اگرچه در زمان حاضر بخش عمده مردم ایران زمین یکجانشین شده اند ولی هنوز هم شماری از هموطنان به ویژه در خطه زاگرس و استان کهگیلویه و بویراحمد در سیاه چادرهایشان همسفران باد و هم نشینان خاک هستند.
برپا شدن سیاه چادرهای عشایر همچون لاله های سیاه بر دامن سرسبز دشت های زاگرس سندی بر زنده بودن این سبک زندگی ایرانی است راه و رسمی که خوداتکایی و سادگی در آن حرف نخست را می زند.
این مردمان قانع و سخت کوش تقریبا همه نیازهای زندگیشان را خودشان درست می کنند اینجا از خانه یا همان سیاه چادر، تا زیراندازهایی که در آن پهن می کنند یعنی گلیم و گبه همه چیز با دستان پرتوان اعضای خانواده درست می شود.
عشایرنشینان خودساخته نیازی به مصالح آنچنانی برای درست کردن خانه خود ندارند اینجا پشم و نی برای درست کردن سیاه چادر کافی است.
اما با وجود سادگی اینجا همه چیز طعم و مزه مثال زدنی دارد در سبک زندگی عشایری بانوان در همان ساعت های اولیه بامداد بساط پخت نان محلی را پهن می کنند که بوی آن اهالی خانواده را با خوردن یک صبحانه سالم برای شروع یک روز پرکار سر ذوق می آورد.
بقیه مواد غذایی مورد نیاز عشایر مانند روغن، دوغ، شیر و گوشت با کمک همه اعضای خانواده درست می شود خلاصه در این سبک زندگی همه چیز اصالتش را حفظ کرده است.
صفا و صمیمیت، مهمان نوازی، قوی بودن حس نوع دوستی و تلاش برای کمک به یکدیگر باعث شده زندگی در طبیعت سرکش برای عشایر مردمان سخت کوش توام با آرامشی مثال زدنی باشد.
البته کمبود آب و علوفه از دغدغه های عشایر کهگیلویه و بویراحمد در روزگار خشکسالی است و همین سبب شده تعدادی از خانوارهای عشایری به مناطق شهری و روستایی مهاجرت کنند با وجود این اما هنوز هم سرزندگی و نشاط در بین عشایرنشینان موج می زند.
مزایای تداوم زندگی عشایر
در دنیای پرهیاهو و پرزرق و برق امروزی زندگی عشایری برای مردمان شهرنشین می تواند جذاب باشد چرا که اینجا با کمترین امکانات بیشترین آرامش نصیب اهالی می شود به همین دلیل رونق زندگی عشایر افزون بر حفظ سنت های زندگی ایرانی، افزایش تولید خود می تواند زیرساختی برای گردشگری نیز باشد.
کارشناسان حوزه گردشگری کهگیلویه و بویراحمد می گویند: با فراهم کردن مشاهده دوشیدن شیر، بافتن جاجیم و قالی،گرفتن روغن و کره از دوغ،درست کردن ماست،ساختن وسایلی مانند مشک برای خنک نگه داشتن لبنیات و آب، پخت غذا، انجام نظافت که روزانه از سوی بانوی ایل انجام می شود می توان به رونق گردشگری عشایری کمک کرد.
مشاهده برپا کردن چادر، چوپانی، کمک به زایمان دام ها، پشم چینی، تلاش برای درمان دام های مصدوم در حوادث که روزانه از سوی مردان و پسران انجام می شود نیز می تواند برای گردشگران تماشایی باشد.
عشایر حتی شامگاهان هم برای چرخیدن چرخ زندگی در تلاش هستند جایی که زیر آسمان پرستاره و نور ماه دور هم جمع می شوند، تا برای برپایی آیین های مختلف زندگی چون عروسی، عید نوروز و کوچ برنامه ریزی کنند که این هم می تواند جاذبه های خاص خودش برای شهرنشینان را داشته باشد.
آغاز گردشگری عشایری
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره کل امور عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد همچنین از برنامه ریزی برای اجرای نخستین طرح گردشگری در منطقه گردشگری شبلیز خبر داد.
وی تاکید کرد: برای اجرای مطالعات این طرح یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال اعتبار اختصاص یافته است.
نیازهای گردشگری عشایر
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت: کمپ های گردشگری عشایر در قالب سیاه چادر ایجاد می شود و گردشگران ضمن استراحت در این مکان های دلنشین از سوغات وهدایای اهالی خریداری می کنند که این خود می تواند زمینه ساز درآمدزایی برای اهالی باشد.
حسین زاده تاکید کرد: برنامه های گردشگری عشایر در قالب تورهای یک تا چند روزه انجام می شود.
وی عنوان کرد: تاکنون ۲ مجوز گردشگری عشایر در استان به متقاضیان داده شده و از سرمایه گذاران متقاضی در این خصوص با پرداخت تسهیلات بانکی و اعطای مجوز حمایت می شود.
میزان تولیدات عشایر
عشایر کهگیلویه و بویراحمد که بیش از یک‌میلیون رأس دام سبک و سنگین دارند با تولید ۶۰ درصد گوشت مصرفی مردم کهگیلویه و بویراحمد و ۳۵ درصد صنایع‌دستی نقش مهمی در تولید و خودکفایی دارند.
مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد گفت:عشایر این استان سالیانه حدود ۴۵هزار تن محصول دامی تولید می کنند.
فیض الله آذرفر اظهار داشت:میزان تولید گوشت قرمز در مناطق عشایری این استان در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال پیش ۹۰۰تن افزایش یافته است.
وی افزود: میزان تولید گوشت قرمز عشایر کهگیلویه و بویراحمد که در سال ۱۳۹۹ هشت هزار و ۱۰۰ تن بود هم اکنون به ۹ هزار تن رسیده است.
آذرفر با بیان اینکه تولید سایر فراورده های دامی در استان تغییری نکرده است تاکید کرد: پارسال ۳۵هزار تن شیر، ۴۰۰ تن پشم و ۱۵۰ تن کشک در مناطق عشایری استان تولید شد.
تلاش دولت برای کمک به رونق تولید
دولت با پرداخت تسهیلات بانکی ارزان قیمت که به منظور تامین علوفه دام و پروار بندی پرداخت می شود تلاش می کند به رونق تولیدات عشایری کمک کند.
وی با اشاره به اینکه پرداخت تسهیلات بانکی از جمله مهم دلایل مهم افزایش تولید گوشت در مناطق عشایری استان است بیان کرد: از یک سال گذشته تاکنون هفت میلیارد و ۱۹۲ میلیون تومان تسهیلات بانکی خرید علوفه و پرواربندی به دامداران این مناطق پرداخت شده است.
مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: پارسال ۶ میلیارد و ۴۹۰ میلیون تومان از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی و همچنین ۷۰۲ میلیون تومان از محل منابع مالی ماده ۱۰و۱۲ خشکسالی به متقاضیان عشایر این استان پرداخت شده است.
آذرفر با بیان اینکه مبلغ هر فقره وام های مذکور براساس تعداد دام های ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان بوده اظهار داشت: رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال برای عشایر و تامین گوشت و شیر مورد نیاز استان از اهداف پرداخت تسهیلات است.
برنامه ریزی برای کمک به رفاه عشایر
اختصاص پنل های خورشیدی به منظور تامین روشنایی و شارژتلفن های همراه اهالی عشایر از جمله اقدام هایی است که باعث رفاه اهالی عشایرنشین در سال های اخیر شده است.
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره کل امور عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: یکهزار و ۱۱۰ دستگاه پنل خورشیدی به عشایر این استان اختصاص یافته است و این تجهیزات سال جاری به متقاضیان واگذار می شود.
مهدی عباسیان اظهار داشت: لیست متقاضیانی که در خواست پنل خورشیدی داشته اند تهیه و برای انجام مراحل خریداری ارسال شده است.
وی تصریح کرد: این پنل ها (سامانه ها) قابلیت تولید ۱۰۰ وات برق را دارا بوده و روشنایی حداقل پنج شعله لامپ کم مصرف، شارژ چراغ قوه و گوشی همراه را تأمین خواهد کرد.
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره کل امور عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد:تنها ۱۰ درصد قیمت تمام شده پنل ها توسط عشایر پرداخت و مابقی آن از سوی دولت تأمین اعتبار می شود.
وی آثار زیست محیطی اجرای استفاده از پنل های خورشیدی را بسیار ارزشمند دانست و ابراز امیدواری کرد: با گسترش استفاده از انرژی های نو، شاهد کاهش آثار مخرب استفاده از سوخت های فسیلی باشیم.
عباسیان عنوان کرد: وزن کم، قابل حمل بودن و نصب آسان را از مهمترین مزایای این پنل ها عنوان کرد و افزود: این مزیت به مصرف کننده کمک می کند تا بدون نیاز به متخصص، به راحتی خود بتواند این سیستم خورشیدی را نصب و از آن استفاده کند.
وی اضافه کرد: پارسال یکهزار پنل خورشیدی به عشایر استان اختصاص یافته بود که ۶۰۰ دستگاه آن واگذار شده و ۴۰۰ دستگاه دیگر در فصل بهار امسال بین عشایر توزیع می شود.
توسعه زیرساخت های زندگی عشایر
آوردن شیرهای آب در نزدیکی سیاه چادرهای عشایری با وجود خشکسالی و کاهش شدید آب چشمه سارها از نیازهای اساسی عشایر است که در سال های اخیر رویایی دست نیافتنی بود اما اکنون این اتفاق میمون در چند نقطه عشایری استان به ثمر نشسته و برنامه ریزی برای انجام آن در چند نقطه دیگر انجام شده است.
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره کل امور عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: پارسال طرح تامین آب پایدار در چهار منطقه شرق گچساران،دلی بک و آبریز کهگیلویه،کیمه و دواخور زیلایی و ملاطهماسب بهمئی افتتاح شد.
مهدی عباسیان با یادآوری اینکه اجرای این طرح ها زمینه دسترسی ۳۰۰ خانوار عشایری استان به آب پایدار را فراهم کرده است عنوان کرد: برای آبرسانی به این مناطق ۲۱۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره کل امور عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: طرح های تامین آب آشامیدنی پایدار در پنج نقطه عشایری شهرستان های مختلف استان نیز پیش بینی شده است.
مهدی عباسیان اظهار داشت: این طرح ها قرار است در مله سیاه کوه مارگون،دم دیلگون و دالون بویراحمد،آب برم چرام،دلی نعل تلخ آب باشت و غرب دهدشت اجرا می شود.
وی با اشاره به اینکه با بهره برداری از این طرح آب پایدار برای ۴۰۰ خانوار تامین می شود بیان کرد: ۹ میلیارد ریال برای اجرای طرح مطالعاتی آبرسانی به پنج نقطه عشایری کهگیلویه و بویراحمد اختصاص یافته و اجرای این طرح با مشارکت مشاوران متخصص انجام می شود.
۷۰ هزار نفر در قالب بیش از ۱۱ هزار و ۱۲۰ خانوار از جمعیت ۷۲۶ هزار نفری کهگیلویه و بویراحمد عشایر هستند که این میزان جمعیت از ۶ ایل بومی، ۲ طایفه قشقایی، ۱۶ تیره، ۱۸۱ طایفه و بیش از یک هزار و ۱۱۰ تش (اولاد) تشکیل شده است.
