فدراسیون‌های تخصصی، گُمشده مدل ساماندهی هنر‌های رزمی در ایران

عدم توجه به مفاد منشور المپیک، موازی کاری در برخی فدراسیونها، نشناختن جایگاه بین المللی و عُرف بین المللی فعالیت این ورزش‌ها به همراه فقدان اطلاعات لازم در مورد وجوه تمایز ساختاری و فنی ورزش‌های مبارزه ای، اولویت نبودن ورزش‌های مبارزه‌ای علیرغم برخورداری از جمعیت چند میلیونی و مدال آور، حضور افراد غیر متخصص و ناآشنا به مقوله ورزش در جایگاه‌های تصمیم گیر و تصمیم ساز برای این ورزش‌ها، تصمیمات سلیقه‌ای و بی توجهی به نظرات کارشناسان به همراه لج و لجبازی و رفیق بازی! در برخی انتصابات، از مهمترین دلایل چالش‌های بی پایان در این عرصه است.
واقعیت امروز ورزش‌های مبارزه‌ای و رزمی در ایران، فعالیت بیش از ۳۰۰ ورزش مختلف در قالب انجمن، کمیته، تشکل و گروه تحت پوشش فدراسیون‌های کاراته، ووشو، کونگ فو و هنر‌های رزمی، ورزش‌های رزمی و انجمن‌های ورزشی است که حتی در الگوی پر انتقاد ساماندهی فعلی این ورزشها، به وضوح از ظرفیت فدراسیون‌های بوکس، ورزش همگانی و تکواندو در تحت پوشش قرار دادن ورزش‌های مرتبط غفلت شده است.

البته این پیش فرض در شرایطی است که عنوان شود ظرفیت تشکیل فدراسیون‌های جدید وجود ندارد در حالیکه بازنگری در کمیت و کیفیت بیش از پنجاه فدراسیون فعلی مشخص می‌کند باید تعدادی از این فدراسیون‌ها ادغام، تعدادی منحل و تعدادی تغییر نام یابند و در نتیجه، ظرفیت لازم برای تشکیل چند فدراسیون تخصصی جدید ایجاد خواهد شد.

تقسیم بندی فعلی ورزش‌های مبارزه‌ای و رزمی به عنوان انجمن، کمیته، تشکل، گروه و ... را چندان صحیح نمی‌دانیم و تمامی آن‌ها را می‌توان به دو گروه کلی انجمن و سبک تقسیم بندی کرد؛ "انجمن" شامل ورزش‌های معتبر بین المللی در قواره یک فدراسیون و حاضر در گیم‌های معتبر و مورد تایید کمیته بین المللی المپیک، اسپورت اکورد، گایسف، AIMS، شورای المپیک آسیا و ... و "سبک" شامل تمام رشته‌های ابداعی و غیر ابداعی که در تعریف انجمن قرار نمی‌گیرند.

در دنیا تفاوتی بین انجمن و فدراسیون نیست، زیرا همانطور که بار‌ها گفته و نوشته ایم، فدراسیون در کاربرد ورزشی به هر تشکیلات متولی ورزشی تخصصی اطلاق می‌شود و هیچ مزیتی بر یک انجمن ندارد.

در نتیجه یا باید اختیارات انجمن‌ها در سطح فدراسیون‌ها تعریف شود، بودجه مشخصی برای حمایت از آن‌ها مصوب و تخصیص یابد و ارتباط کاری آن‌ها نیز به صورت مستقیم با دفتر امور مشترک فدراسیون‌های ورزشی از باب تعامل، حمایت و نظارت منطقی وزارت ورزش از آن‌ها باشد و یا اینکه نام تمامی فدراسیون‌های ورزشی ایران از "فدراسیون" به "انجمن" یا همان Association تغییر یابد و کلیت ورزش کشور اصطلاحا یک دست و هماهنگ شود که در بسیاری از کشور‌های دنیا مدلی پذیرفته شده و منطقی است.

فدراسیون‌های چند رشته‌ای که مانند آش شله قلم کار، معجونی از ورزش‌های مختلف رزمی هستند، فاقد رسمیت و عضویت در فدراسیون‌های بین المللی و کنفدراسیون‌های قاره‌ای بوده و تنها انجمن‌های تخصصی هستند که از طرف این نهاد‌های بین المللی ورزشی به رسمیت شناخته می‌شوند.

سه فدراسیون ورزش همگانی، ورزش‌های رزمی و انجمن‌های ورزشی نمونه‌ای از موازی کاری محسوب می‌شوند؛ از حدود بیش از بیست انجمن تحت پوشش فدراسیون انجمن‌های ورزشی، تعداد قابل توجهی ماهیت همگانی دارند و در عین‌حال تعداد قابل توجهی از سبک‌های تحت پوشش فدراسیون رزمی، ابداعی و ایرانی هستند و قاعدتا باید در فدراسیون کونگ فو و هنر‌های رزمی ایرانی فعالیت نمایند.

اگر سبک‌های ایرانی فدراسیون رزمی به فدراسیون کونگ فو منتقل شوند، پنجاه درصد سبک‌های باقیمانده عمدتا از خانواده کیک بوکسینگ هستند که تغییر نام این‌فدراسیون به "فدراسیون کیک بوکسینگ" مشروط بر سیاست گزاری کلی آن به عنوان عضو رسمی «واکو» به معنی حل معضلات چند ساله در این ورزش خواهد بود که همزمان انحلال فدراسیون رزمی را نیز به همراه خواهد داشت.

در مورد فدراسیون انجمن‌های ورزشی، انتقال انجمن‌هایی با ماهیت همگانی به فدراسیون همگانی و فعالیت چند انجمن بین المللی باقیمانده با ماهیت قهرمانی به عنوان فدراسیون‌هایی غیر انتفاعی و غیر دولتی که مساوی با انحلال این فدراسیون خواهد بود، مدلی کاربردی و موثر در راستای کیفی سازی ورزش ایران است.

در مورد انجمن‌های معتبر بین المللی، راهکار اساسی حمایت از فدراسیون‌های تشکیل شده ساواته و موی تای و همچنین ایجاد لینک مستقیم همکاری چند انجمن بین المللی باقیمانده با دفتر امورمشترک فدراسیون‌های ورزشی وزارت ورزش از باب حمایت و پشتیبانی آن‌ها خواهد بود.
انحلال فدراسیون‌های صنفی که بدون منطق کارشناسی تشکیل شده اند، کاهش کمیت و افزایش کیفیت فدراسیون‌های ورزشی کشور در دولت‌های قبل مغفول ماند که انتظار می‌رود در دستور کار دولت سیزدهم قرار داشته باشد.

نویسنده: فرهاد غلامعلی