رویارویی فرانسه و بریتانیا در خلیج‌فارس

دنیای اقتصاد یکشنبه 25 اردیبهشت 1401 - 00:06
در زمان جنگ‌های ناپلئونی به تبع آن رویارویی فرانسه و بریتانیا در اروپا و گسترش دامنه این رویارویی در شرق، عمان عرصه رقابت سیاسی و تجاری فرانسه و بریتانیا شد. این رقابت‌ها از سال‌های ۱۷۹۸ تا ۱۸۱۰ م/ ۱۱۷۷-۱۱۸۹ ه.ش، در سه مرحله ادامه یافت: در مرحله نخست حمله ناپلئون به مصر در سال ۱۷۹۸ م/ ۱۱۷۷ ه.ش، واکنش بریتانیا را از طریق توسعه روابط با کشورهای منطقه از جمله عمان در پی داشت.

امضای معاهده آمین بین بریتانیا و فرانسه در ۲۵ مارس ۱۸۰۲ م فروردین ۱۱۸۱ ه.ش، خاتمه رقابت این دو کشور به مدتی کوتاه بود. دور جدید رقابت از سال ۱۸۰۳ م / ۱۱۸۲ ه.ش، با اعزام کاوینیاک به مسقط از سوی دکان، فرماندار ایل دو فرانس، آغاز شد.تلاش برای گسترش روابط با امام مسقط و درگیری بین کشتی‌های تجاری فرانسوی و انگلیسی در مسیر ایل دو فرانس به مسقط، چارچوب کلی این دوره از رویارویی را ترسیم کرد که با اشغال دماغه امیدنیک در ۱۶ ژانویه ۱۸۰۶م/ ۲۷ دی ۱۱۸۵ ه.ش از سوی بریتانیا خاتمه یافت. مرحله سوم این رویارویی در سال ۱۸۰۷ م / ۱۱۸۹ ه.ش با انعقاد معاهده فین کن اشتاین بین فرانسه و ایران آغاز شد که در پی آن، بریتانیا مصمم به پایان بخشیدن به حضور فرانسویان در خلیج‌فارس و اقیانوس هند شد. این کشور با اشغال جزایر فرانسوی واقع در اقیانوس هند در سال ۱۸۱۰ م/ ۱۱۸۹ ه.ش، به حضور تهدیدآمیز فرانسه در منطقه خاتمه داد. از آن پس بود که عمان جایگاه خود را در سیاست‌های منطقه‌ای فرانسه از دست داد. در طول دوره مورد بحث نه تنها نیروی دریایی فرانسه حضوری فعال در اقیانوس هند و عمان نداشت، بلکه مهم‌ترین پایگاه فرانسویان، ایل دو فرانس، نمی‌توانست از نظر موقعیت تجاری و اقتصادی و استراتژیک، اهمیتی هم‌سنگ مستعمره انگلیس، هند، داشته باشد. علاوه بر این، عدم شناخت کافی فرانسه از منطقه و نیز سیاست فعال منطقه‌ای دولت‌های هند و لندن، بریتانیا را در عمان در موقعیتی برتر قرار می‌داد. اهداف چندگانه ناپلئون و نیز درگیری وی در جنگ‌های اروپا، از تمرکز پایدار فرانسه در تعقیب سیاست‌های اولیه می‌کاست. این عوامل، به اضافه بهره‌وری بریتانیا از تجارت دریایی در شرق که در سایه نیروی دریایی قدرتمند این کشور حاصل شد و به نوبه خود در درهم شکستن سیستم قاره‌ای ناپلئون موثر بود، شکست سیاست‌های فرانسه را در اقیانوس هند و در عمان به دنبال داشت.

بخشی از مقاله‌‌ای به قلم فرج‌‌الله احمدی و ستاره اسلامی

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.