در لغت‌نامه دهخدا، فرش [فَ] بساط افکنده، گستردنی، زیرانداز، قالی و مفروش از اسباب خانه عنوان شده است. در تاریخ طبری از فرش‌هایی که با مو و پشم حیوانات در این دوره بافته شده، سخن رفته است. قدیمی‌ترین نشانه به هنر قالی‌بافی، به عصر مفرغ برمی‌گردد و این نشانه یک کارد قالی‌بافی است که از گورهای عهد مفرغ ترکمنستان و شمال ایران یافت شده است. در شهر سوخته (دشت سیستان ـ جنوب‌شرقی ایران) نیز فرش‌های حصیری و پارچه و ابزارهای بافندگی به دست آمده که متعلق به ۲۵۰۰ تا ۲۸۰۰ سال پیش از میلاد است.
در دوره هخامنشیان و به نقل از گزنفون، شهر کهن ساردیس به قالی‌های گره‌باف خود فخر می‌کرده که به نقش‌های حاشیه و هیکل‌های مردان و شیردل‌های افسانه‌ای آراسته بوده است. کهن‌ترین قالی‌های موجود در جهان نیز به ترتیب قالی کشف شده نقش برجسته کاخ نینوا، فرش پازیریک از پنجمین گور اقوام سکایی، تکه فرش قومس (دوران ساسانیان) و فرش آناتولی (۱۳ - ۱۴ م) است.
قالی هر منطقه ایران با توجه به شرایط جغرافیایی، اقلیمی و فرهنگی ویژه محل با منطقه دیگر تفاوت می‌کند. هم‌چنان که قرار گرفتن انسان در عوامل زیستی خاص مثل آب و هوا، فرهنگ و ... روحیه او را می‌سازد؛ بر دستاوردهای انسانی نیز موثر می‌افتد.
حالا فرش نیز مانند سایر یادگاری‌های گذشته باید راه خود را به دنیای جدید پیدا کند، فرش دیگر نباید فقط به عنوان زیرانداز و یا تابلو و پرده مورد استفاده قرار گیرد، این روزها بارقه‌های امید در این حوزه به چشم می‌خورد و قرار است خبرهای خوشی از فرش به گوش فعالان این عرصه برسد.
مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در رابطه با ویژگی‌های فرش این استان، می‌گوید: کیفیت فرش دستباف استان زنجان بسیار ارزشمند و بی‌نظیر بوده و طبیعی بودن مواد پشم و ابریشم و رنگ مورد استفاده در تولیدات فرش زنجان باعث افزایش کیفیت این فرش‌ها می‌شود.
وی می‌افزاید: بیشترین نقشه‌هایی که در استان بافته می‌شود، طرح بیدگینه، طرح قلتوق و طرح ماهی افشار است که در این بین طرح ماهی افشار نیز بیشترین میزان خرید و فروش را به خود اختصاص داده است.
این مسئول با بیان اینکه در همه مناطق استان قالی‌بافی رواج دارد، تصریح می‌کند: بخش قره‌پشتلو، بخش افشار، انگوران و ایجرود مراکز عمده تولید فرش است و باید عنوان کرد در مجموع ۲۱ هزار و ۵۵۰ دار قالی در استان وجود دارد که شهرستان خدابنده با ۵۴۰۰ دار، بیشترین دار قالی را در استان به خود اختصاص داده است.
مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان، خاطرنشان می‌کند: بر اساس برآوردها، در مجموع ۵۹ هزار و ۷۰۰ بافنده در استان وجود دارد که شهرستان زنجان با ۲۱ هزار بافنده بیشترین تعداد بافندگان را در جغرافیای خود جای داده است و شهرستان سلطانیه نیز با ۱۲۰۰ نفر کم‌ترین تعداد بافنده را در استان دارد.
در خانه بمانید و کسب و کار خانگی راه‌اندازی کنید
حالا که خیلی‌ها به دلیل شیوع کرونا مجبورند در خانه بمانند، می‌توانند به فکر راه‌اندازی یک شغل خانگی باشند. مشاغل یا کسب و کارهای خانگی، آن دسته از فعالیت‌هایی است که از سوی یک عضو یا اعضای خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی هم‌جوار شکل می‌گیرد و منجر به تولید خدمت یا کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می‌شود.
این تعریفی است که وزارت تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی برای مشاغل خانگی ارائه می‌کند. راه‌اندازی کسب و کارهای خانگی و راه‌اندازی کسب و کار در منزل می‌تواند مزایای گوناگونی را برای شاغلان این عرصه داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به حذف هزینه‌های جاری محیط کار مانند خرید، رهن و اجاره، مالیات، عوارض و قبوض مصرفی، ایجاد توازن بین مسئولیت خانوادگی زنان و اشتغال آنان، حذف هزینه ایاب و ذهاب، استفاده از نیرو و تخصص اعضای خانواده، ایجاد زمینه‌های کار خانوادگی، امکان انتقال تجارب از طریق آموزش غیررسمی به شیوه استاد - شاگردی بین اعضای خانواده و ... اشاره کرد.
مدیر اشتغال و کارآفرینی اداره‌کل تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی استان زنجان با اشاره به طرح ملی توسعه مشاغل خانگی، می‌گوید: طرح ملی توسعه مشاغل خانگی در دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی پس از آسیب‌شناسی طرح‌های قبلی و انجام مطالعات داخلی و خارجی در سال ۱۳۹۶ طراحی و به تصویب رسید.
وی می‌افزاید: به منظور اجرا و پیاده‌سازی این طرح، جهاددانشگاهی به عنوان یک نهاد توسعه‌ای، واسطه‌ای و تسهیل‌گر مکلف به شناسایی، توانمندسازی (آموزش و مشاوره) اشخاص حقیقی و حقوقی و پایدارسازی مشاغل خانگی با اتصال به بازار با بهره‌مندی از شبکه‌های افقی و عمودی شد.
این مسئول با اشاره به رشته‌هایی که به عنوان مزیت استان زنجان ابلاغ شده است، ادامه می‌دهد: رشته‌هایی که به عنوان مزیت در استان به آن پرداخته شده، شامل قالی‌بافی، بافنده تابلوفرش، گلیم‌بافی، قلم‌زنی، خیاطی لباس، ملیله‌سازی، تولیدات چرمی دست‌دوز، ویرایشگر متون، مترجم (کتاب و مقاله)، برنامه‌نویس، انیماتور، پرورش‌دهنده زنبور عسل و ملحفه‌دوز است.
مدیر اشتغال و کارآفرینی اداره‌کل تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی استان زنجان، با بیان اینکه ظرفیت و پتانسیل شهرستان‌های استان توسط جهاددانشگاهی شناسایی و در این طرح معرفی شده است، خاطرنشان می‌کند: در این طرح زمینه لازم برای توانمندسازی، مشاوره و آموزش متقاضیان برای ایجاد کسب و کار و درآمد پایدار فراهم می‌شود که این امر به رفع دغدغه اشتغال کمک خواهد کرد.
رئیس جهاددانشگاهی استان زنجان نیز با اشاره به اجرای طرح ملی توسعه مشاغل خانگی، اظهار می‌کند: این طرح در سه فاز شناسایی مزیت‌های استان، توانمندسازی متقاضیان و اتصال به بازار انجام خواهد شد و جهاددانشگاهی با استفاده از شبکه کارشناسان، مشاوران و تسهیل‌گران خود در سراسر کشور در نظر دارد، با بهره‌مندی از ظرفیت همه سازمان‌های دولتی و غیردولتی به‌ویژه بخش خصوصی، حلقه‌های مفقوده و خلاء طرح‌های مشابه قبلی را شناسایی و نقش و جایگاه مشاغل خانگی در اقتصاد کشور را توسعه دهد.
کامران جعفری ادامه می‌دهد: جایگاه جهاددانشگاهی به عنوان یک نهاد توسعه‌ای و مداخله‌ای در اجرای طرح مشاغل خانگی بوده، همچنین وظیفه این نهاد در مطالعات فاز اول طرح شامل نیازسنجی و ظرفیت‌سنجی مشاغل خانگی مبتنی بر الگوی توسعه مشاغل خانگی است.
وی می‌افزاید: بر اساس اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی سهمیه در نظر گرفته شده برای استان زنجان در این طرح ۱۸۰۰ نفر بود که تاکنون ۲۲۸۹ نفر ثبت‌نام کردند.
تار هنر بر پود مهارت و اقتصاد فرش زنجان
با اجرای طرح ملی توسعه مشاغل خانگی، به خصوص در بخش هنر - صنعت فرش که از دیرباز در جای‌جای استان زنجان ریشه‌ای به قدمت سکونت و یک‌جانشینی ساکنان این مناطق دارد، چرخ اقتصاد آن دوباره به چرخش درآمده و علاوه بر ایجاد اشتغال، تولید ثروت و ارزش‌افزوده، سبب ماندگاری میراثی می‌شود که سال‌های سال است از نیاکان‌مان سینه به سینه به ما رسیده و حال نوبت ما است که تار هنر فرش‌بافی را بر پود مهارت و اقتصاد گره بزنیم.
انتهای پیام
