در بخشی از نامه‌ی انجمن علمی باستانشناسی ایران که به امضای محمداسماعیل اسماعیلی جلودار - رییس انجمن علمی باستانشناسی ایران - خطاب به رییس سازمان صدا و سیما نوشته شده، آمده است: «به تازگی شاهد پخش برخی آگهی‌های تبلیغاتی و برنامه‌های تلویزیونی هستیم که به طور غیرمستقیم یا مستقیم به تبلیغ و عادی‌سازی استفاده از گنج‌یاب اقدام می‌نمایند. آگهی تبلیغاتی جدید ایرانسل و برخی از برنامه‌های تلویزیونی شبکه‌های پویا و نهال از آن جمله است. اگرچه هدف سازندگانِ این آگهی‌ها یا برنامه‌ها اشاعه گنج‌یابی نیست، اما محتوای آنها به گونه‌ای طراحی شده است که نخست نشانگر عدم آگاهی سازندگان نسبت به اهداف علم باستانشناسی است.
دوم اینکه؛ تصویری غیرواقعی را از دانش باستانشناسی ارائه می‌کند. در این نگاه تعریف باستانشناسی به مفهوم «گنج‌یابی و عتیقه‌یابی با دستگاه های گنج‌یاب و فلزیاب» و «خرید و فروش آثار عتیقه» تنزل یافته است و سوم هم مخاطب را به استفاده از روش‌های غیرقانونی برای کشف آثار تاریخی ترغیب می‌نمایند و در بخش چهارم نیز زمینه را برای تخریب ناآگاهانه و جاهلانه محوطه‌ها و آثار باستانی کشور فراهم می‌کنند. این در حالی است که باستانشناسی به عنوان علم شناخت جوامع گذشته بر پایه بقایای مادی و ملموس، از دهه های گذشته جایگاه مهمی در دانشگاه‌های جهان و سایر مجامع آکادمیک داشته و دستگاه‌های به اصطلاح گنج‌یاب با اهداف گنج‌یابی هیچ جایگاهی در دانش باستانشناسی ندارند.
با توجه به اهمیت حفظ میراث گذشتگان و جلوگیری از تعرض به محوطه‌ها و آثار باستانی، انجمن علمی باستانشناسی ایران به عنوان یکی از انجمن‌های علمی مصوب در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و برترین نهاد علمی و قانونی باستانشناسی کشور، به نمایندگی از همه باستان‌شناسان ایران که دغدغه حفظ آثار تاریخی و مطالعه علمی آنها را دارند، خواستار جلوگیری از تولید و پخش چنین برنامه‌های کارشناسی‌نشده‌ای است که از نظر محتوای، ماهیتی مخرب برای میراث فرهنگی داشته و به نوعی تبدیل به تبلیغی مسموم و غیرمستقیم برای هجوم افراد ناآگاه به محوطه‌های باستانی شده است و چهره نادرستی را از باستانشناسی ارائه می‌کنند.»
اذهان عمومی را منحرف کرده و میراث فرهنگی را تهدید می‌کند
همچنین در بخشی از نامه‌ی این انجمن خطاب به معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آمده است: «متأسفانه برخی از افراد سودجو و فرصت‌طلب، از شرایط اقتصادی نامطلوب کشور سوء استفاده کرده و با هزاران حیله و فریب مشغول کلاهبرداری از آن دسته از شهروندنماهایی هستند که آگاهی چندانی نسبت به اهمیت و ماهیت میراث فرهنگی، به‌ویژه محوطه‌ها و تپه‌های باستانی، ندارند...
از سوی دیگر مشکلی بس جدی‌تر که با توسعه‌ی فضای مجازی و افزایش حضور شهروندان در این فضاها شکل گرفته است؛ به گونه‌ای که تبلیغات نادرست در فضای مجازی باعث شده تا این بار تهدیدی بس خطرناک‌تر و سهمگین‌تر متوجه میراث فرهنگی بی‌نظیر کشور و به‌ویژه محوطه‌ها و تپه‌های باستانی آن شود...
چند ماه پیش از این، انتشار خبر به راه افتادن گروهی از افراد سودجو و غفلت‌زده در بیابان‌های اصفهان جهت گنج‌یابی، باعث درد و رنجی عظیم در نزد میراثیان و فرهنگ‌دوستان مملکت شده بود که با هوشیاری و گوشزد کردن این واقعه و اعلام آن به مراجع ذیصلاح، عاملان و آمران آن به قوه‌ی قضاییه معرفی و برخوردهای قانونی نسبت به ایشان صورت گرفت. اما متأسفانه به‌تازگی همان فردی که مسئول راه‌اندازی برنامه‌ی اصفهان بود، بار دیگر در فضای مجازی در حال فعالیت و انحراف اذهان عمومی نسبت به ماهیت و اهمیت میراث ملی و فرهنگی کشور و محوطه‌های باستانی است، به‌نحوی که در برخی از برنامه‌های زنده‌ی وی در فضای مجازی (اینستاگرام) نزدیک به ۲۰ هزار تن شرکت کرده‌اند.
متأسفانه ایشان (نام فرد مذکور ... ) با نام بردن از برخی از بزرگان باستانشناسی ایران و نیز با ادعای جعلی مبنی بر باستان‌شناس بودن! در حال انحراف اذهان عمومی و نابودی میراث ملی و فرهنگی این مملکت که ارزشی فرازمانی و فرامکانی داشته، است.
بایست توجه داشت تهدید این میراث، تهدید هویت اصیل ایرانی-اسلامی ساکنان این سرزمین است؛ چراکه ملتی که برگه‌های هویت و شناسنامه‌های کهنشان، این چنین توسط عده‌ای بی‌مایه و بی‌پایه به بازیچه گرفته شود، نه‌تنها مورد سرزنش و ملامت آیندگان قرار خواهند گرفت، بلکه در مواجهه با کوچک‌ترین کشمکش‌های هویتی که قطع یقین در آینده پیش خواهدآمد، چاره‌ای جز واگذاردن قافیه به رقبایی که هر روز بیشتر و بیشتر می‌شوند، نخواهد داشت.»
47231
