12 ژوئن معادل 22 خرداد در تقویم رسمی بین المللی به عنوان «روز جهانی مبارزه با کار کودکان» به ثبت رسیده است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که هیچ گاه آمار دقیقی از کودکان کار در ایران به دست نیامده است، اما برخی فعالان این حوزه با استناد به اظهارات نمایندگان مجلس و مسئولان دولت در ادوار مختلف معتقدند که حداقل 3 میلیون کودک کار در ایران فعالیت می کنند؛ البته بخش زیادی از این کودکان به صورت پاره وقت مشغول فعالیت هستند، اما بازهم صدها هزار کودک در کشورمان که تعداد زیادی از آنها را اتباع خارجی بخصوص افغانستانی تشکیل می دهند، در انواع مشاغل رسمی یا کاذب فعالیت می کنند.
در این میان اما فعالیت کودکان کار در نقاط مختلف کشورمان، آسیب های جسمی فراوانی را برای آنها به همراه دارد که از جمله آنها می توان به دچار شدن به سوء تغذیه و انواع بیماری ها اشاره کرد؛ به نحوی که برآورد می شود حدود 80 درصد کودکان کار دچار کاهش قد، 86 درصد دچار کاهش وزن، 77 درصد دچار بیماری های دهان و دندان، 73 درصد دچار بیماری های چشم، 61 درصد دچار بیماری های دستگاه تنفسی، 64 درصد دچار بیماری های قلبی، 60 درصد دچار بیماری های گوش و حلق و بینی، 82 درصد دچار بیماری های پوست و 60 درصد دچار بیماری های دستگاه گوارشی هستند.
اعظم حاجی یوسفی، مدیرعامل موسسه کودکان نیکوکار موعود ایرانیان ضمن تاکید بر ابتلای بسیاری از کودکان کار به انواع بیماری ها به خبرنگار رکنا گفت: دچار بودن بسیاری از خانواده های کودکان کار به فقر مطلق، منجر به ابتلای این کودکان به انواع بیماری ها می شود. البته رایج ترین مشکل جسمی در بین کودکان کار، سوء تغذیه است، ولی بازهم تعداد زیادی از این کودکان به دلیل فعالیت های سنگینی که انجام می دهند دچار مشکلاتی نظیر دیسک کمر، آرتروز و اختلال رشد می شوند.
وی افزود: متاسفانه جثه عمده کودکان کار بسیار کمتر از سن آنهاست، زیرا اساسا این کودکان دچار کمبود شدید ویتامین و مکمل های غذایی هستند و به همین دلیل به مشکلات رشدی دچار می شوند. بررسی های ما نشان می دهد که حدود سه چهارم کودکان کار نیاز به دریافت مکمل های غذایی دارند و عملا در معرض دچار شدن به سوء تغذیه هستند؛ زیرا اساسا وقتی یک کودک در روند رشد خود مکمل های لازم از جمله آهن، کلسیم، پروتئین و انواع ویتامین ها را دریافت نکند، احتمال دچار شدن او به سوء تغذیه افزایش می یابد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که متاسفانه بسیاری از کودکان کار به دلیل فقر اقتصادی و فرهنگی خانواده های خود و دریافت نکردن آموزش های اجتماعی مناسب، دچار انواع آسیب های اجتماعی بخصوص ارتکاب به جرم می شوند؛ به نحوی که برآورد می شود 80 درصد این کودکان دچار پرخاشگری و خشونت هستند، 50 درصد آنها به سرقت، 41 درصد به خرید و فروش مواد مخدر و 85 درصد آنها به تخریب اموال عمومی دست می زنند، 54 درصد کودکان کار به حقوق شهروندان بی توجهی می کنند و در برقراری ارتباط مشکل دارند و 55 درصد آنها نیز به بزه کاری تمایل دارند.
در همین راستا، اعظم حاجی یوسفی با بیان این که فقر و چرخه نامناسب تربیتی، کودکان کار را به سمت ارتکاب به جرم هدایت می کند، عنوان کرد: کودکان کار به دلیل فقر و مشکلات اقتصادی و فرهنگی ناچار هستند که روزانه مدت زمان زیادی را کار کنند و به همین دلیل، این کودکان نمی توانند از مهارت های اجتماعی لازم بهره مند شوند. همچنین عمده کودکان کار از همان ابتدا وارد جامعه ای می شوند که بزرگسالان آنها هم فاقد مهارت های اجتماعی هستند و به همین دلیل، این کودکان از همان سنین پایین قادر به حل ساده ترین مسائل روزمره خود نیستند و در موارد متعددی دست به پرخاش و خشونت می زنند.
این فعال حوزه کودکان کار، با تاکید بر این که فقر حاکم بر خانواده ها، مهمترین دلیلی است که برخی است فرزندان را به انجام کار سوق می دهد، اظهار داشت: برخلاف تصور عموم مردم، بیشتر کودکان کار به صورت باندی فعالیت نمی کنند، بلکه دارای خانواده هستند. البته والدین بسیاری از کودکان کار یا ناآگاه هستند یا در انجام مسئولیت های خود ناتوان هستند.
وی در ادامه تاکید کرد: با توجه به این که بسیاری از کودکان کار به دلیل مشکلات معیشتی و آسیب های اقتصادی و اجتماعی تحمیل شده به خانواده های خود به انجام کار روی آورده اند، طبیعی است که اگر ما بتوانیم فقر را در خانواده نیمی از این کودکان کاهش دهیم، جمعیت کودکان کار کشورمان نصف خواهد شد؛ زیرا عمده خانواده های کودکان کار، برخلاف میل باطنی خود، فرزندان خود را به سر کار می فرستند.
حاجی یوسفی با بیان این که علاوه بر سلامت جسمی، سلامت روان کودکان کار نیز در معرض خطر قرار دارد، اظهار داشت: ما باید بیش از تلاش برای ساماندهی کودکان کار موجود به جلوگیری از اضافه شدن کودکان جدید به چرخه کار کودکان فکر کنیم؛ زیرا اساسا وقتی یک کودک وارد چرخه کار می شود، منش و تفکرات او بسیار تغییر می کند و امکان بیرون کشیدن او از این چرخه به شدت دشوار می شود. بنابراین ما باید برای مبارزه با کار کودکان، تمام تمرکز خود را بر رفع فقر در خانواده های آسیب دیده بگذاریم و از ورود بچه های جدید به چرخه کار کودکان جلوگیری کنیم.
این فعال حوزه کودکان کار ادامه داد: اعتیاد والدین به طور مستقیم بر روی آوردن برخی فرزندان به کار کردن تاثیر می گذارد، به نحوی که برخی کودکان کار عملا برای تامین هزینه مواد مخدر والدین خود کار می کنند و عملا زندگی کودکانی که با پدر یا مادر معتاد زندگی می کنند، سرشار از انواع آسیب های اجتماعی است.
مساله دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که آسیب های جسمی و روانی گوناگونی که به کودکان کار وارد می شود، این کودکان را در معرض دچار شدن به انواع اختلالات یادگیری قرار می دهد؛ به طور مثال، برآوردها نشان می دهد که 32 درصد کودکان کار دچار مشکل کمبود حافظه، 30 درصد مشکلات یادگیری، 61 درصد دچار اختلال خفیف ذهنی، 21 درصد کمبود کنجکاوی، 64 درصد کمبود شناخت محیط و 61 درصد دچار مشکلات گفتاری هستند.
حاجی یوسفی ضمن تاکید بر وجود اختلالات یادگیری در میان بسیاری از کودکان کار اظهار داشت: متاسفانه برخی کودکان کار به دلیل کمبود آهن و عدم تغذیه مناسب به اختلالات یادگیری دچار می شوند. همچنین معضلات اجتماعی مختلف و مواجه شدن کودکان کار با خشونت های گوناگون در طول روز، باعث می شود که عمده این کودکان هیچ تمرکزی روی درس خواندن نداشته باشند و دچار اختلالات یادگیری شوند.
این فعال حوزه کودکان کار با تاکید بر این که کودکان کار افغانستانی هم بخشی از آینده ایران هستند، اظهار داشت: قطعا دولت و خیران برای حمایت از کودکان کار اتباع نیز مانند کودکان کار ایرانی وظیفه دارند، زیرا کودک متعلق به هر ملیتی که باشد، کودک است و باید از او حمایت شود. البته باید توجه داشت که شاید بخشی از والدین افغانستانی مطابق فرهنگ خود، فرزندانشان را به سر کار بفرستند، اما بازهم ما باید تلاش کنیم که کودکان افغانستانی هم از سلامت جسمی و روحی برخوردار باشند.
وی در پایان تصریح کرد: طبیعی است که بسیاری از کودکان کار افغانستانی تا پایان عمر خود در ایران می مانند و با کودکان ما در ارتباط هستند. بنابراین ما باید برای رشد و تربیت کودکان کار افغانستانی هم مانند ایرانی ها تلاش کنیم، زیرا این کودکان حتما در آینده روی جامعه ما اثر خواهند گذاشت.
