اقتصاد آنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش اکونومیست، روشی که خانم پورتو از آن استفاده میکند – که ترکیبی از دام، محصولات زراعی و جنگل داری است – به زمین کمتری نیاز دارد و میتواند یک مزرعه را پنج برابر بیشتر از میانگین مزرعههای عادی بزریل به تولید برساند. در این شرایط مراتع تخریب شده احیا میشوند و آن را برای استفاده در سرادو که یک چهارم کشور را پوشش میدهد، ایده آل میکند. با این حال این روند هم به کندی انجامیده است. علیرغم مزایای این سیستم، تنها ۱۸.۵ میلیون هکتار یا حدود ۵ درصد از زمینهای کشاورزی در این منطقه به کار گرفته شده است.
این مساله نگران کننده است. در چهار دهه گذشته برزیل خود را از یک واردکننده خالص به چهارمین صادرکننده بزرگ مواد غذایی در جهان تبدیل کرده است. انتظار میرود در سال ۲۰۲۲، این کشور حدود ۲۸۵ میلیون تن غلات تولید کند که شش برابر میزان برداشت آن در سال ۱۹۷۷ است. گسترش زنجیره تامین و کمبودهای ناشی از تهاجم روسیه به اوکراین، فشار زیادی را بر بازارهای مواد غذایی وارد کرده است. حتی پیش از شروع جنگ، برزیل در دو ماه نخست سال جاری نسبت به کل سال ۲۰۲۱ گندم بیشتری صادر کرده بود. اما شرایط دشوار آب و هوایی و افزایش قیمت سوخت و کود، برآوردن تقاضا را برای کشاورزان دشوارتر میکند.
سبد نان آمریکای جنوبی نیز بر روی اکوسیستمهای متزلزل متعادل میشود. مزارع گاو و سویا در حال تخریب بخشهایی از آمازون هستند. پیشرفت در کشاورزی مناطق گرمسیری نیز به قیمت نیمی از درختان سرادو تمام شده است. سرادو که به عنوان «محل چشمه گیری آب» شناخته میشود، هشت مورد از ۱۲ حوزه رودخانه اصلی برزیل را تغذیه میکند. اما برای تامین آب آن به رطوبت موجود در هوا از جنگلهای بارانی بستگی دارد. بنابراین جنگل زدایی نه تنها به تغییرات آب و هوایی می افزاید بلکه شرایط لازم را برای رشد مواد غذایی هم تضعیف میکند.
(نمودار سبد نان آمریکای جنوبی)
پاسخگویی به این چالشها نیازمند نوآوری است. جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا در ۲۲ آوریل در یک فرمان اجرایی اعلام کرد که ایالات متحده تلاش خواهد کرد تا واردات مواد غذایی تولید شده در زمینهای جنگل زدایی شده غیرقانونی مانند آمازون را کاهش دهد. در نظرسنجیها، حدود نیمی از مصرف کنندگان در کشورهای ثروتمند و با درآمد متوسط میگویند که هنگام خرید غذا و نوشیدنی، پایداری محیط زیست را در نظر میگیرند. اما آیا کشاورزی برزیل میتواند با سبزتر شدن به این تقاضا پاسخ دهد و در عین حال عرضه مواد غذایی را نیز افزایش دهد؟
ژاییر بولسونارو رییسجمهوری پوپولیست برزیل، متوجه افزایش سریع سطح جنگل زدایی و قوانین ضعیف حفاظت از پوشش گیاهی بومی بوده است. با این حال، حداقل بر روی کاغذ، طرح دولت او برای کشاورزی بلندپروازانه است. هدف آن کاهش انتشار گازهای گلخانهای در این بخش به میزان معادل ۱.۱ میلیارد تن دی اکسید کربن تا سال ۲۰۳۰ است. بخشی از این طرح شامل تدوین استانداردهایی است برای آنچه که «کم کربن»، «کربن خنثی» و یا «کربن منفی» را برای ده کامودیتی تشکیل میدهد. در سال ۲۰۱۷، برزیل اولین کشور جهان بود که برچسب گوشت گاو «کربن خنثی» یا بدون انتشار خالص ایجاد کرد.
تولید گوشت گاو به تنهایی حدود ۸.۵ درصد از انتشار گازهای گلخانهای در جهان را تشکیل میدهد. برزیل، به عنوان بزرگترین صادر کننده گوشت گاو در جهان، انگیزه زیادی برای زدن برچسب «کربن خنثی» به کالاهای خود دارد اما بسیاری در این مورد قانع نشدهاند. چنین ادعاهای بی طرفی تا حدود زیادی بر معیار کربن استوار است: اینکه گاوها در آن مکان چرا میکنند یا جنگلهایی که گاوها به آن وارد میشوند، میتواند به عنوان یک مخزن برای دی اکسید کربن عمل کند. اما چنین محاسباتی برای هزینه فرصت کربن یا آنچه که زمین میتوانست در صورت استفاده برای چیزهای دیگر به دست آورد، مورد محاسبه قرار نمیگیرد. بیوگاز انتشار زباله را جذب میکند اما متان را از گاوها جذب نمیکند. متیو هایک از دانشگاه نیویورک میگوید گوشت گاو بدون کربن «به نظر من مانند یک کلمه مرکب ضد و نقیض است.»
با این وجود، تلاش برای کربن خنثی باعث ایجاد تغییرات در این بخش میشود. کاراپرتا، یک شرکت تولید گوشت، دارای سه مزرعه در میناس جریس در جنوب شرقی برزیل است. در یکی از آنها ماهی تیلاپیا در مخازن پرورش داده میشود و آبی که ماهیها در آن نگهداری میشود در غلات مزرعه مورد استفاده قرار میگیرد. غلات به خوراک دام برای ۷ هزار گاو که مزرعه هر سال از گوشت آنها استفاده میکند، تبدیل میشود. ضایعات گوشت به غذای ماهی تبدیل میشود در حالی که فضولات حیوانی به کود و بیوگاز تبدیل میشود. این گاز به خودکفایی مزرعه در انرژیهای تجدیدپذیر کمک میکند. این شرکت ادعا میکند که همه اینها در نهایت مزرعه را کربن منفی میکند. تا سال ۲۰۲۴، صاحبان کاراپرتا انتظار دارند که یک میلیارد رئال (معادل ۲۰۸ میلیون دلار) در این شرکت سرمایهگذاری کنند.
با این حال، حتی با وجود چنین منابع بزرگی، کاراپرتا همچنان در تلاش هستند تا کشاورزی خود را کاملا با محیط زیست سازگار کنند. در کشوری تقریبا به بزرگی ایالات متحده، اما با زیرساختهای نامرغوب، تعدادی از گاوها با کامیون، هزاران کیلومتر از ایالتهای دیگر جابجا میشوند. این شرکت خوراک گاو را از کارگیل، غول مواد غذایی آمریکایی خریداری میکند. تولید کود آلی دشوار است: به طور کامل ۷۰ درصد از نهادههای کاراپرتا شیمیایی است.
تیم کاراپرتا مشتاق مصرف بیشتر و نه مصرف گوشت کمتر است. گابریل ژنو مدیر ارشد بازاریابی این شرکت میگوید: این چیزی است که میتوانید روزانه مصرف کنید و هم برای شما و هم به طور کلی برای محیط زیست مفید است. اما در هکتاری که برای چرای گاو کاراپرتا نیاز است، یک مزرعه متوسط برزیلی میتواند ۲۸ تن سیب زمینی یا پنج تن ذرت تولید کند.
اکثر کشاورزان برزیلی، امکان پرداخت میلیونها دلار برای جلب رضایت مصرف کنندگان باوجدان ندارند. این شامل مزارع کوچک و متوسطی میشود که در سال ۲۰۰۶، یعنی آخرین سالی که دادههای آن در دسترس است، حدود دو سوم مواد غذایی را تولید کردند. بر اساس مطالعه بانک جهانی، تنها ۱۵ درصد از مزارع برزیل به این اعتبار دسترسی دارند. لیگیا پیمنتل از شرکت مشاوره آگریفاتو میگوید که این مساله برای مزارع سختتر است که به کالاهای مختلف مانند گندم بپردازند.
برزیل همچنین ۸۵ درصد از کود مصرفی خود را از طریق واردات تامین میکند که تقریبا نیمی از آن سال گذشته از روسیه و بلاروس تامین شده بود. در ماه مارچ، یکی از دست اندرکاران مزرعه اعلام کرد که کشور فقط کود کافی برای دوام تا ماه اکتبر در اختیار دارد که احتمال بروز بحران در زمان شروع فصل کاشت را در سپتامبر افزایش میدهد. کشاورزان آن در حال حاضر بیش از ۸۰۰ میلیون نفر را تغذیه میکنند و انجام این کار ارزانتر از سایر تولیدکنندگان بزرگ است. اما پر کردن تمام ظرفهایی که ولادیمیر پوتین خالی کرده است، به تنهایی برای برزیل کار بسیار طاقت فرسایی است.