پاسداشت دعایی در کلاب هاوس خبر آنلاین / داوری اردکانی : دعایی بودن و مثل او زندگی کردن یسیار دشوار است

یادداشت رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم برای قرائت در کلاب‌هاوس خبرآنلاین:

حجت الاسلام والمسلمین اقای حاج سیدمحمود دعایی مرد صفا و دوستی و وفا و صمیمیت، رخت از سرای فانی برکشید و به دیار دوست سفر کرد.

آنچه من می‌دانم این است که اگر دعایی را می‌شناختید نمی‌توانستید او را دوست نداشته باشید یا نمی‌توانستید به او احترام نگذارید. دعایی مردی ساده و بی‌تکلف و بی‌ادعا اما خوش سخن و خوش قلم و اهل وفا و دوستی است.

اهمیت این قضیه وقتی آشکار می‌شود که بدانید دعایی مرد سیاست و سیاسی است.

چگونه می‌شود در عصر ما یک مرد سیاسی سی و پنج‌سال از عمرش را (حتی اگر نماینده مجلس باشد که بیست و چهار سال از این سی و پنج‌سال را در مجلس گذرانده است، بی‌آنکه از مجلس حقوقی دریافت کند) با سادگی و صفا از بام تا نیمه‌های شب سوار بر یک پیکان قراضه در خدمت اهل فرهنگ و معرفت گذرانده باشد. مگر زمان ماکیاولی و هابز و اسپینوزا سپری شده و سیاست با وفا و اخلاق صلح کرده است؟

من چون نشانه‌ای از این صلح در هیچ جای جهان نمی بینم بنا را بر این می‌گذارم که میانه دعایی با سیاست شکراب شده است، یعنی او دیگر سیاسی نیست، هرچند که او را در مقام و موقع سیاسی بشناسند؛

شواهدی هم بر این مدعا دارم. آقای دعایی در سی و پنج سال اخیر تا آنجا که من به یاد دارم هرگز موضع سیاسی صریح اتخاذ نکرده است، شاید آن موضع گیری هم برای رعایت عهد دوستی بوده است.

این اعتراض را حمل بر این نباید کرد که او شجاعت دوران جوانی خود را از دست داده است.

قرار گرفتن در جانب اهل نظر و ادب و فرهنگ شجاعتی بیشتر از قرار گرفتن در کنار این یا آن جناح سیاسی می‌خواهد. زیرا کسی که خطر می‌کند و به یک جناح سیاسی می‌پیوندد گرچه در جنگ وارد می‌شود اما پناه و پشتیبان هم دارد.

اما کسی که ترجیح می‌دهد در خدمت معرفت و فرهنگ باشد، پشتیبانش خداست و باید به او اعتماد و توکل کند و البته در این زمانه به فرهنگ و معرفت دل بستن وضعی نادر و کاری دشوار است.

کسانی هم که با شخص دعایی از نزدیک آشنا نیستند از طریق روزنامه اطلاعات می‌توانند او را بشناسند.

پیداست که هرچه در روزنامه چاپ می‌شود نظر مدیر و سردبیر نیست اما هر روزنامه ای مشی و شیوه و دستورالعملی دارد. می‌گویند روزنامه اطلاعات سرد است و در آن رخداد هیجان‌آفرین وجود ندارد و این را کسانی می‌گویند که معتقدند روزنامه باید میدان کشمکش‌ها و نزاع‌ها و منشأ شایعه‌ها و خبرهای داغ باشد.

برای اینکه مشتریان روزنامه بیشتر باشد، حمله به این و آن و نشر شایعه و تهمت و افترا وسیله مناسبی است، اما این شیوه روزنامه‌نویسی اخلاقی نیست و مرد اخلاق به آن رضایت نمی‌دهد. روزنامه اطلاعات هر چیزی را چاپ نمی‌کند، به کسی تهمت نمی‌زند و ناسزا نمی‌گوید، از هیچ جناح سیاسی جانبداری بیهوده و متعصبانه نمی‌کند. نوشته‌های صاحبان آراء متفاوت را چاپ می‌کند. نمی‌خواهم بگویم که اطلاعات جامع همه محاسن یک روزنامه است زیرا من نمی‌دانم یک روزنامه چه محاسنی باید داشته باشد.

امر محرز اینکه روزنامه اطلاعات در دوره مدیریت او روزنامه نجیبی بود و این نجابت انعکاس روحیه و صفت مدیر و گردانندگانش باید باشد.

گمان نشود که اینها را به حکم دوستی می‌گویم. دعایی دوست داشتنی و ستودنی بود و به این جهت او را دوست می‌داریم و می‌ستاییم.

پس از این مقدمه در پاسخ پرسش دعایی که بود؟

می‌توان گفت او مردی فاضل و فرزانه و سخندان و بسیار متواضعی بود که ساده زندگی کرد و زندگی‌اش یکسره در خدمت دانش و فرهنگ و دانشمندان و فرهیختگان گذشت. ما هنوز دعایی را به درستی نشناخته‌ایم و قدر او را چنانکه باید نمی‌دانیم و بدتر اینکه نمی‌دانیم در زمانه‌ای که خیرات و فضائل رو به ادبار دارد دعایی بودن و مثل دعایی زندگی کردن تا چه اندازه دشوار است.

درگذشت آقای دعایی نه فقط برای دوستان خاصش بلکه برای دانش و فرهنگ و اخلاق مصیبتی بزرگ است و این مصیبت بزرگ را به همه اهل فرهنگ و دانش و سیاست تسلیت می‌گویم.