در ۲ اوت سال ۱۹۹۰ تانک‌های عراقی به کویت هجوم بردند. این کشور کوچک ضمیمه عراق و به‌عنوان ایالت نوزدهم آن اعلام شد. چرا عراق به چنین ماجراجویی خطرناکی دست زد؟
میخائیل گورباچف آخرین رهبر شوروی در کتاب خود به این موضوع می پردازد که در پی می آید:
رویدادهای خلیج، نقطه عطفی برای دو ابرقدرت بود: آنها برای نخستین بار هماهنگ با هم برای حل یک بحران منطقه ای عمل کردند. ما فوراً و قاطعانه عمل تجاوز را محکوم کردیم و خواستار عقب‌نشینی بدون قید و شرط نیروهای مهاجم از کویت و اعاده حاکمیت آن شدیم.
قطعنامه هایی به این منظور، از جمله مجازات های شدید اقتصادی، با مشارکت فعالانه ما به وسیله شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب رسید.
اما عراق چه؟ رهبری عراق از نظر بین‌المللی از زمان عقب بود. آنها همچنان به این فکر که ریشه در عصر رویارویی داشت، چسبیده بودند که «در صورت بروز یک بحران در این بخش از جهان، ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی قطعا در دو طرف مخالف، سنگربندی می کنند.».این بزرگترین اشتباه بغداد بود.
کمک گرفتن از اعراب
هم‌زمان ما کار را برای دستیابی به یک راه حل مسالمت آمیز آغاز کردیم. از تماس هایمان با ایالات متحده و سایر کشورها برای تحقق این هدف بهره گرفتیم. اعراب را تشویق کردیم از نفوذشان روی صدام حسین برای حل بحران استفاده کنند. من احساس کردم مهم است تماسمان با عراق را حفظ کنیم.
ما سعی کردیم رهبری عراق را از توهم شکست ناپذیری برهانیم و آنها را متقاعد سازیم که باید قطعنامه های شورای امنیت را اجرا کنند.
توطئه علیه عراق؟!
در ۵ سپتامبر ۱۹۹۰ گفتگویی طولانی با طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق داشتم. به او گفتم: من به شما توصیه می کنم هرچه سریعتر به دنبال پیدا کردن راه حل های خروج از این بحران باشید. هر روز صداهای بیشتر و بیشتری در صحنه بین‌الملل شنیده می‌شوند که خواستار تدابیر شدید علیه عراق است. کاملا روشن است منظور آنها از این تدابیر چیست. آیا برای شما مهم نیست؟ من باور نمی کنم رهبری عراق، چنین سرنوشت سختی را برای مردمش بخواهد. صمیمانه بگویم، گام‌های واقع‌بینانه و سازنده‌ای از جانب شما مورد نیاز است.
عزیز به من اطمینان داد رهبری عراق نقش سازنده ای در منطقه ایفا کند. او از وجود توطئه ای علیه عراق شکایت کرد و گفت: عراق از قدرت خود اطمینان کامل دارد و از رویارویی با آمریکایی‌ها نمی‌ترسد. ما می‌دانیم رویارویی مان به مناقشه ای وسیع تبدیل خواهد شد که پیامدهای آن نه تنها در منطقه عربی بلکه در سراسر جهان تاثیر خواهد گذاشت. اما این چشم انداز ما را نمی ترساند.
من در پایان صحبتم گفتم: شما ممکن است دستورات خود را به طور مستقیم از خداوند بگیرید. اما با این حال دوست دارم توصیه ای به شما بکنم. شما نباید جستجو برای یک راه حل سیاسی مبتنی بر پایه ای واقع بینانه و سازنده را رد کنید. ما احساس می‌کنیم شما ماجرا را هنوز به شکلی که هست نمی بینید. اما شما باید بدانید که در آینده اوضاع تنها وخیم‌تر خواهد شد.
منبع:
خاطرات میخاییل گورباچف،ترجمه فریدون دولتشاهی
