به گزارش خبرنگار مهر، نادر عباسی صبح شنبه در جمع خبرنگاران، با بیان اینکه کشاورزی عرصه‌ای بسیار متنوع بوده و به صراحت می‌توان گفت که این حوزه از کف دریا شروع شده و تا قله کوه ادامه دارد، گفت: حال وقتی مقوله بازار را نیز به این حوزه اضافه می‌کنیم، خواهیم دید که عرصه کشاورزی بسیار گسترده است
وی با اشاره به اینکه بحث مصرف آب و امنیت غذایی دو موضوع بسیار مهم در حوزه کشاورزی در شرایط کنونی به شمار می‌رود، افزود: راندمان آبیاری به معنای نسبت ستاده به داده و یا مقدار آب مصرف شده توسط گیاه نسبت به میزان آب برداشت شده از منبع است و این شاخص در کشور حدود ۴۳ درصد و در کشورهای پیشرفته حدود ۶۰ درصد است و راندمان پایین آبیاری الزاماً به معنای تلفات بیشتر آب در بخش کشاورزی نیست و آبی که از چرخه استفاده یک مزرعه خارج می‌شود ممکن است دوباره در مزارع دیگر مصرف و به یا به منبع برگردد.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان با یادآوری اینکه مشکل اصلی در بخش کشاورزی تلفات بیش از حد آب نیست تصریح کرد: مشکل اصلی آب، برداشت بیش از حد و توان اکولوژیک کشور از منابع آبی است و این امر درست یا نادرست با هدف افزایش تولید صورت گرفته است.
در آینده باید به سمت کاهش برداشت آب از منابع حرکت کنیم
عباسی با اشاره به اینکه چهار دهه پیش تولیدات ما در حوزه کشاورزی حدود ۲۰ میلیون تن بود، ادامه داد: این در حالی است که امروز این میزان به حدود ۱۲۰ میلیون تن رسیده و دلیل این کار نیز به خاطر دست‌یابی به امنیت غذایی بود که در این راستا اقدام به سدسازی و یا حفر چاه‌های عمیق کرده و با برداشت آب بیشتر، تولید محصولات کشاورزی را افزایش دادیم تا به امنیت غذایی دست یابیم
وی با یادآوری اینکه در آینده باید به سمت کاهش برداشت آب از منابع حرکت کنیم، اظهار کرد: در واقع باید از آب‌های زیرزمینی و سطحی کمتر برداشت کنیم، از طرفی باید در حوزه تولید محصولات کشاورزی یا در همین نرم تولید داشته باشیم و یا اینکه این روند را افزایش دهیم، در واقع ما با دو رویکرد متضاد مواجه هستیم.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان با بیان اینکه فصل مشترک این دو رویکرد به ظاهر متضاد یعنی کاهش برداشت از منابع آبی و افزایش تولید محصولات کشاورزی، ورود دانش به مزرعه و عرصه‌های تولیدی است، عنوان کرد: شعار حکیمانه و خردمندانه سال مبنی بر تولید، دانش‌بنیان از همین جا ناشی می‌شود، یعنی تولیدی که با کاهش مصرف آب همراه باشد و این به معنای تولید به هر قیمتی نیست، بنابراین امروز باید به سمت افزایش تولید با افزایش دانش در این حوزه حرکت کنیم و این همان تولید مبتنی بر دانش‌بنیان است.
عباسی با تاکید بر اینکه وقتی پای دانش در مزارع باز شود، شاهد جهش تولید در دیمزارها خواهیم بود و این یعنی ما بدون استفاده از آب جاری و زیرزمینی و صرفاً از آب سبز بتوانیم تولید انجام دهیم، خاطرنشان کرد: تولید در دیمزارها متأثر از اقلیم و بارندگی است، بنابراین اگر در این حوزه فقط به فکر بارندگی باشیم، نمی‌توان آن را دانش نامید، بلکه ما باید دانش را وارد این عرصه کرده و به جای انجام کار دیمی، کار مهندسی دیم انجام دهیم.
افزایش تولید در محصولات استراتژیک طرحی با عنوان جهش تولید در دیمزارها در وزارت جهادکشاورزی اجرا شد
وی با بیان اینکه امسال جهت افزایش تولید در محصولات استراتژیک طرحی با عنوان جهش تولید در دیمزارها در وزارت جهادکشاورزی اجرا شد، گفت: در سال اول تجربیات زیادی کسب شد و بی‌تردید بروز نواقص در اجرای این طرح در سال اول نیز اجتناب‌ناپذیر بود، این در حالی است که از سال دوم و از همان ابتدا بنا داریم با تکیه بر دانش، تولید را به سمت ارتقای امنیت غذایی سوق دهیم.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان در خصوص دانش صنایع تبدیلی تکمیلی، افزود: در گذشته به عرصه کشاورزی به عنوان کاشت، داشت و برداشت توجه می‌شد، این در حالی است که امروز دیگرمقوله کشاورزی محدود به کاشت، داشت و برداشت نیست، بلکه فقط نیمی از کشاورزی مربوط به این پروسه بوده و نیمی دیگر مربوط به فناوری‌ها و مراقبت‌های پس از برداشت است و این بدان معنی است که بعد از برداشت محصول، هنوز نیمی از کار باقی مانده است و با توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی از ضایعات محصولات کشاورزی جلوگیری کرد.
عباسی با برشمردن رویکردهای دیگر وزارت جهادکشاورزی برای افزایش تولید با کاهش برداشت از منابع نظیر افزایش بهره‌وری، تولید اصولی در گلخانه‌ها نه توسعه گلخانه‌ها، کشاورزی حفاظتی و استفاده از فناوری‌های نوین افزود: همه این موارد مصادیقی است که با دانش در ارتباط تنگاتنگ است و به همین خاطر برنامه وزارت جهادکشاورزی در آینده، ورود دانش به عرصه‌های تولیدی برای ارتقای سطح امنیت غذایی است
وی با تاکید بر اینکه در حوزه آب همواره این بحث وجود دارد که بیش از ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، این در حالی است که هیچ مطالعه‌ای مبنی بر صحت این اعداد و ارقام وجود ندارد، اظهار کرد: از پنج سال پیش در معاونت آب و خاک برای اینکه برآورد کنیم دقیقاً در حوزه کشاورزی چند درصد آب مصرف‌می‌شود، پروژه عظیمی را آغاز کرده و به برخی از نتایج نیز در این زمینه دست یافته‌ایم.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، با اشاره به اینکه وقتی گفته می‌شود حوزه کشاورزی در خصوص مصرف آب نسبت به سایر بخش‌ها مصرف بیشتری دارد، جرم نیست؛ چرا که کشاورزی با غذای مردم در ارتباط است و این بدان معنی است که مصارف اصلی آب اصولاً برای امر کشاورزی است ادامه داد: بنابراین وقتی اظهار می‌شود که بخش کشاورزی بیشترین مصرف آب را دارد، یک امر طبیعی است
عباسی با یادآوری اینکه حال این سوال مطرح است که عدد ۹۰ درصد مصرف آب در حوزه کشاورزی از کجا نشأت می‌گیرد، گفت: متوسط بارندگی ایران ۲۵۰ میلی‌متر است که طبق محاسبات انجام شده، ۷۰ درصد این نزولات جوی تبخیر می‌شود، در واقع ۲۸۰ میلیارد مکعب آب تبخیر شده و ۱۲۰ میلیارد مترمکعب باقی می‌ماند، حال از این مقدار دو کنتور دقیق وجود دارد که یکی مربوط به آب شرب و دیگری مربوط به آب صنعت است، و کنتوری برای محاسبه اب کشاورزی وجود ندارد. لذا در عمل بسیاری از مصارف دیگری که با کشاورزی در ارتباط نیست به حساب کشاورزی گذاشته می‌شود..
وی تصریح کرد: رقم ۹۰ درصد مصرف آب در بخش کشاورزی و تلفات بیشتر آب در این حوزه مبنای علمی و کارشناسی دقیقی ندارد. از طرف دیگر قیمت آب شرب به لحاظ کیفیت با آبی که در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود، اصلاً قابل مقایسه نیست.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، با اشاره به موضوع محصولات پرآب‌بر و کم‌آب‌بر، خاطرنشان کرد: متوسط مصرف آب کل کشور برای محصول هندوانه ۴۲۰۰ مترمکعب در هکتار و برای گندم نیز ۵۴۰۰ مترمکعب در هکتار در طول سال است، در واقع آبی که برای تولید هندوانه مصرف می‌شود، کمتر از گندم است اما ذکر این نکته حائز اهمت است که هدف ما اهتمام به تولید محصولات استراتژیک است، اگر چه مصرف آب برای تولید هندوانه کمتر از گندم است اما ترجیح ما هنوز برای تولید گندم است؛ چرا که گندم جزو اقلام استراتژیک بوده و امنیت غذایی و به تبع آن امنیت دفاعی و سلامت کشور وابسته به آن است.
