیت بسازیم؟ چرا سپاه به این صنعت ورود نکرده است؟
هدایت صنایع موشکی، ماهواره‌ای و هسته‌ای کشور با مقام معظم رهبری بوده و خواهد بود. به این دلیل است که سپاه قادر شده است در سایه هدایت ایشان به تکنولوژی‌هایی دست پیدا کند که بتواند با استفاده از آن خود را به یکی از کشورهای عضو باشگاه هسته‌ای و ماهواره‌ای جهان معرفی کند. اما اینکه چرا در برخی صنایع موفق نبوده‌ایم دلیل آن این است که این صنایع به دولت‌ها، افراد، احزاب و گروه‌ها وابسته هستند و خود را بدهکار آنان می‌دانند و نمی‌توانند تصمیم قاطع، بموقع و درست را برای پیشرفت خود بگیرند.
در همین مثال خودرو که بیان کردید، اتفاقا سپاه در سال۷۱یا۷۲ به صنعت خودروسازی ورود کرد و در این سال خودرویی را ساخت که در نمایشگاه بین‌المللی در آن سال به نمایش درآمد. مقام معظم رهبری سوار بر آن خودرو شدند اما، بهزاد نبوی وزیر وقت صنایع آن زمان از ورود سپاه به صنعت خودروسازی انتقاد کرد و از مقام معظم رهبری خواست سپاه به این صنعت ورود نکند و کار ساخت خودرو را خودروسازان انجام دهند. رهبر انقلاب نیز تأکید کردند که براساس قانون سپاه، کار ساخت خودرو به خودروسازان واگذار شود. اگر گذاشته بودند مسئله تولید خودروی ملی، باکیفیت و ارزان اکنون در کشور برطرف شده بود و مشکلاتی که امروز گریبان مردم را گرفته است، نداشتیم.
به‌نظر شما چرا با حضور سپاه در چنین عرصه‌هایی در حد وزیر مخالفت می‌شد؟
درست است که دولت، دولت جمهوری اسلامی است اما تفکر و عملکردها آنطور که باید و شاید خالصانه و صادقانه نیست. حداقل در این سال‌ها ما چنین چیزی را ندیدیم. هنوز تفکری در کشور وجود دارد که دنبال منافع شخصی خود است و این منافع را بر منافع ملی ارجح می‌داند. امیدواریم با تغییر شیوه‌ها و عملکردها شاهد پایان دادن به این تفکر در عرصه‌های مختلف کشور باشیم.
۴۴سال از پیروزی انقلاب و فرهنگ بسیجی در کشور می‌گذرد. چرا هنوز این تفکر آنطور که باید و شاید در کشور جاری وسازی نیست؟ چه چیزی مانع نهادینه شدن این فرهنگ در جامعه شده است؟
برخی افراد چون ظواهر را می‌بینند و به عمق موضوعاتی که در جامعه وجود دارد اشرافی ندارند، به این باور که می‌توان با روحیه بسیجی مشکلات کشور را برطرف کرد، نرسیده‌اند. این افراد با تفکر لیبرالی و ترویج ضرورت وابستگی به غرب به‌دنبال نهادینه کردن این تفکر هستند که بدون کار کردن و با تکیه بر درآمدهای نفتی و درآمدی که از این راه به‌دست می‌آید می‌توان زندگی راحت و اشرافی داشت. این تفکر درست برخلاف تفکر بسیجی است و شاید جدی‌ترین مانع برسر راه تفکر بسیجی را بتوان همین نوع نگاه به زندگی دانست.
