بر اساس آمارهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد ”فائو“، روسیه و اوکراین در فهرست کشورهای صادر کننده گندم در جهان در رده اول و پنجم قرار دارند. این دو کشور حدود 29 درصد صادرات گندم جهان را به خودشان اختصاص می دادند و همه این صادرات از دریای سیاه عبور می کرد. روسیه به تنهایی سالانه بیش از 37 میلیون تن گندم صادر در حالی که اوکراین کمی بیش از 10 میلیون تن گندم صادر می کند.
پس از وقوع جنگ و از دست رفتن بنادر مهم در اوکراین مانند ماریوپل و خرسون و تعطیلی بنادر فرعی در دریای سیاه و نیز بسته شدن بندر اودسا، تا حد زیادی صادرات غلات از این کشور با مشکل مواجه شده و این در حالی است که درخواست های بین المللی برای بازگشایی بنادر اوکراین از ترس وقوع بحران غذایی در جهان، مطرح شده است.
گزارش ها حاکیست میزان صادرات غلات از اوکراین در مقایسه با سال 2021 به میزان هشتاد درصد کاهش یافته است. فائو دو هفته پیش اعلام کرد حدود 25 میلیون تن محموله غلات در اوکراین به علت چالش های مربوط به زیرساخت ها در این کشور، امکان صادرات ندارد. تحریم های اعمال شده علیه روسیه هم پرداخت بهای گندم صادراتی این کشور را با مشکل مواجه کرده است. سومین عامل تشدید بحران هم آن است که دیگر کشورهای صادر کننده گندم، محدودیت های بیشتری بر صادرات اعمال کردند تا بتوانند ذخایر حیاتی بیشتری را در داخل مرزهای خود حفظ کنند. به عنوان مثال، هند که در ماه گذشته اعلام آمادگی کرده بود مواد غذایی برای بقیه جهان را تامین کند، به صورت غیر منتظره، صادرات گندم را ممنوع کرد.
این رخدادها سبب شده تا بهای گندم در بازارهای جهانی از ابتدای امسال بیش از 60 درصد افزایش یافته و کشورهای اروپایی هشدار می دهند تصمیم هند ممکن است باعث جهش بیش از پیش قیمت گندم در بازارهای جهانی شود.
در این میان کشورهای عربی که 25 درصد واردات جهانی گندم را به خود اختصاص می دهند و 60 درصد نیازهای خود به گندم را از روسیه و اوکراین وارد می کنند به دلیل افزایش بهای گندم مجبور شده اند بهای نان را به دو برابر قیمت پیش بینی شده در بودجه خود افزایش دهند.
این در حالی است که اقتصاددان ارشد سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) هشدار داده اند هر چقدر درگیری روسیه و اوکراین بیشتر طول بکشد، آسیب های آن به امنیت غذایی جهانی بیشتر خواهد شد.
یان برمر رئیس اجرایی گروه اوراسیا در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی ان ان گفت:میلیونها نفر در سراسر جهان تحت تاثیر بحران مواد غذایی ناشی از جنگ اوکراین قرار می گیرند.
بحران احتمالی در امنیت غذایی جهان این هشدار را می دهد که کشور در زمینه تولید محصولات استراتژیکی مانند گندم بیش از پیش توجه کند به ویژه اینکه در سال‌های گذشته با تصمیم صحیح مسوولان در تولید گندم به خود کفایی رسیدیم و اکنون نیز این قابلیت و ظرفیت وجود دارد که با رفع موانع بر سر راه تولید محصولات استراتژیک مانند گندم و دانه های روغنی کشور به خودکفایی برسد.
