عموما بدشکلی‌های اعضای بدن مانند زانو و ستون فقرات در دوران کودکی می‌تواند باعث بروز مشکلاتی برای افراد در دوران بزرگسالی شوند. از این لحاظ، دو عارضه زانوی پرانتزی (Genu Varum) و زانوی ایکس (Genu Valgum) معمولا بیشتر در دوران کودکی دیده می‌شوند. همچنین، اسکولیوز (scoliosis) نیز به عنوان یک انحنای جانبی غیر طبیعی ستون فقرات اغلب در دوران کودکی یا اوایل نوجوانی تشخیص داده می‌شود.
اگرچه این عوارض گاها در همان سنین کودکی و با بالا رفتن سن کودک برطرف می‌شوند، در صورت تشدید باید هرچه سریعتر درمان شوند. از این نظر، جراحی در بعضی از موارد یکی از گزینه‌های درمان محسوب می‌شود که علاوه بر هزینه بیشتر ممکن است عوارضی نیز برای شما به همراه داشته باشد. با این حال، ما در این مطلب قصد داریم ضمن آشنا کردن شما با این بیماری‌ها، روش‌های درمان غیر جراحی آنها را نیز به شما معرفی کنیم.
درمان زانوی ایکس
زانوی پرانتزی و زانوی ایکس چیست؟
به طور کلی زانوی پرانتزی یا زانوی ایکس که به آن زانوی ضربدری نیز می‌گویند به موقعیت پاها نسبت به باسن و مچ پا اشاره دارد. به عبارت دیگر، این دو عارضه هر دو می‌توانند بر نحوه عملکرد اندام‌های تحتانی از باسن گرفته تا پاهای شما تأثیر بگذارند. بر این اساس، زانوی پرانتزی زمانی ظاهر می‌شود که زانوها به سمت بیرون خم می‌شوند و زاویه اندام‌های تحتانی به سمت داخل است. یعنی از طرف دیگر، زانوی ایکس وقتی ظاهر می‌شود که زاویه زانوها به سمت یکدیگر باشند.
از این نظر، چنانچه برای زانوی ضربدری فاصله بین قوزک‌های پا بیشتر از 4 سانتیمتر باشد باید اقدامات درمانی آغاز شود. برای زانوی پرانتزی نیز اگر فاصله بین کندیل‌های زانو بیشتر از 4 سانتیمتر باشد باید نسبت به آغاز فرایند درمانی اقدام کرد. البته در بعضی از موارد نیز برای فواصل کمتر از 4 سانتیمتر نیز باید همین کار را انجام داد.
قبل و بعد از درمان زانوی ایکس
داشتن زانوی پرانتزی یا زانوی ایکس چه حسی دارد؟
روی هم رفته، داشتن زانوی پرانتزی و زانوی ایکسی می‌تواند به درد استخوان لگن، زانو، مچ پا یا حتی پا منجر شود. با این حال، این امر تا حد زیادی به موقعیت مفاصل و مکان بیشترین فشار وارده بستگی دارد. در این راستا، افراد دارای زانوی ضربدری ممکن است در قسمت خارجی زانو مقداری درد احساس کنند. همچنین، افرادی که از زانوی پرانتزی برخوردار هستند در قسمت داخلی زانو احساس درد داشته باشند. هرچند، این احتمال وجود دارد که هر دو عارضه باعث ایجاد درد از طریق مفصل مچ پا یا قوس پا شوند.
اما با استفاده از یک روش درمانی صحیح این درد همیشگی نخواهد بود، زیرا آتل پلی بسوی سلامتی در عیوب حرکتی بدون جراحی محسوب می‌شود.
عامل به وجود آمدن زانوی پرانتزی و زانوی ایکس
اساسا زانوهای پرانتزی و پاهای ضربدری بخشی طبیعی از فرایند رشد نوزادان محسوب می‌شوند، به طوری که اندام‌های تحتانی برای جا گرفتن نوزاد در داخل رحم با تغییراتی مواجه می‌شوند. به عبارت دیگر، موقعیت نوزاد در داخل رحم مادر نیز گاهی وقت‌ها ممکن است به این دو عارضه منجر شود. علاوه بر این، ممکن است موقعیت استخوان ران نیز به ایجاد هر کدام از این عارضه‌ها منجر شود. همچنین، بعضی از بیماری‌های استخوانی مانند راشیتیسم یا بیماری بلانت نیز ممکن است در بروز این دو بیماری موثر باشند.
از طرف دیگر، این دو عارضه ممکن است به عنوان یک بیماری مادرزادی در بدو تولد نوزاد وجود داشته باشند.
زانوی ضربدری
نحوه تشخیص زانوی پرانتزی و زانوی ایکس
در ابتدای فرایند تشخیص یک ارزیابی کامل برای تشخیص هردو عارضه صورت می‌گیرد. در حالت کلی، تشخیص هردوی آنها از طریق ارزیابی چشمی کار تقریبا ساده‌ای محسوب می‌شود. با این وجود، معمولا ارزیابی‌های مختللفی انجام می‌شود تا علل به وجود آمدن زانوی پرانتزی و یا زانوی ایکس به طور دقیق مشخص شود. یعنی طیف وسیعی از آزمایش‌ها در حالت نشسته یا خوابیده برای ارزیابی دامنه حرکتی شما از طریق باسن، زانو، مچ پا و پا انجام می‌شود.
در ادامه، یک سری ارزیابی دیگر نیز برای تحمل وزن و راه رفتن انجام می‌شود تا نحوه حرکت بدن و نقاط ضعیف به منظور بهبود و تقویت شناسایی شوند.
چه زمانی باید نگران شد؟
همانطور که اشاره کردیم، زانوهای پرانتزی و زانوهای ایکس بخشی از رشد و نموی کودکان به شمار می‌روند. در این راستا، شما می‌توانید در زمان یادگیری راه رفتن توسط کودکان داشتن زانوی پرانتزی را متوجه شوید. یعنی این حالت معمولا از بدو تولد در کودک دیده می‌شود، اما ایستادن و راه رفتن آن را برجسته‌تر می‌کند. به طور کلی این مورد در 2 تا 3 سالگی کودک مشاهده می‌شود. به دنبال این مورد کودکان غالبا به ایجاد وضعیت زانوهای ضربدری تمایل دارند. دلیل این مورد نیز تغییرات و رشد اندام تحتانی است که در بعضی موارد ممکن است در بین 8 تا 10 سالگی برطرف شود.
با این وجود، بهتر است قبل از رسیدن کودک به این سن و سال بررسی‌های لازم انجام شود که آیا زانوی ضربدری به طور خور به خود برطرف می‌شود یا خیر. چنانچه امکان برطرف شدن آن وجود داشته باشد که نیاز به اقدام خاصی نیست. در غیر اینصورت، باید حتما اقدامات درمانی لازم انجام شود. توجه داشته باشید که اگر در هر نقطه از باسن تا پا درد وجود داشته باشد و این درد با رشد کودک‌تان برطرف نشود باید حتما به یک متخصص پا مراجعه کنید. ما توصیه می‌کنیم که در سریعترین زمان ممکن این کار را انجام دهید تا فرایند درمان سریعتر آغاز شود.
آتل پلی بسوی سلامتی در عیوب حرکتی بدون جراحی
درمان بدون جراحی زانوی پرانتزی و پاهای ایکس
همانطور که در قسمت‌های قبلی توضیح دادیم در بیشتر موارد زانوی پرانتزی و زانوی ضربدری بدون درمان برطرف می‌شوند، بنابراین، فقط در صورت لزوم نیاز به مداخله درمانی وجود دارد. توجه داشته باشید که درمان این دو عارضه از جهاتی شیبه به هم هستند، اما این احتمال وجود دارید که مناطق مختلفی از اندام تحتانی مورد هدف قرار گیرد. در ادامه بیشتر با این روش‌های درمانی بدون جراحی آشنا خواهید شد.
ورزش و حرکات اصلاحی
اصولا تمرینات کششی و تقویتی هماهنگی و توازن مفاصل را تغییر نمی‌دهد، اما به اصلاح حرکت و استحکام پیکربندی‌های اطراف کمک زیادی می‌کند.
کفش طبی
برای اصلاح زانوی پرانتزی و زانوی ایکسی به کمک کفش‌های طبی معمولا ارتفاع پاشنه را بلند می‌کنند یا در داخل کفش‌ها کفی‌های طبی می‌چسبانند تا به هماهنگی زانوها کمک کند.
ارتز اصلاحی
ارتز یا بریس به عنوان یکی از بهترین روش‌های درمان بدون جراحی زانوی پرانتزی و زانوی ایکس می‌تواند به آرایش مجدد اندام تحتانی کمک کند. از این لحاظ، غالبا برای افرادی مناسب است که به خاطر برخورداری از زانوی پرانتزی و زانوی ضربدری از درد زانو، مچ پا یا پا رنج می‌برند. علاوه بر این، با اصلاح و پشتیبانی عضو آسیب دیده عملکرد اندام تحتانی و پاها را به طور موثری بهبود می‌بخشند. تا اینجا در مورد دو نوع از بدشکلی‌های رایج زانو صحبت کردیم. در ادامه قصد داریم شما را با اسکولیوز و راه‌های درمان آن آشنا کنیم.
اسکولیوز چیست؟
اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات به عنوان یک بیماری بغرنج مربوط به ستون فقرات به نوعی از زمان‌های قدیم وجود داشته است. در حالت کلی سه نوع اسکولیوز خفیف، متوسط و شدید وجود دارد. زمانی که یک فرد به اسکولیوز مبتلا می‌شود، یعنی ستون فقرات وی دارای یک انحنای جانبی غیرطبیعی است که میزان آن به شدت این عارضه بستی دارد. توجه داشته باشید که این انحنا از همان دوران کودکی و نوجوانی قابل مشاهده است و علائم بارزی مانند شانه‌های نامتوازن و کمر نامتقارن دارد.
از روش‌های درمانی مناسب اسکولیوز می‌توان به ورزش و حرکات اصلاحی و همچنین استفاده از ارتزهای اصلاحی اشاره کرد.
فردی مبتلا به بیماری اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات
آتل پلی بسوی سلامتی در عیوب حرکتی بدون جراحی
چنانچه هر کدام از موارد ذکر شده برای شما آشنا به نظر می‌رسد، یا اینکه هر نوع درد یا ناراحتی را در پاها و یا اندام‌های تحتانی خود احساس می‌کنید اصلا نگران نباشید. در این راستا، کلینیک ارتوپدی فنی آتل با بهره گیری از تجارب و دانش ارتوتیست و پروتیست هادی خدایی بدون جراحی و حرکات اصلاحی و تنها با استفاده از ارتزهای اصلاحی نسبت به درمان زانوی پرانتزی، زانوی ایکس و همچنین اسکولیوز کمک می‌کند. توجه داشته باشید که طراحی و ساخت این ارتزها بر اساس اسکن و نقشه مخصوص به هر بیمار انجام می‌شود.
همچنین، استفاده از آنها نسبت به روش‌های درمانی دیگر کمترین عوارض را دارد. از همه مهمتر، از لحاظ هزینه برای شما صرفه اقتصادری بیشتری خواهد داشت.
