در هفته‌های گذشته بار دیگر زمزمه عملیات دیگری از سوی ترکیه در مناطق شمالی و شمال شرق سوریه علیه شبه‌نظامیان کُرد به گوش می‌رسید و شرایط میدانی نیز آبستن حوادث جدیدی شده است.
با این حال، یک منبع مطلع در میان گروهک «الجیش الوطنی السوری» (ارتش آزاد سابق و وابسته به آنکارا) به وبگاه العربی الجدید گفت که شب گذشته نشستی میان فرماندهان نظامی ترکیه و سرکردگان گروهک‌ها در منطقه «حوار کلس» در مرز سوریه با ترکیه برگزار شده و ترک‌ها به فرماندهان گروهک‌ها گفته‌اند که هنوز قصد آغاز عملیات را ندارد و زمان آن فعلا مشخص نیست.
به گفته وی، به نظر می‌رسد که مخالفت منطقه‌ای و جهانی با هرگونه تغییری در شرایط میدانی شمال سوریه، آنکارا را مجبور کرده تا عملیات نظامی خود را به تأخیر بیندازد. عملیاتی که گفته شده با هدف توسعه «منطقه امن» برای بازگرداندن تعداد زیادی از پناهندگان سوری و عقب‌تر راندن شبه‌نظامیان کُرد از مرز ترکیه انجام خواهد گرفت.
این منبع مطلع افزود: «عملیات در حالی به تأخیر افتاد که محورها و مراحل عملیات در نشستی که روز قبل از آن برگزار شده بود، مشخص شد. قرار بود تا در مرحله اول در حومه حلب شمالی به منطقه عملیاتی "سپر فرات" برسد و در شرق فرات نیز به منطقه عملیاتی "چشمه صلح" منتهی شود.»
کوبانی؛ اولویت ترکیه
به گفته این منبع نزدیک به گروهک ارتش آزاد، تسلط بر کوبانی اولویت ترکیه است و عملیات قرار بود تا از منطقه «کوبانی» (عین العرب) در مرز با ترکیه آغاز شود و مناطق تحت اشغال ارتش آزاد را از یکدیگر جدا کند.
او همچنین گفت که در مرحله دوم قرار بود تا عملیات علیه ارتش سوریه در غرب حلب در مناطق «قبتان الجبل»، «عینجاره» و «سپاه ۴۶» که به گفته وی نیروهای حامی ایران در آنجا در کنار نظامیان ارتش سوریه مستقر هستند، ادامه یابد.
این منبع معارض سوری در این راستا به العربی الجدید گفت که در سایه کاهش توجه روسیه به سوریه در پی جنگ اوکراین و بهره‌برداری آنکارا از نیاز غرب برای موافقتش با توسعه ناتو، ترکیه کوبانی را هدف اول خود قرار داد، اما توافقات و تفاهمات منطقه‌ای و بین‌المللی بر خلاف این موضوع پیش رفته است.
کوبانی (عین العرب) در شرق فرات و در نزدیکی مرز ترکیه واقع شده و جزو استان حلب به شمار می‌رود و صدها روستای عرب‌نشین و کردنشین دارد. این شهر در اواخر سال ۲۰۱۴ نیز در معرض یورش گروهک تکفیری داعش قرار گرفته بود، اما یگان‌های مدافع خلقه (ypg) با کمک گروهک‌های معارض و با پشتیبانی هوایی ائتلاف آمریکایی جلوی داعش را گرفته و مانع سقوط شهر شدند.
این شهر از سال ۲۰۱۲ در اشغال شبه‌نظامیان کُرد قرار دارد و از مهم‌ترین مناطق کردنشین سوریه محسوب می‌شود.
عدم چراغ سبز آمریکا
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه دوشنبه گذشته، گفت که کشورش به زودی گام‌های جدیدی برای تکمیل اقدامات خود در راستای ایجاد منطقه امن به عمق ۳۰ کیلومتر در خاک سوریه خواهد برداشت.
خبرگزاری آناتولی در این باره نوشت که ترکیه موفق نشده است تا چراغ سبز آمریکا را برای آغاز عملیات نظامی در شمال سوریه به دست آورد و این مسأله موجب شده تا آنکارا منتظر بماند و همزمان نیز گروههای سیاسی کُرد (راستگرا) نیز با هرگونه عملیات نظامی در سوریه مخالفت کرده‌اند.
در این راستا، «فیصل یوسف» عضو ریاست «شورای ملی کرد» (جناح راستگرای کردها و همسو با ترکیه) و از مقامات «جنبش اصلاح کردی» به العربی الجدید گفت که شرایط عمومی سوریه نیاز به توجه و تلاش جهانی دارد تا هر چه زودتر قطعنامه‌های بین‌المللی در خصوص حل و فصل سیاسی بحران به خصوص قعطنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت اجرایی شود.
به گفته وی هرگونه عملیات نظامی جدید موجب افزایش غم و مشکلات مردم سوریه شده و بحران را پیچیده‌تر می‌کند و هیچ تأثیری بر ثبات و امنیت شهروندان نخواهد داشت، بلکه بیشتر موجب آواره شدن تعداد زیادی می‌شود که پیش از این در عفرین، رأس العین و تل ابیض شاهد بودیم.
وی افزود: «برای دولت ترکیه مهم و ضروری است که به مسائل داخلی خود در داخل مرزهای کشورش رسیدگی و برای راه حل سیاسی در سوریه تلاش کند تا دولتی بسازد که بیانگر همه مردمش باشد و به حقوق شهروندانش احترام بگذارد. احترام به کشورهای همسایه و حاکمیت آن‌ها روابطی را ایجاد می‌کند که در خدمت رفاه و پیشرفت مردم منطقه است.»
از سوی دیگر یکی از سران گروه «نیروهای دموکراتیک سوریه» (SDF) نیز بدون ذکر نام خود به العربی الجدید گفت که این گروه برای رویارویی احتمالی با ارتش ترکیه و گروههای همسو با آنکارا آماده می‌شود. او تأکید کرد که در روزهای آتی همه احتمالات در شمال سوریه مطرح است.
همزمان فضای عمومی جامعه کرد سوریه از عملیات جدید ترکیه مشابه آن‌چه در سال ۲۰۱۸ در عفرین روی داد و هزاران غیرنظامی مجبور به فرار از شهر و روستای خود شدند، در بیم و نگرانی به سر می‌برد. هزاران نفری که مجبور شدند به سمت منطقه «تل رفعت» در شمال حلب و محله‌های «الاشرفیه» و «الشیخ مقصو» در شهر حلب و شهرک‌های شرق فرات فرار کنند.
روسیه مخالف است
محمد سالم، رئیس بخش تحلیل سیاست در مرکز پژوهش‌های «گفت‌وگوی سوریه»، در گفت‌وگو با العربی الجدید معتقد است: «اگر روسیه مخالفت نمی‌کرد و همچون سال ۲۰۱۸ در مورد عفرین خود را کنار می‌کشید، ترکیه می‌توانست در مناطق تحت نفوذ روسیه در غرب یا شرق فرات عملیات کند، اما این اتفاق تا این لحظه نیفتاده و بر عکس مسکو اخیرا با هدف قرار دادن موشک‌های هوا به هوا در آسمان و همراهی بالگردهای روسی با گشتی‌های قسد در شمال شرق سوریه، پیام واضحی به آنکارا داد.»
امنیت ملی ترکیه
العربی الجدید در ادامه نوشت که ترکیه به دو دلیل این عملیات را یک نیاز فوری برای امنیت ملی می‌داند: اولی مربوط به حفاظت از مرزهای جنوبی خود و در مجاورت سوریه با توجه به گسترش گروههای کُرد، به‌ویژه «نیروهای دموکراتیک سوریه» (SDF) است. دلیل دوم در تمایل اردوغان برای بازگرداندن یک میلیون آواره سوری از کشورش به شمال سوریه یا منطقه امنی است که او می‌خواهد با گسترش حوزه نفوذ و کنترل ترکیه با مخالفان در شمال در آنجا ایجاد کند.
هر دوی این نتایج، موقعیت اردوغان و حزب عدالت و توسعه در خلال انتخابات تابستان سال آتی به ویژه در سایه تنش در جامعه ترکیه به دلیل طولانی شدن بحران سوریه و حضور گسترده آوارگان در ترکیه را بهبود می‌بخشد. اما با توجه به مطالب ذکر شده، هنوز موعد آغاز عملیات مشخص نیست و به همین دلیل است که از شدت سخنان مقامات ترکیه در روزهای گذشته کاسته شده است.
