خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها، علیرضا فرجی: رسانه‌های مکتوب، شنیداری و دیداری و خبرگزاری‌ها طی چند دهه اخیر برای پیشگیری از خشکسالی، مصرف بی رویه آب توسط خانواده‌ها را به چالش کشیده و مهمترین عامل را استحمام و شست و شو عنوان می‌کنند.
اما سوال اینجا است، چرا تاکنون به توفیقاتی در این خصوص دست پیدا نکردیم، یک کارشناس رسانه در پاسخ به خبرنگار مهر در خصوص توفیقات اندک تبلیغات برای صرفه جویی آب اظهار کرد: در این خصوص باید اذعان داشت سناریوهای تبلیغاتی به روشی مردم فریب نگارش شده چراکه در تبلیغات و ساخت فیلم، از افراد می‌خواهند در مصرف صرفه جویی کنند، تا کشور با معضل کم آبی مواجه نشود ولی دریغ از اطلاعات صحیح که همچنان باعث شده هموطنان به آنچه حقیقت است دست پیدا نکرده و مشکل اصلی همچنان از اذهان دور بماند.
عضو هیأت مدیره مجمع فعالان رسانه‌ای جنوب استان تهران افزود: طبق نظر کارشناسان و آمارهای موجود، عامل اصلی بحران آب کشاورزی سنتی است، که رسانه‌ها باید در این زمینه فعالیت و اطلاع رسانی بیشتری کرده و زوایای پیدا و پنهان این امر را بررسی کنند.
غلامرضا فرجیان اضافه کرد: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، ۶۰ درصد از هدر رفت آب به جهت بهره مندی آن برای کشاورزی سنتی است، که در گذشته برای پیشگیری از این امر تمهیداتی اندیشیده ولی در نطفه خفه شد.
وی گفت: در آن زمان با ایجاد شرایطی همچون اختصاص وام و واگذاری سخت افزار به کشاورزان راه را برای ایجاد قطره‌ای کردن آب هموار کردند و در این عرصه اتفاقات خوشایندی نیز به ثمر نشست ولی به یکباره ورق برگشت و ادامه روند سمت و سوی قبلی را نشانه رفت، همین امر و سو مدیریت‌ها تا به امروز منجر به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی شده و زنگ خطر را برای آیندگان به صدا در آورده و قطع به یقین بحران را پیش روی کشور قرار خواهد داد.
برداشت آب زیرزمینی برای کشاورزی سنتی باعث هدر رفت شدید می‌شود
یک کارشناس سامانه‌های نوین آبیاری نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: هم اکنون ۳۰ درصد از بخش کشاورزی کشور فعال است، با این روند نفس مهمترین رکن اقتصادی بعد از نفت به شماره می‌افتد و در آینده در نبود آب با نابودی کشاورزی مواجه خواهیم شد.
وی گفت: باید اشاره داشت برداشت آب زیرزمینی برای کشاورزی سنتی باعث هدر رفت شدید می‌شود، چراکه در این بین کسری از آب به محصول می‌رسد و عمده آن هرز می‌رود، این اتفاق که همچنان ادامه دارد و برای مدیران ارشد کشور بی اهمیت است تا چندسال آینده بحران جدی را نصیب مردم می‌کند.
گلبرگ احمدیان گفت: بهتر است قبل از وقوع حادثه به پیشگیری بپردازیم تا آسایش و آرامش به بهانه آب از شهروندان سلب نشود.
مجریان سیستم‌های نوین آبیاری میلی برای این کار نداشتند
یک کشاورز در گفتگو با خبرنگار مهر در این رابطه اظهار داشت: سیستم آبیاری از گذشته تاکنون به روش سنتی انجام می شده که این امر باعث شد دولتمردان به فکر ایجاد قطره‌ای کردن باشند و در برهه‌هایی از زمان با وعده‌های مختلف، کشاورزان را همراه کردند.
حیدر عرب گفت: در طرح‌های مذکور قرار شد، افراد برای اجرای این طرح درخواست کرده و متولیان نیز موظف شدند همکاری‌های لازم را در دستور کار قرار دهند.
وی افزود: اقدامات برای قطره‌ای کردن سیستم آبیاری تا حدودی پیش رفت ولی برخی کشاورزان به جهت مشکلات متعدد تمایلی نشان ندادند و بازرسان و مجریان نیز با بی میلی موجبات شکست طرح را فراهم آوردند.
عرب ادامه داد: دولت نهم و دهم حتی شرایط را برای واگذاری بخشی از ملزومات مهیا کرد و در اختیار کشاورزان قرار داد اما نبود اراده، کار را ناتمام گذاشت.
وی اذعان کرد: هرچند این فرصت طلایی از دست رفت ولی در صورت ادامه چنین روندی و با بی توجهی نسبت به کم آبی، باید منتظر نابودی کشاورزی باشیم و اگر فکر اساسی برای صنعتی یا قطره‌ای کردن سیستم آب نشود به زودی محتاج واردات تمامی محصولاتی می‌شویم، که روزگاری شاهد تولید انبوه بوده ایم و با دخالت دلالان و سهم خواهی بیگانگان به خاطر نیاز مردم؛ چالش جدی را به نظاره خواهیم نشست.
باغ ویلاها عامل دوم خشکسالی در کشور
احمدیان گفت: بعد از کشاورزی سنتی، ایجاد بناهایی به عنوان باغ ویلا و حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز ۳۰ درصد از هدر رفت آب را به خود اختصاص داده و این امر طی چند سال اخیر بسیاری از شهرها را با چالش مواجه ساخته است.
وی گفت: با این فرضیه نشست زمین را می‌توان به همین علت بسط داد که متأسفانه استان تهران و دشت‌های شهریار و ورامین در این امر بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و هر روزه بحران شدیدتر از قبل نمایانگر می‌شود.
احمدیان افزود: با کمی کنکاش و رصد در روستاها می‌توان بر این رخداد غم انگیز صحه گذاشت و با مشاهده ساخت باغچه و ویلا و حفر چاه به دور از چشم متولیان آگاه از هر اتفاق خود را آماده خشکسالی و ایجاد بحران کم آبی کرد.
وی ادامه داد: درحالی که همگان واقف بر این اتفاق تلخ هستند، ولی بستن چشم‌ها از واقعیت ناگوار بحران آب، همچنان سوال‌ها ی مختلف را در اذهان پدیدار می‌کند که چرا مسؤولان، کارشناسان و حتی دستگاه قضا و مدیران امنیتی که آگاه از این پیامد شوم هستند، به پیشگیری از آن مبادرت نمی‌کنند.
پر کردن استخرهای عریض و طویل باغ ویلاها یکی از عوامل مصرف بالای آب
یکی دیگر از کارشناسان جهاد کشاورزی ضمن اعلام خطر به منظور ساخت و سازهای بی رویه در مناطق مختلف استان تهران به خصوص روستاهای خوش آب و هوا گفت: با ساخت و سازهای بی رویه به زودی شاهد نابودی کشاورزی خواهیم بود و زنگ خطر هم اکنون به صدا درآمده است.
وی که خواست نامش فاش نشود افزود: به علت کم آبی که از همان آبیاری سنتی سرچشمه می‌گیرد و اخلال در عرضه و تقاضا به جهت واردات برخی محصولات و افزایش سرسام آور هزینه کاشت، داشت و برداشت، زمین‌ها به بهانه‌های مختلف از کاربری کشاورزی خارج شده و با قطعه بندی به شکل باغ ویلا ظاهر شدند و مالکان برای استفاده‌های شخصی به حفر چاه پرداختند و این روند سیر صعودی به خود گرفت؛ چراکه بهره مندی از سود کلان این امر موجب خوش یمنی صاحبان و حتی دلالان شد.
وی اظهار کرد: با ساخت و سازهای فراوان هر قطعه از بناها دارای یک چاه آب می‌شوند که مصرف بی رویه برای آبیاری درختان و کاشت های موجود و به خصوص جهت پر کردن استخرهای عریض و طویل، شرایط را برای بحرانی شدن کم آبی روز به روز مهیا می‌کند.
این کارشناس گفت: برداشت‌های بی رویه تا حدی پیش رفته که هم اکنون به فرونشست زمین منجر شده و استان تهران را دچار نموده است.
وی اذعان کرد: مناطق گرمسیر و کویری که بخش عمده‌ای از کشور را شامل می‌شوند به خطر نزدیک تر هستند.
این کارشناس افزود: هم اکنون دشت‌های ورامین و شهریار بیشترین فرونشست را به خود اختصاص داده و با شواهد موجود در بخش‌هایی از این منطقه؛ معضلات بیش از گذشته نمایان‌تر می‌شود.
وی اخطار داد: در صورت بهره وری از شیوه سنتی در کشاورزی و نبود انگیزه جهت پیشگیری از حفر چاه و عدم بازرسی برای قطع بی رویه استفاده از آب‌های زیرزمینی؛ آینده با بحران عجین خواهد شد.
سهم ۱۰ درصدی مصارف خانگی در کم آبی
اما ۱۰ درصد باقی مانده از هدر رفت آب به خانواده‌هایی بر می‌گردد که با بی مهری به بهره وری بی رویه می‌پردازند و با شست و شو و استفاده نابجا جهت استحمام و دیگر موارد سهیم در خشکسالی پیش رو می‌شوند.
مصرف بی حد و اندازه خانگی یکی از دلایل کم آبی است، که فرهنگ سازی می‌تواند پایانی بر این امر باشد، به عنوان مثال باید اذعان داشت که شست و شوی حیاط، ماشین، کوچه، محوطه مجاور مغازه و یا هر محیط دیگری که برخی افراد آگاهانه به آن مبادرت می‌ورزند به تذکر نیاز ندارد و تنها کمی تفکر و تعقل مانع از این رخداد ناپسند می‌شود.
