خبرگزاری فارس البرز-طیبه جواهری: بر اساس چکیده یک مقاله، از آغاز زندگی بشر تاکنون تولید پسماند جز جدایی ناپذیر زندگی او بوده و تولید آن معضلات مختلفی را بر محیط زیست تحمیل کرده است؛ با صنعتی شدن جوامع و افزایش نیازهای انسان تولید مواد زائد افزایش یافته و سلامت انسان و محیط زیست با خطر جدی رو به رو شده است.
پسماندها در سال‌های متمادی بدون توجه به اصول علمی و در نظر گرفتن مبانی حفظ و حراست از طبیعت با بی توجهی در محیط رها شده‌اند. خطرات محیط ناشی از فقدان سیستم مدیریتی مناسب و نبود قوانین و مقررات کافی، از مشکلات اساسی کشور است که در کلانشهرها و مراکز بزرگ جمعیتی با ابعاد گسترده‌تری نمود پیدا کرده است؛ در این میان نیاز است تدابیر ویژه در خصوص مدیریت اصولی و سازگار با محیط زیست این حجم از پسماند مد نظر قرار گیرد.
نتایج حاصل از بررسی متون مرتبط نشان می‌دهد که در مدیریت پسماند نیاز است مواردی همچون ایجاد و توسعه سطل بازیافت در سطح شهر، فرهنگ‌سازی در خصوص بازیافت زباله‌ها، ملزم ساختن صنایع برای اختصاص بخشی از سود خود به مدیریت پسماند و بهره‌گیری از مشارکت شهروندان و بخش خصوصی در این حوزه مورد توجه قرار گیرد.
البته دستیابی به اصول مدیریت پسماند نیازمند بررسی نمونه‌های موفق است چرا که زمینه مناسب برای شناسایی الگوها و چگونگی مدیریت پسماند را فراهم می‌سازد. بدین منظور نوشتار حاضر در پی بررسی تجارب جهانی اصولی مدیریت پسماند است تا دید جامع در خصوص شیوه برخورد با پسماند حاصل شود و از این اصول متناسب با شرایط ایران در راستای دستیابی به راهکارهای مؤثرتر بهره برد.
استان مهاجر پذیر البرز نیز در این مسیر اقدام های درست و غلطی را پشت سر گذاشته است که در این میان لازم است به مرکز دفن زباله حلقه دره اشاره کرد، محیطی که در پی نبود زیرساخت‌های کافی و برنامه ریزی نامناسب از زمان آغاز فعالیت تا به امروز انتقادهای متعدد عملکردی را همراه با زباله ها دفن کرده است.
حلقه دره کجاست؟
مرکز دفن زباله حلقه دره با مساحتی بالغ بر ۱۵۳ هکتار در منطقه ۱۲ سابق شهرداری کرج و منطقه ۳ کنونی و در نزدیکی فرودگاه بین المللی پیام قرار دارد؛ این منطقه که سال هاست به عنوان مرکز دفن زباله‌های شهرستان کرج، شهرهای اطراف و به گفته برخی منابع استان‌های هم‌جوار نیز شناخته می‌شود، روزانه بیش از ۱۲۰۰ تن زباله را در خود جای داده و بوی بد و شیرابه‌های حاصل از آن فضای کیانمهر و محیط زیست مناطق اطراف را پر کرده است.
این مرکز بار زباله ۳ میلیون جمعیت استان البرز را به دوش می‌کشد و روش‌های سنتی در آنکه بیشتر شامل دفن زباله می‌شود، البته که با افزایش جمعیت و همچنین رشد مهاجرت پذیری البرز متعاقبا تولید زباله، دفن و دپوی آن نیز در حلقه دره رو به افزایش بوده و از طرفی ناتوانی دستگاه‌های متولی در تفکیک زباله از مبدأ این مشکل را دو‌چندان کرده است.
با توجه به عدم تغییر شرایط حلقه دره و نارضایتی شهروندان و ساکنین اطراف همچون اهالی منطقه کیانمهر به نظر می‍‌رسد تلاش مسؤولان برای بهبود اوضاع در ادوار مختلف کافی نبوده است. در این میان مدیریت شهری فعلی مدعی بهبود اوضاع و رفع کارشناسی معضلات این مجموعه بود به همین منظور بازدیدی تحت عنوان «پروژه گردی با اصحاب رسانه» به مرکزیت مجموعه حلقه دره رقم زد که در ادامه به مطالب و مسائل مطرح شده در این بازدید خواهیم پرداخت.
محمدرضا خسروی، رییس سازمان پسماند کرج، در جمع اصحاب رسانه با بیان اینکه در نظر داریم با انعقاد قراردادی مبنی بر جمع آوری یک روز درمیان زباله‌های شهروندان مشکل آلودگی زیست محیطی را برطرف کنیم، گفت: با اجرای این طرح مدیریت پسماند البرز ضمن رفع آلودگی زیست محیطی تا ۲۰ سال آتی در این خصوص به مشکل برنخواهد خورد.
این مقام مسؤول با اشاره به اینکه ۸۰ درصد اعتبارات طرح ساماندهی پسماندها در منطقه حلقه دره البرز از محل منابع دولتی و شهرداری کرج تامین می‌شود، اظهار کرد: مابقی توسط بخش خصوصی پرداخت خواهد شد.
تولید برق از زباله‌ها
رییس سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج با بیان اینکه روزانه حدود یک هزار و ۵۰۰ تن زباله به مرکز دفن پسماندهای حلقه دره انتقال می‌یابد، تاکید کرد: با راه اندازی کارخانه پسماند و تجهیزات موجود زمینه بازیافت زباله‌ها و تولید برق از آنها فراهم می شود.
وی افزود: دولت سیزدهم برای این موضوع بودجه خوبی اختصاص داده و شهرداری‌های استان البرز می‌توانند تا ۹۰ درصد از توان مالی بانک‌ها در این زمینه استفاده کنند.
تولید کود از زباله‌ها
خسروی گفت: اکنون بخش تولید کود در کارخانه پسماند شهرداری کرج در حلقه دره آماده بهره برداری است که اگر روزانه ۵۰۰ تن زباله را به این کارخانه انتقال دهیم می‌توان ۱۵۰ تن کود کشاورزی در روز تولید کرد.
رییس سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج تاکید کرد: تولید برق از زباله‌ها یکی از مهمترین برنامه ها در منطقه حلقه دره بوده که از امسال انرژی به شبکه سراسری برق کشور تزریق می‌شود؛ روزانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ تن نخاله ساختمانی به مرکز دفن زباله‌های حلقه دره انتقال می‌یابد.
سگهای بلاصاحب در دل حلقه دره
خسروی با اشاره به مشکلات زیست محیطی و مخاطرات سگهای بلاصاحب در استان البرز گفت: شهرداری کرج روزانه ۵۰ تا ۶۰ قلاده سگ جمع آوری و به ۲ مرکز نگهداری این سگ‌ها در حلقه دره و باغستان کرج انتقال می‌دهد.
وی ادامه داد: مشکل اساسی استان البرز عدم همکاری شهرداری‌های سایر شهرهای استان در جمع آوری و ساماندهی سگ های بلاصاحب است که سالانه شاهد افزایش بی رویه تعداد این سگ‌ها در مراکز شهری هستیم.
خسروی افزود: سگهای ماده سالانه تا ۳۰ مورد زادآوری دارند که طرح عقیم سازی این سگ‌ها در پناهگاه‌های حلقه دره و باغستان کرج در حال انجام است؛ اکنون یک هزار و ۲۰۰ قلاده سگ بلاصاحب در ۲ پناهگاه سگهای حلقه دره و باغستان کرج نگهداری می‌شوند.
خشک سازی ۴ حوزچه شیرآبه
غلامرضا رضوانی، معاون خدمات شهری کرج نیز در حاشیه این بازدید خطاب به اصحاب رسانه گفت: رسالت رسانه‌ها این است که مشکلاتی که در بخش‌های مختلف می‌بینند را بازگو کنند؛ بر همین اساس شهرداری کرج بر آن شده تا مشکلات شهری و زیست محیطی را با کمک اصحاب رسانه پیگیری به نتیجه برساند.
وی افزود: طرح خشکاندن شیرابه زباله‌ها در محل دفن پسماندهای حلقه دره با هدف پیشگیری از آلودگی زیست محیطی و آب های زیر زمینی اجرایی شده است که در کشور بی نظیر است.
معاون خدمات شهر شهرداری کرج گفت: روزانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ تن زباله شهر کرج به حلقه دره انتقال می‌یابد که بیش از۲ هزار و ۵۰۰ مخزن برای جمع آوری این زباله ها در کرج ایجاد شده است.
در این بازدید مجید درگی، مدیرکل محیط زیست استان البرز نیز حضور داشت که ضمن تقدیر از اجرای عملیات پاکسازی جاده قزلحصار و حلقه دره، گفت: روزانه بیش از ۵۰۰ کامیون و خودرو حمل زباله در جاده قزلحصار و حلقه دره تردد می‌کنند که در ماه‌ها و سال‌های گذشته بخشی از این پسماندها در طول مسیر پراکنده شده و مشکلات زیست محیطی به وجود آورده است.
درگی افزود: امروز با همت و تلاش شهرداری‌های کرج و چهارباغ شاهد پاکسازی این مسیر از زباله‌ها و پسماندها هستیم و این حرکت آغازی برای مدیریت پسماندها در جاده قزلحصار و حلقه دره خواهد بود.
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان البرز با بیان اینکه تاکنون مدیریت بازیافت زباله‌ها به رغم هزینه‌های هنگفت برای خرید و راه اندازی ماشین آلات و تجهیزات در حلقه دره البرز انجام نشده است، گفت: این امر سبب هدر رفت ارزش اقتصادی پسماندها و مشکلات زیست محیطی در استان شده است.
درگی افزود: بر همین اساس بنا به دستور استاندار البرز، شهرداری کرج و سایر شهرداری‌های استان موظف به مدیریت زباله از مبدا تا محل بازیافت و دفن شده‌اند تا شاهد مشکلات زیست محیطی نباشیم ضمن آنکه پسماندها ارزش افزوده پیدا خواهند کرد.
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست البرز تاکید کرد: طرح مدیریت پسماندها با جدیت در استان دنبال خواهد شد ضمن آنکه آموزش مردم برای مراقبت از طبیعت و امتناع از ریختن پلاستیک در محیط زیست در اولویت برنامه‌ها قرار گرفته است.
درگی گفت: امروز ساکنان شهرک ابریشم البرز که ماه‌ها از وضعیت نامطلوب زیست محیطی به ستوه آمده بودند شاهد محیطی پاک و عاری از پلاستیک بودند و از این پس خودروهای حمل زباله باید طبق استانداردهای لازم مبادرت به حمل پسماندها کنند تا شاهد پراکنده شدن پلاستیک ها در محیط زیست نباشیم.
انتهای پیام/ج/م
