همشهری‌آنلاین- منهای سیاست: نخستین وزیر از دولت سیزدهم رفت و اولین تغییر در کابینه پیش از یک ساله شدن دولت رقم خورد. حجت‌الله عبدالملکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که از ابتدا با حاشیه‌های بسیار به مجلس معرفی شد دیروز به گفته سخنگوی دولت برای دومین بار استعفا کرد و این بار رییس‌جمهوری استعفای او را پذیرفت. البته پیش از رسمی شدن این استعفا زمزمه‌های کنار رفتن عبدالملکی بلند شده بود و حتی برخی از احتمال برکناری عبدالملکی خبر داده بودند.
چرا که عده‌ای از مجلس یازدهمی‌ها رفته‌رفته از اواخر سال قبل به منتقدان سرسخت وزیرکار دولت سیزدهم تبدیل شدند و درخواست استیضاح او را نیز امضا کرده بودند. با این همه وزیر کار با استیضاح کنار نرفت و استعفا داد تا پس از خروج محسن رضایی از کمیسیون اقتصادی دولت دومین سیگنال تغییر در تیم اقتصادی در کمتر از یک سال مخابره شود. مهم‌ترین کلیدواژه در استعفای توییتری وزیر کار نیز «کمک به افزایش هماهنگی» در دولت است که حاکی از تفاوت دیدگاه‌های اقتصادی مدیران اقتصادی دولت دارد. اما سوال اینجاست که چه اتفاقی رخ داد که مجلسی که به وزیر کار پیشنهادی رییسی ۱۹۱ رای موافق داده بود کمتر از پنج ماه به خیل منتقدان او پیوست ؟ وزیر پرحاشیه دولت که تاکید داشت با یک میلیون تومان می‌شود شغل ایجاد کرد، چگونه نتوانست حتی یک سال بر صندلی وزارت تکیه بزند؟
عبدالملکی؛ از داوری میدان تا وزارت کار
کمتر از چهار ماه از عمر دولت نگذشته بود که نمایندگان مجلس نسبت به عملکرد برخی از وزرا به ویژه حجت عبدالملکی انتقادهایی وارد کردند. عبدالملکی چهل ساله که در دانشگاه امام صادق درس اقتصاد خوانده تا معرفی به مجلس به عنوان وزیر پیشنهادی کار سابقه کار اجرایی در کارنامه خود نداشت و همین موضوع مورد توجه برخی از نمایندگان به ویژه موسوی لارگانی نماینده فلاورجان قرار گرفت. لارگانی تاکید داشت که وزیر شدن عبدالملکی ظلم به آینده او و دولت سیزدهم است. تا سال ۱۴۰۰ در سوابق او عضویت در هیات مدیره صندوق بیمه بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر کشور از سال ۸۹ تا ۹۱ و از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ مشاور وزارت امور اقتصادی و دارایی دیده می‌شد. همچنین عبدالملکی از سال ۹۶ معاونت اشتغال کمیته امداد را بر عهده داشت و از سال ۹۹ نیز به عنوان یکی از اعضای هیات مدیره کمیته امداد از سوی مقام معظم رهبری منصوب شد. با این همه عبدالملکی حتی برای رسانه‌ها نیز چهره شناخته شده‌ای نبود و با حضور در برنامه تلویزیونی «میدان» به عنوان داور بود که کمی در افکار عمومی شناخته شد.
مبارزه با فساد؛ کلیدواژه تسویه مدیران متخصص
عبدالملکی از روز نخست فعالیت «مبارزه با فساد» را به عنوان کلیدواژه و محور فعالیت‌هایش قرار داد. بر همین مبنا عبدالملکی شروع بهعزل و نصب در وزارتخانه عریض و طویل کار کرد و به گفته خودش ۳۵۰ مدیر از ۱۰۰۰ مدیر فاسد را برکنار کرد. عبدالملکی گفت که باقی مدیران فاسد نیز برکنار می‌شوند و نزدیک به ۱۲۰ پرونده نیز آماده ارسال به قوه قضاییه است. اما تا پایان دوره فعالیت او طبق اطلاعات موجود نه پرونده به قوه قضاییه فرستاده شد و نه ادعاهای او درباره فساد ۱۰۰۰ مدیر در وزارت کار مورد پذیرش مجلس و افکار عمومی قرار گرفت. نکته دیگر اینجا بود که گفته می‌شد عبدالملکی پس از برکناری این مدیران و بدنه تخصصی وزارت کار افرادی را خارج از این مجموعه و اغلب از کمیته امداد وارد وزارت کار و دستگاه‌ها مرتبط با آن کرد. موضوعی که آن را موسوی لارگانی در جلسه سوال از وزیر کار در کمیسیون اجتماعی که دی ماه ۱۴۰۰ فایل صوتی آن به بیرون درز کرد اعلام کرد. لارگانی در همان جلسه اعلام کرد که تمامی این موارد را در صحن علنی اعلام می‌کند و خطاب به وزیر گفت: شما به دلیل بی‌تجربگی به همه سهمیه دادید و وزارتخانه را مثل غنیمت جنگی بین دوستانتان تقسیم کردید. جبار کوچکی نژاد نماینده رشت نیز گفت که ایشان در عرض چند ماه نشان داد که توانایی اداره این وزارتخانه مهم را ندارد و ضعف مدیریتی شدید در این وزارتخانه مشاهده می‌شود. با این همه عبدالملکی و برخی اکانت‌های توییتری منتسب به او فعالیت گسترده‌ای در حمایت از فسادستیزی او و انتقاد از نمایندگان مجلس انجام دادند که البته به نتیجه نرسید. عبدالملکی در همین راستا ۶ میلیارد تومان نیز به شبکه سوم صداوسیما و برنامه میدان بودجه داده بود.
از لامبورگینی ایرانی تا ایجاد شغل با یک میلیون
اما نکته دیگری که پس از استعفای عبدالملکی مورد توجه قرار گرفته شعارها و حاشیه‌های اوست. عبدالملکی پیش از تصدی وزارت از توان تولید لامبورگینی داخلی سخن گفته بود که حاشیه‌های بسیاری داشت. او حتی گفته که با یک میلیون تومان هم می‌توان یک شغل مولد ایجاد کرد و اگر جوانان نمی‌توانند این کار را انجام دهند به دلیل عدم آموزش است. موضوعی که علیرضا پاک‌فطرت نماینده شیراز درباره آن به رویداد ۲۴گفته بود: اینکه با یک میلیون تومان بتوان شغلی ایجاد کرد که تولید در آن باشد، محال است. این یعنی وزیری داریم که شوخی تاریخ با ماست. نکته دیگر اینجا بود که عبدالملکی پس از نشستن بر صندلی وزارت اعلام کرد که اساسا اشتغالزایی در حیطه مسوولیت‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار ندارد. وزیر کار همچنین گفته بود که با کوچک کردن در پارکینگ خانه‌ها می‌توان مانع واردات و خرید ماشین‌های خارجی و آمریکایی شد. گفته‌هایی که تبدیل به حاشیه‌های بسیاری در فضای مجازی شد و بسیاری از کارشناسان نیز آن را غیرعلمی و عوام‌گرایانه و حاکی از بی‌تجربه‌گی و عدم اشراف وزیر به امور اجرایی کشور دانستند.
نخستین کارت زرد به دولت همزمان با تغییر وزیر کار
همزمان با استعفای عبدالملکی نمایندگان نخستین کارت زرد را به دولت سیزدهم داد. رضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت نتوانست نمایندگان را درباره علت ضعف عملکرد این وزارتخانه در کنترل قیمت کالاها و عدم توانایی در پشتیبانی از صاحبان صنایع و بهره‌برداران معدن قانع کند و ۱۴۱ نماینده به او کارت زرد دادند. اتفاقی که به نظر می‌رسد می‌تواند پیام مجلس به دولت درباره عملکرد اقتصادی کابینه قلمداد شود.
چه کسی جایگزین عبدالملکی می‌شود؟
پس از استعفای عبدالملکی رییس‌جمهوری محمدهادی زاهدی وفا به عنوان سرپرست وزارت کار و رفاه اجتماعی منصوب شد. زاهدی وفا معاون اقتصادی محمد مخبر معاون رییس‌جمهور بوده و از افراد نزدیک به او محسوب می‌شود. در سوابق او که فارغ التحصیل رشته اقتصاد از دانشگاه امام صادق و تورنتو است، معاون اقتصادی وزیر اقتصاد، عضویت در شورای عالی دفاع و تامین اجتماعی عضویت در ستاد تنظیم بازار نیز دیده می‌شود. بنابراین شاید بتوان زاهدی وفا را از گزینه‌های وزارت کار به حساب آورد. اما نام‌های شناخته‌شده دیگری نیز برای تصدی این سمت مطرح شده‌اند. از حمیدرضا حاجی بابایی نماینده فعلی مجلس و وزیر پیشین آموزش و پرورش گرفته تا مهرداد بذرپاش رییس دیوان محاسبات کشور و نماینده پیشین مجلس. همچنین پرویز فتاح رییس بنیاد مستضعفین، سعید محمد رییس مناطق آزاد و محمدرضا فرزین نیز دیگر نام‌هایی هستند که به عنوان گزینه‌های احتمالی به آن‌ها اشاره شده است.
