خبرگزاری مهر_ گروه جامعه؛ عدم شناخت بازارهای خارجی صنایع دستی معضل همیشگی تولیدکنندگان و صادرکنندگان بوده است. تصور خیلی‌ها از فروش صنایع دستی این است که بتوانند دو چمدان از صنایع دستی تولیدی خود را در نمایشگاهی به فروش برسانند و تمام!
درحالیکه نمی‌دانند چند نفر از جلوی غرفه شأن در آن نمایشگاه رد شده‌اند و تا توانسته‌اند در طول یک هفته آن دو چمدان صنایع دستی را بفروشند.
برخی دیگر محصولاتی تولید می‌کنند و توقع دارند که در خارج از کشور به فروش برسد درحالی که همان محصول را به کشور برمی گردانند چون نمی‌دانند در ذائقه یک فرد خارجی کدام محصول ایرانی بیشتر مورد پسند است و چه خلاقیتی باید در آن محصول ایجاد کرد که اگر کسی یک بار محصولی خرید برای بار دوم باز هم به سراغ آن محصول برد.
خیلی‌ها تصور می‌کنند اگر صنایع دستی فاخری تولید کنند اما همیشه این محصول در انبار بماند اتفاق بهتری است نسبت به اینکه آن را حتی با کمترین قیمت بفروشند. درحالی که محصول مانده در انبار به مراتب بی ارزش تر از محصولی است که با قیمت پایین فروخته می‌شود.
اینها مسائلی است که تنها کسانی می‌توانند به آن پاسخ دهند که بازار صنایع دستی را زیر و رو کرده‌اند، در نمایشگاه‌های مختلف شرکت کرده و در خلق یک اثر خلاقیت به خرج داده‌اند.
رفیع رضوی یکی از فعالان حوزه صنایع دستی است که با وجود جوان بودن اما توانسته بازار خارجی و داخلی هنر ایران را به خوبی بشناسد برای همین حالا می‌تواند برای فروش صنایع دستی راهکار پیدا کند و برای جلوگیری از تکرار تولید محصول، ایده خلاقانه دهد.
او درباره بازار صنایع دستی، معرفی محصولات و فروش آن در بازارهای جهانی به خبرنگار مهر گفت: یکی از مشکلاتی که صادرکنندگان صنایع دستی دارند این است که بازارهای جهانی را به خوبی نمی‌شناسند. در این باره وزارت میراث فرهنگی نیز کمکی به شناخت بازارها نمی‌کند بنابراین صادرکننده براساس تجربیات خودش به این نتیجه می‌رسد که کجا می‌تواند چه محصولی را بفروشد. به عنوان مثال برای بازار آلمان باید بدانیم که ظرف باید چهارگوش ساده باشد. یا اینکه هر کشوری مینای پرکار ایران را نمی‌پسندد.
فرق فروش سوغات با صنایع دستی در بازارهای خارجی
رضوی ادامه داد: اگر صنایع دستی با نگاه هویت سازی به عنوان کالای روزمره مردم تولید شود می‌تواند فروش بهتری هم داشته باشد. فرض کنید که به آفریقا رفته‌اید و یک مجسمه سیاه لب ساحل می خرید. اگر همین جنس را فروشگاه محله تان داشته باشد نمی خرید چون آنجا این کالا حکم سوغات را داشته ولی در این مغازه دیگر آن هویت را ندارد. اگر صنایع دستی ایران هم توسط گردشگر خارجی خریده می‌شود به این دلیل است که نگاه سوغات به آن دارد حتی اگر بدترین صنایع دستی باشد. ولی اگر خواستیم این کالا را تا نزدیکی خانه او ببریم و بفروشیم؛ از آنجا که در ذائقه اش نیست، نمی خرد.
به همین دلیل ما اشتباه می‌کنیم و می‌گوئیم چون این صنایع دستی توسط گردشگران خرید خوبی داشته پس حتماً به این معنی است که مثلاً آلمانی‌ها مینای ایران را دوست دارند. درحالیکه این طور نیست. چون آلمانی‌ها مینای چهارگوش می‌پسندند با لبه تیز و رنگ تیره.
برخی از تولیدکنندگان و هنرمندان تعصب‌هایی در فرم دارند و حاضر نیستند آن را تغییر دهند
او گفت: ما نباید برای دلمان صنایع دستی تولید کنیم بلکه باید برای بازار تولید شود. اما برخی از تولیدکنندگان و هنرمندان تعصب‌هایی در فرم دارند و حاضر نیستند آن را تغییر دهند. برخی از این فرم‌ها اصالت دارد اما نه همه آنها. این تعصب‌ها ناشی از عدم شناخت ما روی سبک‌های طراحی و امثال آن است که باید تغییر کند و خلاقیت به خرج بدهند.
وی ادامه داد: ما برای صنایع دستی کشورمان باید بازارهای همسان پیدا کنیم. مثلاً هندی‌ها در اروپای شرقی خوب کار کرده‌اند و نسبت به آن شناخت دارند و برای آن صنایع دستی تولید می‌کنند. یک مدت هم در ایران محصولاتشان فروخته می‌شد چون محصولی تولید کردند که ما می‌پسندیدیم. پارچه قلمکار ایران در هند و پاکستان فروش دارد چون در آن کشورها شبیه به آن را می‌بینیم بنابراین قلمکار با ذائقه این کشورها هماهنگ است. ولی نمی‌توان به زور قلمکار را به خورد اروپایی داد. ما نه تنها نمی‌دانیم چه کشوری چه محصولی از ایران را می‌خواهد حتی نمی‌دانیم بازار ایران چه می‌خواهد. درحالی که باید بتوان برای مردم ایران صنایع دستی کاربردی تولید کرد. یک ایرانی چقدر باید پول صنایع دستی تزئینی بدهد؟ وقتی معیشت مردم سخت می‌شود آنها کمتر به سراغ کالاهای غیر کاربردی می‌روند.
لزوم توجه دیزاینرهای بین المللی به صنایع دستی ایرانی
رضوی در ادامه بیان کرد: به فعالان حوزه صنایع دستی می گویم که اگر تنها بتوانند یک نمایشگاه را ببینند کفایت می‌کند و آن هم نمایشگاه لایف استایل در فرانکفورت است که ریزش غرفه دارانش صفر شده و موجب شده تا کل فرانکفورت درگیر این نمایشگاه شود و هر سال هم یک کشور پارتنر آن می‌شود. در این نمایشگاه که فوریه هر سال برپا می‌شود دو سال غرفه داشتیم. گرفتن غرفه در این نمایشگاه به سادگی نیست باید پروپزالی ارائه شود.
وی ادامه داد: در این نمایشگاه متوجه می‌شوید که کشورها در حوزه معرفی و بازاریابی چه کارهایی می‌کنند و ما چه کاری می‌کنیم و چرا با وجود داشتن هنرهای متعدد هنوز از هند و مراکش عقب هستیم. در این نمایشگاه هندی‌ها یک سالن مس دارند دیدن همین غرفه می‌تواند ایده‌های زیادی بدهد. در این نمایشگاه شرکت‌ها خریدهای عمده انجام می‌دهند. باید هنرمندان، صنعتگران و تولیدکنندگان از این نمایشگاه دیدن کنند تا بدانند نمی‌شود با چهارتا سفره قلمکار و بدون اینکه زبان خارجی بلد باشیم در نمایشگاه شرکت کرد و بازار به دست آورد.
وی گفت: لازم است برای طراحی صنایع دستی چند اتفاق بیفتد یکی اینکه کاری کنیم تا طراحان معروف دنیا از صنایع دستی ایران در دیزاین های خاصشان استفاده کنند. مثلاً چند سال قبل یکی از این افراد از ترمه در فشن شوی نیویورک سال ۲۰۱۸ استفاده کرده بود این اتفاق خوبی بود. دیزاینرهای ایرانی چند تا ژورنال می‌بینند ولی جامعه هدف را نمی‌شناسند درحالی که دیزاینر خارجی از متریال مورد قبول خارجی استفاده می‌کند چون آن را خوب می‌شناسد.
تا زمانی که صنایع دستی در انبار قرار دارد هیچ ارزشی ندارند زمانی ارزش خواهد داشت که بتوانیم آن را بفروشیم
رضوی بیان کرد: تا زمانی که صنایع دستی در انبار قرار دارد هیچ ارزشی ندارند زمانی ارزش خواهد داشت که بتوانیم آن را بفروشیم. ما باید بازار فروش را خوب بشناسیم وگرنه فاخرترین آثار هم روی دستمان می‌ماند چون سلیقه بازار را نمی‌دانیم. بودجه حاکمیتی لازم است تا دیزاین صنایع دستی عوض شود. نباید اجازه دهیم که تولید صنایع دستی به تکرار بیفتد چون کسی آن را نمی خرد. اگر تولیدکننده بداند که فروش می‌کند حتماً تغییری در صنایع دستی خود ایجاد می‌کند و روح تازه ای در صنایع دستی وارد می‌شود.
او درباره بسته بندی صنایع دستی هم گفت: درحال حاضر ما می‌توانیم بگوییم که چه صنایع دستی به چه نوع بسته بندی نیاز است اصلاً این کالا با هواپیما در چند پالت و بسته می‌تواند قرار گیرد. تمام این جزئیات آماده است و در جلسات B2B می‌توانیم جزئیات فروش یک نوع کالای صنایع دستی را شرح دهیم. برای این کار هم تیم تحقیقاتی چند ماهی کار کرد.
