عصر ایران – دانشمندان موفق شده اند چشم های مرده اهداکنندگان عضو را به روشی که نشان می دهد مرگ مغزی ممکن است برگشت‌پذیر باشد، به زندگی بازگردانند.
دانشمندان در آمریکا ثابت کرده اند که سلول های عصبی حساس به نور در شبکیه چشم تا پنج ساعت پس از مرگ همچنان می توانند به نور واکنش نشان داده، با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و سیگنال هایی را ارسال کنند که شبیه به سیگنال های ثبت شده در سوژه های زنده است.
این سلول های عصبی بخشی از سیستم عصبی مرکزی بدن را تشکیل می دهند که مغز و نخاع را در بر می گیرد و این امکان را مطرح می کند که سلول های دیگر در سیستم عصبی مرکزی می توانند به طور مشابه بازسازی شده و شاید هوشیاری را بازگردانند.
به گفته نویسندگان این مطالعه که در نشریه Nature منتشر شده است، اکنون این پرسش مطرح است که آیا مرگ مغزی، آن گونه که در حال حاضر تعریف می شود، به واقع برگشت‌پذیر است یا خیر.
به گفته دکتر فاطیما عباس، نویسنده ارشد مطالعه از مرکز چشم موران در دانشگاه یوتا، ما توانستیم سلول های گیرنده نور در ماکولای انسان که بخشی از شبکیه چشم و مسئول بینایی مرکزی و توانایی ما برای دیدن جزئیات دقیق و رنگ است را فعال کنیم. در چشم هایی که تا پنج ساعت پس از مرگ یک اهداکننده عضو متوفی دریافت شد، این سلول ها به نور روشن، نورهای رنگی، و حتی فلاش های بسیار کم نور واکنش نشان دادند.
در سال 2019، پژوهشگران دانشگاه ییل مغز 32 خوک که چهار ساعت قبل ذبح شده بودند را با استفاده از ترکیبی از مواد شیمیایی دوباره بکار انداختند.
اما به گفته کارشناسان، پژوهش جدید یک گام فراتر رفته و امواج بی (b-waves) - نوسانات آرام و ریتمیک ثبت شده در مغزهای زنده - را بازیابی کرده است.
به گفته دکتر فرانس وینبرگ، استادیار چشم پزشکی و علوم دیداری در دانشگاه یوتا، در مطالعه دانشگاه ییل، فعالیت جمعیتی هماهنگ نورون ها در مغز خوک ها قابل احیا نبود. اما در مطالعه ما، توانستیم واکنش های جمعیتی از سلول های گیرنده نور را حتی تا پنج ساعت پس از مرگ در شبکیه مرکزی انسان، بخش مهمی از سیستم عصبی مرکزی، احیا کنیم.
"ما توانستیم کاری کنیم که سلول های شبکیه چشم مشابه با آن چیزی که در چشم زنده دیده می شود با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. مطالعات پیشین فعالیت الکتریکی بسیار محدود در چشم های اهدا کننده عضو را بازیابی کرده اند، اما این هرگز در ماکولا حاصل نشده و به اندازه ای که اکنون نشان داده ایم، نبوده است. شبکیه چشم بخشی از سیستم عصبی مرکزی انسان است، از این رو، فکر می کنیم موارد مشابهی امکان دارد در قسمت های دیگر مغز نیز دیده شود."
در آزمایش های اولیه، تیم پژوهشی موفق به احیای سلول های حساس به نور شد، اما تلاش کردند تا این سلول ها را وادار به برقراری ارتباط با یکدیگر کنند.
پژوهشگران خیلی زود متوجه شدند که کمبود اکسیژن موجب ایجاد سکوت شده است، از این رو، یک واحد انتقال ویژه را طراحی کردند که می تواند اکسیژن و دیگر مواد مغذی را به محض خروج چشم از بدن یک اهدا کننده به آنها بازگرداند.
نگهدارنده همچنین شامل الکترودهایی است که می تواند به دو طرف شبکیه متصل شده تا بر سیگنال های الکتریکی و همچنین سامانه محرک نور نظارت کند.
پژوهشگران امیدوارند که موفقیت اخیر امکان انجام آزمایش های چشم که در حال حاضر روی سوژه های حیوانی انجام می شوند را روی چشم های اهداکننده زنده فراهم کرده و درمان های جدید برای از دست دادن بینایی را تسریع کرده و درک بیماری های انحطاط عصبی را بهبود بخشد.
به گفته دکتر وینبرگ، جامعه علمی اکنون می تواند بینایی انسان را به روشی مطالعه کند که با استفاده از حیوانات آزمایشگاهی امکان‌پذیر نیست.
