به گزارش «پارسینه»، روز دوشنبه، ایران فاش کرد که در اواخر هفته گذشته دور پنجم مذاکرات با عربستان سعودی را برگزار کرده است.
به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، مذاکرات بین دو کشور مهم منطقه‌ای «رو به جلو و مثبت» بوده است.
سعید خطیب زاده، سخنگوی این وزارتخانه، گفت که مذاکرات برای اعزام ۴۰ هزار زائر ایرانی به حج در شهر مکه عربستان سعودی در سال جاری ادامه دارد.
در حالی که مذاکرات تا به امروز بر موضوعات کمتر حساس مانند زیارت اماکن مذهبی متمرکز بوده و مقامات در سطح اطلاعاتی در آن حضور داشته اند، حضور احتمالی مقامات در سطح وزرای خارجه در مذاکرات آتی می‌تواند نشان دهنده پیشرفت قابل توجه و تمایل برای خاتمه برخی از دشوارترین درگیری‌های منطقه باشد.
به گزارش «سی ان ان»، کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس که از کاهش علاقه آمریکا به نگرانی‌های امنیتی‌شان ناامید شده اند، اخیراً تلاش برای در اختیار گرفتن زمام امور را آغاز کرده اند و برای جلوگیری از درگیری‌هایی که می‌تواند اقتصاد آن‌ها را ویران کند، به سراغ رقبا و دشمنان رفته اند.
واضح‌ترین تجلی این تجدید نظر، سکوت کشور‌های خلیج فارس درباره جنگ اوکراین بود. متحدان ایالات متحده صمیمانه از موضع دولت بایدن در مورد جنگ روسیه حمایت نکرده اند و مقامات منطقه‌ای به این درگیری به عنوان نشانه‌ای از تغییر نظم جهانی اشاره کرده اند که در آن غرب ممکن است کمتر از گذشته حرفی برای گفتن داشته باشد.
عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده نفت جهان، و امارات درخواست‌های آمریکا برای افزایش تولید نفت به منظور کاستن از قیمت نفت خام که منبع درآمد روسیه است را رد کرده اند. با گذشت بیش از ۱۵ ماه از ریاست جمهوری جو بایدن، او و ولیعهد عربستان سعودی، محمد بن سلمان، هنوز با یکدیگر صحبت نکرده اند.
در همین حال، امارات و عربستان سعودی در حال ترمیم حصار‌ها در منطقه هستند.
طی دو هفته گذشته، عربستان سعودی از طریق یک آتش بس کم سابقه، جنگ خود در یمن را متوقف کرده و پس از قطع رابطه بی سابقه با لبنان که سال گذشته رخ داد، بار دیگر روابط دوجانبه را کلید زده است. هر دو کشور عرصه‌هایی برای درگیری‌های نیابتی بین ریاض و تهران هستند.
محمد مرندی، استاد دانشگاه تهران گفت: «بزرگترین مانع برای گرم شدن روابط از دیدگاه ایران، جنگ یمن بود. اکنون که این امر حداقل در حال حاضر متوقف شده است، امید واقعی برای بهبود وجود دارد.»
از سرگیری مذاکرات همچنین در حالی رخ می‌دهد که مذاکرات بین قدرت‌های جهانی و ایران برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ به مرحله پیشرفته رسیده است. اعراب خلیج فارس به دلیل عدم رسیدگی به نگرانی‌های خود با ایران در مذاکرات از ایالات متحده ناامید شده اند و معتقدند که نفوذ آن‌ها بر تهران در مقایسه با اهرمی که ایالات متحده در اختیار دارد کمرنگ است.
الهام فخرو، دستیار اندیشکده چتم هاوس لندن، گفت: «کشور‌های خلیج فارس معتقدند که ایالات متحده باید پشت میز مذاکره حضور داشته باشد تا ایران به هر وعده‌ای که به آن‌ها داده شده عمل کند». وی افزود، اما دولت بایدن اصرار دارد که این مذاکرات به طور جداگانه بین ایران و کشور‌های حاشیه خلیج فارس برگزار شود.
گفتگو‌های مستقیم با ایران تلاشی از سوی کشور‌های عربی خلیج فارس برای انجام این کار است، اما تحلیل‌گران در توانایی آن‌ها برای دستیابی به نتایجی که بتواند هر دو طرف را راضی کند، تردید دارند.
محمد الیحیی از موسسه هادسون، گفت: «این مذاکرات تقریباً محکوم به شکست است. در بطن مساله، مشکل بین ایران و عربستان سعودی نیست، مشکل بین ایران و ایالات متحده است. ایران به عربستان حمله می‌کند، زیرا این کشور را یک کشور اقماری در نظام امپراتوری آمریکا می‌داند.».
اما سیدحسین موسویان، مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای ایران و استاد دانشگاه پرینستون، گفت که هر دو کشور اهرم کافی بر یکدیگر دارند تا مذاکرات را تضمین کنند.
او گفت: «موضوع کلیدی برای هر دو تضمین متقابل در مورد نداشتن دستور کار منطقه‌ای هژمونیک» و تضمین‌های امنیتی است. او گفت که عربستان سعودی از حمایت آمریکا برخوردار است و ایران دارای نفوذ گسترده مردمی در کشور‌های منطقه است که می‌تواند تهدیدی بلندمدت برای سعودی‌ها باشد.
اما این حمایت ایالات متحده است که اخیراً مورد سوال قرار گرفته است. نارضایتی از ایالات متحده در خلیج فارس به قدری عمیق است که برخی نقش واشنگتن در منطقه را خرابکاری به جای تضمین ثبات می‌دانند.
الیحیی گفت: «کشور‌های خلیج فارس سیاست مماشات آمریکا در قبال ایران در دهه گذشته را عامل تشدید رویکرد تهاجمی ایران می‌دانند» و افزود که این سیاست شعله‌هایی را برافروخته است که «ممکن است به خانه ما سرایت کند».
