با وجود نتایج به‌دست آمده از پژوهش‌های علمی و پیشرفت‌هایی که در روش‌های درمانی و تجویز دارویی حاصل شده، خوشبختانه میزان مرگ‌ومیر به علت آسم کاهش یافته؛ ولی هنوز هم علائم و مشکلات تنفسی بیماران در حدود ۵۰ درصد از موارد به‌خوبی کنترل نشده است. این کاستی‌ها در سه محور کاستی‌های «تشخیص، درمان و پیشگیری توسط پزشکان»، «آگاهی و همکاری بیماران و خانواده‌ها» و «برنامه‌ها و اقدامات نظام سلامت و دولت» تقسیم‌بندی می‌شوند.
به گزارش ایسنا، بررسی‌ها نشان داده که بیش از ۳۵۰ میلیون نفر از جمعیت دنیا دچار بیماری آسم هستند. طبق جدیدترین پژوهش‌های ملی انجام‌شده در مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی، بیش از ۸.۹ درصد از بزرگسالان و ۱۰.۹ درصد از کودکان ایرانی از مشکلات تنفسی آسم، رنج می‌برند.
فرآیند روبه افزایش شیوع این بیماری که از نیمه دوم سده پیشین آغاز شده است، کم و بیش در مناطق مختلف جهان به‌ویژه کشور‌های توسعه نیافته و یا در حال توسعه مانند ایران ادامه یافته است.
این بیماری که تحت تاثیر برهم‌کنش زمینه‌های ژنتیک با عوامل خطرزای طبیعی و محیط اجتماعی بروز می‌یابد، با خود هزینه‌های سنگین دارو و درمان، مشکلات روانی و اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی از نظر رکورد تحصیلی و اشتغال، مزاحمت برای خواب و استراحت، محدودیت در ورزش و فعالیت‌های روزمره برای بیماران، خانواده‌ها و جامعه را به همراه آورده است.
با وجود نتایج به‌دست آمده از پژوهش‌های علمی و پیشرفت‌هایی که در روش‌های درمانی و تجویز دارویی حاصل شده، خوشبختانه میزان مرگ‌ومیر به علت آسم کاهش یافته؛ ولی هنوز هم علائم و مشکلات تنفسی بیماران در حدود ۵۰ درصد از موارد به‌خوبی کنترل نشده است.
عدم کنترل مطلوب بیماری آسم دلایل و کاستی‌های مختلفی دارد که رفع آن کاستی‌ها، بر عهده پزشکان معالج با همکاری بیماران و خانواده‌های آنان و برنامه‌ریزی مناسب نظام سلامت است.
با توجه به کاستی‌های موجود در کنترل بیماری آسم، در سه محور کاستی‌های «تشخیص، درمان و پیشگیری توسط پزشکان»، «آگاهی و همکاری بیماران و خانواده‌ها» و «برنامه‌ها و اقدامات نظام سلامت و دولت» است، اقدامات برای رفع این کاستی‌ها نیز باید در این سه محور انجام شود.
کاستی‌های مربوط به بخش «تشخیص، درمان و پیشگیری توسط پزشکان» را می‌توان با عدم تشخیص دقیق و به هنگام آسم با وقت‌گذاری کافی برای بیماران، درمان ناقص (مقدار دارو و طول مدت مصرف) با اسپری‌های کورتیکواستروئیدی، عدم ارتباط منظم با بیماران و ارزیابی پیشرفت بهبودی با انجام آزمون‌های تنفسی و یا آزمون‌های حساسیت (آلرژی)، عدم آموزش و آگاهی به بیماران نسبت به مزمن بودن بیماری، چگونگی مصرف درست داروها در بلندمدت و سالم‌سازی محیط زندگی و عدم تشخیص و درمان بیماری‌های همزمان و نیز عدم توجه به شرایط خانوادگی، مسائل روانی- اجتماعی و وضعیت اقتصادی بیماران مرتبط دانست.
همچنین کاستی‌های مربوط به آگاهی و همکاری بیماران و خانواده‌ها؛ به علت نداشتن آگاهی و در نتیجه عدم همکاری در مراجعه منظم به پزشک و مصرف طولانی‌مدت داروها، عدم مصرف دقیق دارو‌های استنشاقی و استفاده از ابزار کمک دارویی به شکل درست، نگرانی و یا وحشت از مصرف اسپری‌های تنفسی به‌ویژه کورتیکواستروئیدها، عدم همکاری در رعایت توصیه‌های پزشک معالج برای بهداشتی کردن محیط زندگی و پرهیز از مواد آلرژی‌زا و یا تحریک‌کننده و عدم گزارش سوابق پزشکی و ابتلا به بیماری‌های دیگری غیر از آسم به پزشک معالج است.
به علاوه کاستی‌های مربوط به برنامه‌ها و اقدامات نظام سلامت و دولت نیز با عدم دسترسی برابر بیماران به مراقبت‌های بهداشتی اولیه، پزشکان عمومی و خانواده، عدم دسترسی برابر بیماران به خدمات تخصصی و فوق تخصصی بر پایه نظام ارجاع، عدم دسترسی برابر بیماران به داروها و ابزار بهداشتی و کمک دارویی با توجه به هزینه‌های سنگین، کمیابی و یا نایابی برخی از داروها، عدم پوشش مطلوب، پاسخگو و همگانی بیمه‌های درمانی در سطح کشور و عدم برنامه‌ریزی ملی از سوی دولت برای کنترل ریزگردها، آلاینده‌های شیمیایی و آلودگی شهر‌های پرترافیک و قطب‌های صنعتی، مرتبط است.
به‌گفته دکتر مصطفی معین؛ رئیس انجمن آسم و آلرژی ایران، شعار روز جهانی آسم در سال ۱۴۰۱ (۲۰۲۲)، «رفع کاستی‌ها در مراقبت از بیماران مبتلا به آسم» تعیین شده است. بیست و پنجمین سال «روز جهانی آسم» (چهارشنبه ۱۴۰۱/۲/۲۱)، فرصت مناسبی است که برای جلب توجه و مشارکت همگان به یکی از شایع‌ترین معضلات بهداشت جهانی و ملی در جهت کمک به رفع مشکلات و چالش‌های پیشگیری، کنترل و مراقبت از بیماران مبتلا به آسم اقدام شود.
به این مناسبت در روز پنج‌شنبه ۲۲ اردیبهشت‌ماه؛ علاوه بر همایش علمی و میزگرد‌های تخصصی، کنفرانس آموزش بزرگسالان و کودکان مبتلا به آسم و خانواده‌های آنان، به صورت وبینار برگزار می‌شود. علاقه‌مندان می‌توانند روز پنج‌شنبه ۲۲ اردیبهشت‌ماه از ساعت ۱۱ تا ۱۳ از طریق لینک https://cmelearn.ir/course/۳۲۹۰۱ برای شرکت در این همایش اقدام کنند.
