به گزارش اقتصادآنلاین؛ اواسط سال ۱۳۹۹ بود که طرح «تولید و ساماندهی عرضه خودرو» برای کنترل بازار خودرو، از سوی مجلس شورای اسلامی پیگیری شد. با وجود اینکه کلیات این طرح، آبان ماه همان سال تصویب و قرار بر عرضه خودرو در بورس کالا شد، اما وزارت صمت دولت دوازدهم با آن مخالفت کرد.
پس از شروع فعالیت دولت سیزدهم، فاطمی امین، وزیر صمت، ابتدا موافقت ضمنی خود را با این طرح اعلام کرد. اما پس از چندی، این طرح را غیرکارشناسی دانست و مخالفت خود را با عرضه خودرو در بورس کالا در پاییز سال گذشته اعلام کرد.
عرضه خودرو در بورس کالا، یکی از راهکارهایی است که طی سال‌های اخیر به عنوان جایگزینی مناسب برای قرعه‌کشی خودرو در نظر گرفته شده است. بنابر اعتقاد بسیاری از کارشناسان خودرو و نمایندگان مجلس نیز، عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند به سازوکار قیمت‌گذاری، شفافیت دسترسی خریداران و از بین بردن رانت در بستری رقابتی کمک کند. از سوی دیگر در بورس کالا، مداخله‌ای در قیمت وجود ندارد و به دلیل کشف قیمت در فرآیند عرضه و تقاضا، مشکل قیمت‌گذاری دستوری در صنعت خودرو تا حدی رفع می‌شود.
مخالفت با عرضه خودرو در بورس کالا پس از کشمکش‌های گوناگون، درنهایت در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ به پایان رسید و خودروی شاهین (از محصولات سایپا) در جلسه هیات پذیرش کالا و اوراق بهادار به تصویب رسید. البته در سال‌های گذشته نیز عرضه خودرو در بازار فیزیکی بورس‌‌‌کالای ایران تجربه شد؛ اما به دلیل آماده نبودن الزامات آن، این شیوه معاملاتی تداوم نداشت. به گفته مدیر عملیات بورس کالای ایران، ۸۰درصد تولید سالانه خودرو شاهین از محصولات سایپا، در بورس کالا عرضه خواهد شد.
پس از شاهین، نوبت به خودرو کارا متعلق به شرکت بهمن موتور (گروه بهمن) رسید. عرضه این خودرو که در یکصد و چهل و یکمین جلسه هیات پذیرش کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در تاریخ ۲۴ فروردین ماه سال جاری در بازار اصلی بورس کالا مورد تصویب قرار گرفت، ۲۸ اردیبهشت ماه آغاز شد.
قیمت پایه برای شروع عرضه خودرو کارا دو کابین ۳۰۱ میلیون و ۵۹۶هزار تومان و کارا تک کابین ۲۹۱ میلیون و ۲۵۷هزار تومان در نظر گرفته شد. همچنین حجم عرضه در نظر گرفته شده برای کارا دو کابین ۶۰۰ و کارا تک کابین ۲۵۰ دستگاه بود که درمجموع، ۱۰۳ دستگاه فروش کارا دو کابین و کارا تک کابین در بورس کالا فروش رفت.
بنابر اطلاعیه عرضه بازار فیزیکی بورس کالای ایران، ۴٣٠ دستگاه خودرو فیدلیتی و دیگنیتی در تالار حراج باز بورس کالا عرضه می‌شود. ثبت سفارش عرضه جدید دو خودرو فیدلیتی پرایم و دیگنیتی پرایم، از ۱۱ خردادماه آغاز شد و تا ساعت ٨:٣٠ صبح روز چهارشنبه (۱۸ خردادماه) ادامه دارد.
بر اساس این اطلاعیه، ۴۳۰ دستگاه فیدلیتی و دیگنیتی در تالار حراج باز عرضه می‌شود که بنابر جزییات، عرضه برای ۱۵۰ دستگاه فیدلیتی ۷ نفره، ۱۵۰ دستگاه فیدلیتی ۵ نفره و ۱۳۰ دستگاه دیگنتی خواهد بود.
قیمت پایه فیدلیتی ۷ نفره، ۸۰۳ میلیون و ۵۰۰هزار تومان و فیدلیتی ۵ نفره، ۷۸۹ میلیون تومان در نظر گرفته شده است و بهمن موتور، دیگنیتی را با قیمت ۸۴۳ میلیون و ۵۰۰هزار تومان روی تابلوی معاملاتی خواهد برد.
همچنین به قیمت‌های پایه، ۹درصد مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای قیمت نهایی فروش، هزینه‌های مالیات و عوارض شماره‌گذاری، هوشمندسازی کارت خودرو، خدمات پست، تولید پلاک و شماره‌گذاری و بیمه شخص ثالث اضافه می‌شود.
لازم به ذکر است که پیش دریافت برای خرید خودرو در بورس کالا، فعلا ۳۰درصد از طریق حساب وکالتی تعیین شده است.
پیش از خرید خودرو توسط مشتریان، اطلاعیه عرضه برای آگاهی عموم مردم روی سایت بورس کالا قرار می‌گیرد و زمان ثبت سفارش از یک روز پس از انتشار اطلاعیه عرضه تا ساعت ۸:۳۰ روز انجام معامله امکان‌پذیر است.
پس از آن، از طریق معاملات حراج باز جلسه معاملاتی فروش خودرو برگزار می‌گردد.
برای شرکت در حراج و خرید خودرو، مشتریان باید در بورس کالا پذیرش شوند که به هر دو صورت مراجعه حضوری و الکترونیکی این امکان فراهم شده است.
در روش حضوری، مشتری به یکی از کارگزاری‌های دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه و مدارک و فرم‌های مورد نیاز را تکمیل می‌کند. پس از بررسی مدارک توسط بورس کالا، صدور کد مشتری انجام می‌شود.
در روش الکترونیکی، مشتری دارای کد سجام با مراجعه به سامانه آنلاین شرکت‌های کارگزاری، کدملی خود را وارد می‌کند و پیامکی از سامانه سجام که حاوی رمز است دریافت می‌نماید.
با وارد کردن رمز دریافت‌شده، اطلاعات مشتری از سامانه سجام فراخوانی شده و در اختیار بورس کالا قرار می‌گیرد و با توجه به انجام احراز هویت در مراحل ثبت‌نام سجام، کد مشتری توسط بورس کالا صادر می‌شود.
برای انجام معامله، مشتریان باید دارای حساب وکالتی متعلق به خود باشند که خدمت حساب وکالتی از طریق اکثر بانک‌ها به مشتریان ارائه می‌شود.
در این زمینه، تمام وجه معامله باید در حساب وکالتی موجود باشد تا در زمان انجام معامله این مبلغ بلوکه شود و پس از انجام معامله به حساب بورس کالا برای تسویه انتقال یابد.
لازم به ذکر است که شرکت در جلسه معاملاتی صرفا از طریق کارگزاران انجام می‌شود که آدرس و شماره تماس شرکت‌های کارگزاری در سایت بورس کالا درج شده است.
