«ابراهیم جلیلی» روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: در ادامه فعالیت پروژه مرمت و بازسازی بنای تاریخی یخدان میرفتاح در سال‌جاری، قراردادی از محل اعتبارات ملی در قالب اوراق به مبلغ ۴۰۰ میلیون تومان با پیمانکار ذی‌صلاح مرمت منعقد شد که از اسفند ۱۴۰۰ تاکنون این پروژه فعال است.
وی افزود: با توجه به اینکه یخدان میرفتاح در زمین‌های کشاورزی قرار گرفته و یخدان نیز به منظور محل نگهداری یخ در عمق ۶ متری منفی سطح زمین ساخته شده، در همین راستا مصالح بکار رفته که بخشی از آن گل، چینه و کلاف چوبی است، از بین رفته است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر ادامه داد: به همین منظور در قرارداد یاد شده مقرر شد که با فاصله از دیوار اصلی به عمق بیش از چهار متر به متراژ دور گنبد به مساحت ۴۸ متر گودبرداری انجام شود.
جلیلی بیان کرد: علاوه بر ایجاد دیوار سنگی، در فاصله هر چهار متر پایه بتی تعریف و با تزریق بتن و ایجاد کمربند بتنی، استحکام بخشی عالی در بستر خاک در دست اقدام است تا پس از احیای طاق، ساقه و پایه دوام و مقاومت لازم را برای نگهداری داشته باشد.
وی با بیان اینکه بتن‌ریزی هم اکنون در دست اقدام است، افزود: علاوه بر این یک کانال رطوبت‌گیر نیز برای دفع رطوبت دیواره فوق و تاسیسات ایجاد شده که در زیر خاک و همسطح زمین قرار گرفته است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر اظهار داشت: به‌زودی پس از اتمام بتن‌ریزی و عملیات فوق، در صورت تامین اعتبار در سال جدید از محل اعتبارات استانی به ویژه سفر رئیس جمهور، عملیات ساخت طاق گنبد آغاز خواهد شد.
به گزارش ایرنا، «یخچال میرفتاح» از آثار دوره قاجاریه در شهر ملایر است که توسط شخصی به نام «میرفتاح» احداث و به شکل گنبد و از آجر ساخته شده است و در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۳۲۴۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
ارتفاع این بنا از کف تا گنبد ۱۲ متر و از سطح تا منبع ذخیره یخ چهار متر و دارای ۲ ورودی است که یکی به شکل دهلیز است و مخصوص ریزش و تخلیه یخ و دیگری که محل رفت و آمد بوده و با پلکانی به قسمت انتهایی یخدان و محل برداشت یخ منتهی می‌شود.
ضخامت دیوارهای گنبد در قسمت تحتانی ۹۲ سانتی‌متر و در بالا به سه ردیف آجر ۲۰ سانتی‌متری می‌رسد.
تنها عامل تزیینی بنا ۲ ردیف آجرکاری است که به شکل کمربندی و به ضخامت ۲۲۰ سانتی‌متر، داخل بنا را پوشانده و در قسمت بیرونی و داخلی یخدان ۲ ردیف خشت به کار رفته است که نقش عایق را داشته و در فصل تابستان مانع از نفوذ گرما و ذوب شدن یخ‌ها می‌شود.
فروردین سال ۱۳۹۸ بخش فوقانی و طاق بنای تاریخی یخدان میرفتاح بر اثر بارش‌های برف و باران فرو ریخت.
