مهدی سوری، تحلیلگر بازار سرمایه در تحلیلی نوشت: عمدهترین دلیل ریزش بازار مربوط به یک هفته یا یکماه اخیر نمیشود بلکه این موضوع به ۴ ماه اخیر بازمیگردد و نشات گرفته از بیاعتمادی است. مردم متاسفانه بدون تحلیل و تنها به اعتماد دیدگاه مثبتی که دولت ترسیم کرد، وارد بازار سهام شدند. هر اتفاقی که روی میدهد چه در موضوع اختلاف وزرای دولتی (درخصوص صندوقهای ETF) و چه مصوبه اخیر شیوهنامه فولادی، موجب تشدید بیاعتمادی مردم به بازار سرمایه شد. پس از ورود دولت به بازار سهام، همان رویکرد دستوری و بخشنامهای که در سایر بخشهای اقتصادی کشور هم جواب نداده اکنون وارد بورس شده و این رویداد بازار سرمایه کشور را از بازاری استاندارد خارج کرده است. یک قاعده کلی در تمام بازارها وجود دارد که مبنی بر آن هر اندازه که از بورس استاندارد فاصله بگیریم یقینا ریسک بازار برای سرمایهگذاری بالاتر خواهد رفت. بنابراین هر اندازه که ریسک افزایش پیدا کند، سرمایهگذاران در قیمتهای پایینتری خریدار خواهند بود و در قیمتهای بالاتر متقاضی نخواهیم داشت.
برخی از راهکارها در راستای بازگرداندن بازار به حالت استاندارد وجود دارد که بهرغم تاکید فعالان اقتصادی اما متاسفانه صورت نگرفته است. بهطور کلی تعریف ابزاری تحت عنوان سهام عدالت در بازار اشتباه بود، چرا که هدف سرمایهگذاری در سهام و سهامداری استفاده از پول مازاد است. همیشه افرادی در بازارهای مالی اقدام به خرید سهام شرکتها میکنند که مضاف بر مخارج زندگی پول مازادی برای پسانداز در نظر گرفتهاند. قشر نیازمند و دهکهای پایین جامعه بهطور کلی هدف بازارهای مالی نیستند.
بر این اساس در صورتی که سهام، کوپن یا وام خودرو به این افراد تعلق گیرد، این قشر به دلیل نیازمندیهای روزمره تمایل دارند سریعا به وجه نقد تبدیل کنند زیرا فردی که قدرت پرداخت اجاره بهای منزل خود را ندارد یقینا نمیتواند افق بلندمدتی را هم برای سرمایهگذاری در نظر بگیرد. اگر قصد ارائه یارانه یا اعانه ملی به این قشر وجود دارد باید بهصورت نقدی صورت پذیرد چرا که هر چیز غیر نقدی توسط دهکهای پایین جامعه سریعا نقد خواهد شد و این موضوع کاملا طبیعی است. موضوع دیگر درخصوص صندوقهای ETF در بازار سهام است. اینکه داراییها به فروش برسد اما حق مدیریت آنها واگذار نشود یقینا به معنی مردمیسازی و خصوصیسازی نیست بلکه این اتفاق تامین مالی نامگذاری میشود. این مهم به مثابه خشت کجی بود که باعث شد دولت بتواند یکسری پول را از بازار سرمایه خارج کند.
راهکار دیگری هم که وجود دارد به این صورت خواهد بود که دولت و مجلس اقدام به دخالتهای غیر تخصصی در بازار سرمایه نکنند، که این مهم امکانپذیر نیست چرا که در هر صورت این اتفاق خواهد افتاد بهطوری که هر عملکرد دستوری با عملکرد دستوری دیگر اصلاح میشود.
فارغ از این موضوع به دلیل اینکه عملکرد پاییز از تابستان مطلوبتر ارزیابی میشود و در زمستان انتظار میرود که شرکتها عملکرد بهتری نسبت به پاییز ارائه کنند، اگر قیمتها به حدی کاهش پیدا کنند و سوددهی شرکتها در گزارشهای عملکردی نمایان شود نسبت قیمت به سود شرکتها به محدوده جذابی خواهد رسید.
برای هفته آتی معاملات شرایط خیلی بحرانی و قرمز نیست اما با سرعت هم نمیتوان از بحران فعلی عبور کرد، بنابراین روند بازار فرسایشی و منفی ارزیابی میشود.