يخچال دوقوزپله، يكي از اين آثار ديدني است كه در شهر اروميه جا خوش كرده و از جاذبه‌هاي بجا مانده از دوران قاجار به شمار مي‌رود.
اين اثر ديدني 9 پله كه نامش را از گويش محلي گرفته، توسط حاكم وقت اروميه براي رفع نياز به آب شرب بنا شد. اين یخچال از دو بخش هشتی ورودی و سالن اصلی ذخیره یخ شکل گرفته كه در گذشته برای جمع‌آوری و انبار یخ مورد استفاده قرار مي‌گرفت. همچنین مردم در نزدیکی آن در كنار نهر کوچکی به نام دره چای، مراسم چهارشنبه‌سوری برگزار مي‌كردند. اين اثر قديمي كه در نزدیکی شهر ساخته شده بود كم‌كم با گسترش شهر، در داخل شهر جاي گرفت.
اما دوقوز یا دوغوز در زبان آذری معناي هدیه یا پیشکش را مي‌دهد. مردم آن زمان اين يخچال را كه براي رفاه حال آنها ساخته شده بود، هديه‌اي از طرف حاكم شهر مي‌دانستند، اما به مرور زمان طرز تلفظ این کلمه تغيير كرد و با قرار گرفتن تشدید روی حرف قاف تلفظ شد که در زبان آذری به معنای 9 است. علاوه بر اين، با گذشت زمان و به‌رغم پله‌های زیادی که در این بنا وجود داشت، مردم پله را هم به تركيب آن اضافه كردند تا امروز اين يخچال به دوقوزپله (پيله) يا 9 پله معروف شود.
بناي اين يخچال تزئینات خاصي ندارد و از تركيب سنگ و آجر شكل گرفته است، اما دقتی که در چیدن سنگ‌ها و آجرها وجود دارد، بسيار شگفت‌انگيز است. یخچال دوقوز پله به دليل فرم خاص معمارى و نوع مصالحي كه در آن به كار رفته تا امروز پابرجا و سالم مانده است.
دوقوزپله كه امروز به آن خانه آبگينه مي‌‌گويند 40 متر طول و 5/5 متر عرض دارد. به محض ديدن ورودي اين يخچال تصورمان بر اين است كه بناي اين يخچال ارتفاع كمي دارد، اما با ورود و طي كردن پله‌هاي موجود عمق زياد آن را خواهيم ديد.
با پيمودن پله‌ها، انبار یخ این بنای تاریخی نمايان مي‌شود. بنا پایین‌تر از سطح خیابان قرار گرفته و از کف بنا تا شروع قوس‌ها، سنگ‌های تراش‌خورده یکدستي ديده مي‌شود كه در نوع خود بسيار جالب توجهند. علاوه بر اين قوس‌ها و سقف با آجر ساخته شده‌اند. روی سقف بنا از بیرون روزنه‌هایی ديده مي‌شود که در گذشته براي فرستادن یخ به داخل از آنها استفاده مي‌كردند. با نگاه كردن به ساختار استوانه‌ای شکل سقف، آن را به شكل گنبدي مي‌بينيد.
در اين جاذبه ديدني كه در مجاورت خیابان عسگرخان خودنمايي مي‌كند، رستوران سنتی بنا شده كه با غذاهاي خوش‌رنگ و لعاب ايراني پذيراي بازدیدکنندگان است.
پس بعد از خلاصي از كرونا اگر مقصد سفرتان اروميه بود، ديدن يخچال دوقوزپله را فراموش نكنيد.
